Bakı şəhərinin nəqliyyat sistemində ən vacib elementlərdən biri olan metro infrastrukturunun 2025–2030-cu illər üzrə Dövlət Proqramı çərçivəsində ciddi şəkildə transformasiyaya hazırlandığı aydın görünür. Burada diqqət çəkən əsas məqam bu dəfəki genişlənmə prosesinin təkcə fiziki xəttlərin artırılması ilə məhdudlaşmayacağı, həm də texnoloji və institusional inkişafı əhatə etməsidir. Layihənin maliyyələşməsində iki aparıcı beynəlxalq institutun - Asiya İnkişaf Bankı (ADB) və Asiya İnfrastruktur İnvestisiya Bankının (AIIB) birgə iştirakı isə prosesə ciddi etimad siqnalı verir.
Aznews.az şərh edir ki, investisiya layihəsinin hazırkı mərhələdə beynəlxalq bank standartlarına uyğunlaşdırılması və texniki-iqtisadi əsaslandırma üzrə işlərin aparılması onu göstərir ki, bu dəfə layihə təkcə yerli ehtiyacları deyil, regional mobilite imkanlarını da nəzərə alan bir formatda dizayn olunur. Belə bir yanaşma, xüsusilə “ağıllı şəhər” konsepsiyasına inteqrasiya baxımından müstəsna əhəmiyyət daşıyır.
Metro nəqliyyatında ADB-nin təklif etdiyi üç əsas istiqamət - enerji səmərəliliyi, infrastrukturun effektiv istismarı və süni intellektin tətbiqi - Bakı Metropolitenində ilk dəfə bu qədər sistemli şəkildə gündəmə gətirilir. Bu o deməkdir ki, genişlənmə yalnız yeni stansiyalar və marşrutlarla deyil, həm də idarəetmə, enerji istehlakı və sərnişin axını analitikası baxımından daha optimallaşdırılmış sistemlərlə müşayiət olunacaq.
Süni intellekt və data əsaslı qərar mexanizmlərinin tətbiqi, sərnişin sıxlığına uyğun real vaxt yönləndirmələri, nasazlıqların əvvəlcədən proqnozlaşdırılması və texniki xidmətlərin optimallaşdırılması üçün kritik rol oynayacaq. Bu texnologiyalar sayəsində metro sistemində xərclərin azaldılması, xidmət keyfiyyətinin artırılması və sərnişin məmnunluğunun yüksəldilməsi mümkün olacaq.
Maliyyələşdirmə baxımından isə ADB və AIIB-nin iştirakı, layihənin şəffaflıq, hesabatlılıq və davamlılıq prinsiplərinə uyğun icra olunacağını təmin edir. Bu bankların texniki yardım paketləri təkcə vəsait ayırmaqla deyil, həm də layihə idarəetməsi, audit və monitorinq mexanizmlərinin inkişaf etdirilməsi baxımından böyük dəstəkdir.
Yekun olaraq, Bakı Metropoliteninin bu genişləndirmə mərhələsi sadəcə bir nəqliyyat layihəsi deyil, paytaxtın bütövlükdə dayanıqlı və rəqəmsal şəhər arxitekturasının tərkib hissəsinə çevrilmək potensialı daşıyır. Prosesin uğurla icrası Azərbaycanın urban nəqliyyat modelində regionda nümunə göstəriləcək sistem qurmasına yol aça bilər.
Nuray,
Aznews.az