Azərbaycanda biznes kreditləri portfeli 16 milyard manatı ötəcək - ŞƏRH

Azərbaycan Mərkəzi Bankı 2026-cı ilin sonuna qədər biznes kreditlərinin həcmini, kiçik və orta müəssisələrə (KOB) ayrılan maliyyə resursları da daxil olmaqla, azı 16,5 milyard manata çatdırmağı planlaşdırır. Asiya İnkişaf Bankının (ADB) “Asiya Kiçik və Orta Sahibkarlıq Monitorinqi 2025” hesabatında qeyd olunur ki, bu məqsəd 2024-2026-cı illəri əhatə edən maliyyə sektorunun inkişaf strategiyası çərçivəsində müəyyən edilib. Strategiyanın qəbul edildiyi dövrdə bu göstərici 12,4 milyard manat idi. Paralel olaraq pərakəndə ticarətdə nağdsız ödənişlərin payının da 2026-cı ilin sonuna qədər 40 faiz həddini keçməsi nəzərdə tutulur. KOB-ların əsasən ticarət sektorunda cəmləşdiyi nəzərə alınarsa, maliyyə dövriyyəsinin rəqəmsallaşması və kredit genişlənməsi iqtisadi aktivliyi əhəmiyyətli dərəcədə artıracaq.

Biznes kreditlərinin artımı təkcə maliyyə göstəricilərinin yüksəlməsi deyil, eyni zamanda iqtisadi strukturun dərinləşməsi və özəl sektorun dayanıqlılığının möhkəmlənməsi baxımından mühüm mərhələdir. Qlobal səviyyədə kiçik və orta sahibkarlıq iqtisadi sabitliyin əsas dayağı hesab olunur. Dünya Bankının məlumatına görə, KOB-lar inkişaf etmiş ölkələrdə ümumi məşğulluğun təxminən 60-70 faizini təmin edir. Azərbaycan kontekstində bu rəqəmin getdikcə artması, kreditlərin əlçatanlığının yüksəlməsi ilə birbaşa əlaqədardır. Son illər dövlətin maliyyə inklüzivliyi sahəsində həyata keçirdiyi islahatlar, o cümlədən kredit zəmanət fondlarının yaradılması, elektron girov reyestrinin fəaliyyəti və rəqəmsal bankçılıq xidmətlərinin genişlənməsi KOB sektorunun inkişafını stimullaşdırır. Mərkəzi Bankın yeni strategiyası bu istiqamətdə ardıcıl siyasətin davamı kimi çıxış edir.

Kredit portfelinin artması iqtisadi aktivliyin genişlənməsi ilə yanaşı, risk idarəçiliyi baxımından da diqqətli yanaşma tələb edir. İnkişaf etmiş ölkələrin təcrübəsi göstərir ki, biznes kreditlərinin sürətli artımı zamanı əsas diqqət kreditlərin keyfiyyətinə, yəni geri ödəniş nizamına və sığorta mexanizmlərinə yönəldilməlidir. Azərbaycan bank sektorunda son illər risklərin azaldılması istiqamətində mühüm tədbirlər görülüb, xüsusilə korporativ idarəetmə standartlarının tətbiqi və maliyyə hesabatlılığının beynəlxalq tələblərə uyğunlaşdırılması bu prosesin səmərəliliyini artırır. Kredit risklərinin idarə olunması mexanizmlərinin təkmilləşməsi isə gələcəkdə daha dayanıqlı kredit artımını təmin edə bilər.

KOB-lara ayrılan kreditlərin artımı rəqabət mühitinin formalaşmasında, istehsal potensialının genişlənməsində və regionlararası iqtisadi balansın qorunmasında mühüm rol oynayır. Azərbaycanın regionlarında fəaliyyət göstərən sahibkarların kredit resurslarına çıxış imkanları artdıqca yerli istehsal və ixrac potensialı da yüksəlir. Bu baxımdan maliyyə sektorunun inklüziv inkişafı sosial-iqtisadi bərabərlik prinsiplərini gücləndirən əsas vasitə kimi çıxış edir. Digər tərəfdən, pərakəndə ticarətdə nağdsız ödənişlərin payının 40 faizi keçməsi həm kölgə iqtisadiyyatının həcmini azaldacaq, həm də maliyyə çevikliyini artıracaq. Nağdsız dövriyyənin yüksəlməsi biznes subyektlərinin kredit tarixçəsini şəffaflaşdırır və onların maliyyə bazarına inteqrasiyasını asanlaşdırır.

Maliyyə sektorunun inkişaf strategiyası həmçinin iqtisadi artımın keyfiyyətinə yönəlmiş addım kimi dəyərləndirilə bilər. Kredit portfelinin genişlənməsi təkcə kapital axınını artırmır, eyni zamanda istehsal strukturunu yeniləyir, innovativ layihələrin maliyyələşdirilməsinə imkan yaradır. Aşağı faizli və məqsədyönlü kredit mexanizmləri, xüsusilə də texnologiya və yaşıl iqtisadiyyat sahələrinə yönəldilən investisiyalar iqtisadiyyatın diversifikasiyasına xidmət edəcək. Qlobal miqyasda bu cür strateji yanaşmalar makroiqtisadi sabitliyi və sahibkarlığın dayanıqlılığını təmin edən əsas istiqamətlərdən sayılır.

Azərbaycan Mərkəzi Bankının 2026-cı ilə qədər biznes kreditlərinin həcmini 16,5 milyard manata çatdırmaq hədəfi reallığa əsaslanan və mərhələli inkişafı təmin edən yanaşmadır. Bu məqsəd iqtisadi sistemdə kapitalın səmərəli bölgüsünü, maliyyə bazarlarının rəqabət qabiliyyətini və sahibkarlığın dayanıqlı böyüməsini təmin etməklə ölkənin iqtisadi inkişaf modelində yeni mərhələ formalaşdıra bilər. Gələcək illərdə bu siyasətin nəticələri daha çox rəqəmsallaşmış, şəffaf və innovativ iqtisadi sistemin formalaşması ilə özünü göstərəcək.

Nuray,

Aznews.az