2025-ci ilin ilk yarısında Azərbaycanda məcburi dövlət sosial sığorta, işsizlikdən sığorta və icbari tibbi sığorta haqları üzrə daxilolmaların kəskin artımı sosial və iqtisadi sahədə bir neçə mühüm trendlə səciyyələnir. Rəsmi məlumatlara əsasən, məcburi dövlət sosial sığorta haqları üzrə büdcəyə 3 milyard 146 milyon manata yaxın vəsait daxil olub ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 13,7 faiz çoxdur. Qeyri-büdcə təşkilatları üzrə daxilolmalar isə 2 milyard 47 milyon manatı ötərək 13,3 faizlik artım nümayiş etdirib. İşsizlikdən və icbari tibbi sığorta haqları üzrə də müvafiq olaraq 11,7 faiz artım qeydə alınıb.
Aznews.az şərh edir ki, bu rəqəmlər təkcə inzibati göstərici deyil, əmək bazarının transformasiyasını və sosial müdafiə sisteminin effektivliyini aydın şəkildə göstərir. Əməkhaqqı fondunun “ağarması” dedikdə əmək münasibətlərinin və əməkhaqqı ödənişlərinin tam şəkildə rəsmiləşdirilməsi, işçi və işəgötürən münasibətlərinin kölgə iqtisadiyyatdan çıxarılması nəzərdə tutulur. Bu prosesin güclənməsi ilə daha çox insan sosial müdafiə və sığorta şəbəkəsinə cəlb olunur, sığorta haqlarının artımı dövlətin pensiya, sosial və səhiyyə fondlarını daha dayanıqlı edir.
Qeyri-büdcə təşkilatlarında müşahidə olunan artım iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrində yeni iş yerlərinin yaradılması və biznesin rəsmi fəaliyyətə marağının artması ilə bağlıdır. Rəqəmlər göstərir ki, ölkədə əmək müqavilələrinin sayının və vergi intizamının artması nəticəsində sığorta haqları üzrə daxilolmalar da sabit şəkildə artır. Bu, həm də ölkənin sosial infrastrukturunun inkişafı üçün əlavə resursların yaradılması, pensiya və tibbi sığorta fondlarının davamlı maliyyə təminatı baxımından strateji əhəmiyyət daşıyır.
Eyni zamanda, işsizlikdən və icbari tibbi sığorta haqları üzrə artım əmək bazarının rəsmi iştirakçılarının genişlənməsi ilə yanaşı, vətəndaşların sosial müdafiə və səhiyyə xidmətlərinə çıxış imkanlarının daha da yaxşılaşmasına şərait yaradır. İcbari tibbi sığorta haqları üzrə daxilolmaların artması, səhiyyə sisteminin maliyyə sabitliyini və əhatəliliyini artırır ki, bu da son nəticədə əhalinin rifahı və sosial təhlükəsizliyi üçün vacib amildir.
Hazırkı dinamika göstərir ki, sosial sığorta və tibbi sığorta sistemlərinə daxilolmaların artması dövlətin uzunmüddətli sosial-iqtisadi strategiyasının real nəticəsidir. Əmək bazarında rəsmiləşmənin təşviqi, iş yerlərinin legitimləşdirilməsi və işçi hüquqlarının qorunması fonunda sosial müdafiə və səhiyyə fondlarının güclənməsi ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyi və sosial rifahının əsas dayaqlarından biri kimi çıxış edir.
Nuray,
Aznews.az