Qazaxıstanda baş verən hadisələr dünyanın diqqət mərkəzindədir. Ekspertlər – siyasətçilər, sosioloqlar, hüquqşünaslar müxtəlif rəy və şərhlərlə çıxış edir, sadə vətəndaşlar isə fərqli mülahizələr səsləndirirlər. Lakin indi ekspertlərin üzərində durduqları əsas məsələlərdən biri Nazarbayevin nə üçün susqun olması və ya atdığı addımlara dair açıqlama verməməsi, hadisələrə münasibət bildirməməsidir. Diqqət yetirilən əsas məqamlardan biri budur ki, 30 il ərzində ölkəni idarə edən, müasir Qazaxıstanın təməlini yaradan, dövlətin Təhlükəsizlik Şurasına ömürlük rəhbərlik etmək hüququ qazanan, “millət lideri” (Elbasi) titulunu daşıyan Nazarbayev nə üçün belə kritik məqamda və xalqı, dövləti üçün taleyüklü məsələdə kənara çəkildi. Bu, milli-tarixi məsuliyyətdən yayınmaqdır, yoxsa bilinməyən digər səbəblər – amillər var?
Elbasi ömürlük hüquqdan necə məhrum oldu?
Bununla yanaşı, Nazarbayev Təhlükəsizlik Şurasına ömürlük rəhbərlik etmək hüququ daşıdığı halda, Tokayevin bir açıqlaması ilə bu hüquqdan necə məhrum oldu? Məgər bu hüquq keçmiş və ilk prezidentə şifahi formada verilmişdi ki, indi də bir açıqlama ilə alınır? Mediada bu barədə hansısa qərarın mətninə və yaxud sənədə isə rast gəlinməyib.
Xatırlatmaq yerinə düşər ki, Nazarbayevə bəhs olunan hüquq bu ölkə parlamentinin təsdiqlədiyi “Qazaxıstan Təhlükəsizlik Şurası haqqında” qanun əsasında verilmişdi. Həmin qanunun 2-ci maddəsinin 4-cü bəndində deyilir: “Qazaxıstanın ilk prezidenti Elbasi ömürlük olaraq Təhlükəsizlik Şurasının rəhbərliyinə seçilmə haqqında sahibdir”.
Öz səlahiyyətindən niyə istifadə etmədi?
O da vurğulanmalıdır ki, Qazaxıstanın Təhlükəsizlik Şurası ölkə prezidentinin yaratdığı bir məsləhət orqanıdır. Təhlükəsizlik Şurası müdafiə qabiliyyəti, milli təhlükəsizlik, dövlət suverenliyi və Qazaxıstanın ərazi bütövlüyünün qorunması ilə bağlı məsələləri həll etmək hüququna malikdir. Burada yeni suallar meydana çıxır: birincisi, hüquq-mühafizə orqanları üzərində tam səlahiyyətə malik olan Nazarbayev nə üçün etiraz aksiyalarının qarşısının alınması üçün öz hüququndan istifadə etmədi, yaxud müvafiq qərar qəbul etmədi? İkincisi, parlamentin ona verdiyi ömürlük hüquqa necə bir anda hər hansı bir rəsmi sənəd olmadan xitam verildi?
Hər halda, bütün bu qeyri-müəyyənliklərin aradan qalxması və müəmmalı vəziyyətə aydınlıq gətirilməsi sözügedən suallara cavab tapılmasından asılıdır. Hər kəsdən öncə Qazaxıstan xalqı üçün maraqlı və önəmli olan bu sualların cavabını verəcək şəxs isə elə Nazarbayevin özüdür. O isə hələ də susur…
Nurlan QƏLƏNDƏRLİ/yeniazerbaycan.com