Bakı və Daşkənd arasında hava limanı modernləşməsi əməkdaşlığı - ŞƏRH

Daşkənddə keçirilən Beynəlxalq Aviasiya Logistika Forumu çərçivəsində Bakı Heydər Əliyev Beynəlxalq Aeroportu ilə Uzbekistan Airports arasında aparılan danışıqlar iki ölkənin hava limanı infrastrukturunun yenilənməsi, sərnişin xidmətlərinin təkmilləşdirilməsi və rəqəmsal texnologiyaların tətbiqinin genişləndirilməsi istiqamətində əməkdaşlığın dərinləşdiyini göstərir. Müzakirələrdə ekoloji və enerji qənaətli həllərin tətbiqi, tranzit potensialının artırılması və hava nəqliyyatı şəbəkəsinin inkişafının regional nəqliyyat strategiyasındakı rolu önə çəkilib. Özbəkistan nümayəndə heyətinin Bakı aeroportundakı idarəetmə modellərini və texnoloji sistemləri yerində öyrənməsi bu əməkdaşlığın praktiki mübadilə xarakteri daşıdığını təsdiqləyir.

Son illərdə beynəlxalq praktika göstərir ki, hava limanlarının rəqabət qabiliyyətini müəyyən edən əsas amillər yalnız uçuş şəbəkəsi və sərnişin axını ilə məhdudlaşmır. Əsas dəyər məhz rəqəmsal idarəetmə sistemləri, sərnişin təcrübəsinin optimallaşdırılması, biometrik identifikasiya, avtomatlaşdırılmış təhlükəsizlik prosedurları və enerji səmərəli infrastruktur həllərinin tətbiqi ilə formalaşır. Dünyanın aparıcı hava limanları əməliyyat proseslərini süni intellekt dəstəkli modellərlə təkmilləşdirir, logistik səmərəliliyi artırmaq üçün real vaxt analizlərinə əsaslanan sistemlərdən istifadə edir və dayanma vaxtlarını minimuma endirən mexanizmlər yaradır. Bu kontekstdə Bakı aeroportu ilə Özbəkistan hava limanları arasında təcrübə mübadiləsi yeni texnologiyalara keçidi sürətləndirən real baza formalaşdırır.

Region ölkələrinin aviasiya sektorunda son illərdə müşahidə olunan yüksəliş də əməkdaşlığın məntiqi zəmində aparıldığını göstərir. Mərkəzi Asiya və Cənubi Qafqaz coğrafiyası qlobal ticarət yolları baxımından strateji mövqeyə malikdir və bu regionun tranzit imkanlarının gücləndirilməsi həm yükdaşımaların, həm də sərnişin axınının genişlənməsinə şərait yaradır. Asiya Avropa marşrutları üzrə rəqabətin artması hava limanlarının infrastruktur yenilənməsini qaçılmaz edir. Azərbaycanın hava nəqliyyatı sahəsində son illərdə əldə etdiyi nailiyyətlər, xüsusilə yükdaşıma seqmentində artım, Bakı aeroportunun regionda logistik mərkəz kimi mövqeyini gücləndirir. Özbəkistanın regional tranzit ambisiyaları ilə Azərbaycanın mövcud hava nəqliyyatı imkanları arasında sinerji əmələ gəlməsi hər iki ölkənin nəqliyyat strategiyalarını tamamlayıcı edir.

Sərnişin təcrübəsinin yaxşılaşdırılması aviasiya sektorunda rəqabətin əsas xəttinə çevrilib və qlobal monitorinqlər göstərir ki, rahatlıq, təhlükəsizlik və sürətli xidmət sistemləri hava limanlarının dəyər artımında aparıcı rol oynayır. Avropanın böyük hava limanlarında tətbiq edilən rəqəmsal navigasiya, avtomatik qeydiyyat və biometrik keçid sistemləri həm vaxt itkisini azaldır, həm də əməliyyat yüklənməsini balanslaşdırır. Bakı aeroportunda son illərdə tətbiq olunan rəqəmsal həllər və xidmət proseslərinin optimallaşdırılması təcrübəsi məhz bu qlobal tendensiyalara cavab verir. Özbəkistanın bu sistemləri yerində öyrənməyə maraq göstərməsi hava limanı idarəetməsində modernləşmə kursunun praktik tətbiqə yönəldiyini göstərir.

Enerji səmərəliliyi də hava limanı inkişaf strategiyalarının ayrılmaz tərkib hissəsi kimi önə çıxır. Qlobal aviasiya sənayesi 2030 sonrası karbon emissiyalarının azaldılması hədəfləri çərçivəsində hava limanlarından enerji qənaətli texnologiyalara keçidi sürətləndirməsini tələb edir. Avtomatlaşdırılmış işıqlandırma sistemləri, innovativ istilik soyutma həlləri, elektrik nəqliyyatı parklarının genişlənməsi və tikililərin ekoloji standartlara uyğunlaşdırılması bu istiqamətdə əsas addımlardandır. Bakı aeroportunda artıq tətbiq olunan ekoloji standartlar regional təcrübə baxımından nümunəvi sayılır və Özbəkistanın bu həlləri öyrənməsi ölkənin hava limanı modernizasiya proqramının daha sistemli qurulmasına töhfə verir.

Tranzit potensialının gücləndirilməsi həm iqtisadi gəlirlərin artması, həm də geosiyasi əhəmiyyətin möhkəmlənməsi ilə nəticələnir. Aviasiya yükdaşımaları sahəsində logistika mərkəzlərinin rolu qlobal ticarət axınlarının dəyişdiyi bir dövrdə daha da artır. Bakı və Daşkənd arasında hava limanı infrastrukturu üzrə əməkdaşlıq Mərkəzi Asiya Cənubi Qafqaz xəttində inteqrasiya edilmiş nəqliyyat zəncirinin formalaşması baxımından xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bu cür əməkdaşlıqlar regionun beynəlxalq aviasiya xəritəsində daha dayanıqlı mövqe tutmasına və logistika kanallarının genişlənməsinə real əsas yaradır.

Mövcud danışıqlar göstərir ki, hava limanı infrastrukturunun modernləşdirilməsi yalnız texniki yeniləmə deyil. Bu, həm maliyyə modellərini optimallaşdıran, həm də xidmət keyfiyyətini yüksəldən kompleks idarəetmə yanaşmasıdır. Qlobal təcrübəyə görə, hava limanlarında rəqəmsal transformasiya xidmət xərclərini azaldır, sərnişin yönümlü prosesləri effektivləşdirir və tranzit axınlarını daha çevik idarə edən platformalar yaradır. Bakı aeroportunun bu istiqamətdə qazandığı təcrübə Özbəkistanın modernləşmə hədəfləri ilə üst üstdür və iki ölkə arasında əməkdaşlığın daha geniş formatda inkişafına zəmin yaradır.

Nuray,

Aznews.az