Ermənistan Qarabağ adlı zəncirlə Rusiyaya kilidlənib - Şərh

Ermənistanda son dövrdə baş verən inqilab hadisələrini Qərbdə çox təriflədilər. Litvada çox ümidli səslər eşitilməkdədir ki, bu ölkədə Rusiyanın təsiri ilə yeni dəyişikliklər ola bilər. Ancaq uzun illər Qafqazı tədqiq edən siyasi şərhçi İmantaş Melianasın fikrincə, biz tez-tez Cənubi Qafqazdakı vəziyyət barədə faktlara əsaslanmırıq, əksinə Kremldən gələn miflərlə qiymətləndiririk.

Bu sözlər litvalı jurnalist Aydans Praleykanın uzun illərdir Qafqazın tədqiqi ilə məşğul olan siyasi şərhçi İmantaş Melianasla müsahibəsindəndir.

Jurnalistin “nə üçün bu mövqeyi formalaşdırmaq çətindir?” sualına siyasi şərhçi belə cavab verib:

“Çünki biz regionda baş verənləri başa düşmürük. Hətta son dövrdə erməni inqilabını bir çox siyasətçi, diplomat və şərhçi aydın şəkildə başa düşmür. Keçmişdə olduğu kimi, bəzi rejimin yaxşı və pis olduğu stereotipləri izləməklə region ölkələrini qiymətləndirirlər. Həqiqi dəyişikliklər barədə isə danışmaq çox erkəndir. Mən hətta bu hadisəni bir inqilab olaraq adlandırmazdım, bu, daha çox psevdo-maidan idi. Bir müddətdir Ermənistanda nəsə baş verirdi, amma sonunda heç bir şey olmadı. Bu, Ukraynanın "Ləyaqətin inqilabı", ya da Sakartvelonun "Gül inqilabı"ndan nə ilə fərqləndi? Bu ölkələrdə inqilablar siyasətdə əsaslı dəyişikliklər etdi və beynəlxalq istiqamətdə tamamilə dəyişdi. Əlbəttə, əsas dəyişiklik Sakartvelo və Ukraynanın Rusiyaya arxa çevirməsi və Qərbə doğru hərəkət etməsi idi. Ermənistanda isə belə bir şey olmadı.”

İmantaş Melianasın sözlərinə görə, Ermənistanın bütün informasiya məkanı, müdafiəsi və iqtisadiyyatı hələ də Rusiyaya "sinxronlaşdırılır". Bir çox ermənilər, xüsusilə də Qərbdə yaşayan insanlar öz ölkələrinin Avropaya yönəlməsini səmimiyyətlə istəyirlər, amma bu, Rusiyaya “xudahafiz” demək anlamına gələr. Niyə bunu etmirlər? Çünki Ermənistan Qarabağ adlı bir zəncir ilə Rusiyaya kilidlənib.

“Qarabağ münaqişəsi niyə erməniləri Rusiyaya zəncirlədi?” sualına tədqiqatçı belə cavab verir:

“Sovet İttifaqı dağılandan sonra, Rusiyada və digər milli azlıqların yaşadığı ərazilərdə, müstəqillik əldə edən respublikalarda etnik münaqişələrə səbəb olan Karaganov doktrinası hazırlanmışdı. Moskvanın xeyir-duası ilə hələ də həll olunmamış münaqişələr Dnestryanı və Sakartveloda yüksəldi, amma ilk sınaq ermənilər üzərində aparıldı”.

Paşinyan Yerevanda qalib gəldikdən sonra Ermənistanın münaqişəni tənzimləmək istəyinə gəlincə, İmantaş Melianas bildirib ki, bu, indi və ya yaxın gələcəkdə baş verməyəcək. Bir neçə on ildir ki, erməni milləti qonşularına qarşı düşmən prinsipində bir paradiqma ilə qaldırılır. Rusiya demokratları açıq şəkildə bəyan edirlər ki, Rusiya işğal olunmuş ərazilərdən çəkilməlidir. Ermənistanda baş verən iğtişaşlar zamanı Azərbaycanın işğal olunmuş əraziləri ilə bağlı heç bir oxşar fikir söylənilməyib. Qarabağ məsələsində Ermənistanın Rusiya təsirindən qaçması barədə danışmaq mümkün deyil, çünki bu məsələlər bir-biri ilə sıx bağlıdır. Hətta öz ölkələrini işğal olunmuş ərazilərdən çıxarmaq fikrində olan erməni ziyalıları bu barədə açıq danışmaq üçün cəsarət etmirlər. Ona görə də Rusiyadan uzaqlaşmaq barədə danışa bilməzlər - inqilab dövründə belə danışıqlar olmadı. Əksinə, Paşinyan və onun tərəfdarları hakimiyyətə gəldikdən dərhal sonra Rusiyaya Ermənistanda baş verən hadisələri "başa düşdüyünə" görə təşəkkür etdilər. Kremlin bu inqilabdakı rolu çox mümkündür. Əslində, erməni cəmiyyəti, insanlar bir inqilab illüziyası ilə aldadılmışdı və Qərbdəki bir çox müşahidəçilər də onlara inanırdı. Nəticə olaraq isə heç bir şey dəyişmədi.

Ekspert qeyd edir ki, keyfiyyətin deyil, yalnız şəxsiyyətlərin dəyişdiyi yeni erməni hökuməti, ehtimal ki, Qarabağ məsələsində aldadılmış Qərb siyasətçilərindən dəstək alacaq. Əlbəttə, heç kim Dağlıq Qarabağı Ermənistana rəsmi şəkildə təqdim etməyi təklif etməyəcək. Lakin "korrupsiyaya qarşı mübarizə" inkarına görə Qərb Azərbaycanın ərazilərinin işğalına gözünü bağlaya bilər. Hətta Rusiya belə bir vəziyyətdə daha yaxşı görünməyə çalışır. Bu, çox güman ki, Karaganov doktrinasının ruhunda Ermənistanda başqa bir sınaq oldu. Rusiyanın nəzarət altında saxladığı bir ölkədə real inqilaba sakitcə reaksiya verəcəyinə inanmaq mümkün deyil.

Elgün Mənsimov
AzNews.az