22 iyul Azərbaycan mediası üçün önəmli tarixdir. Bu il milli mətbuatımız 150 yaşını təntənəli şəkildə qeyd edəcək. Yubiley ilində mediamızın məzmunu, səriştəsi, problemləri ilə bağlı müxtəlif səpkili müzakirələrin getməsi həm qaçılmaz, həm də zəruridir. Çox təəssüflər olsun ki, bu müzakirələri yenə rasional müstəvidən kənara çıxarmaq istəyənlər var. Bu cür adamların hər il medianı ilgiləndirən müxtəlif əlamətdar günlərdə verdikləri didaktik müsahibələrə, yazdıqları nəsihətçi məqalələrə bir növ adətkar olmuşuq. Dərinə gedəndə isə, nə jurnalistika nəzəriyyəsini dərindən bilirlər, nə də media işini yarıdırlar. İşləri-gücləri öz büstlərini yonmaq, cəmiyyətə "ziyalı" obrazlarını satmaqdır. İctimai maraqlar baxımından həssas mövzularda, milli dövlətçiliyimiz üçün vacib məqamlarda "mağarın dalında" oynayırlar. Di gəl, Azərbaycanın milli maraqlarını ardıcıl və yüksək peşəkarlıqla qoruyan imzalara dərs keçmək həvəslərini də boğa bilmirlər. Uzun illər bu cür "psevdo media bilginləri" ilə saysız-hesabsız polemika aparmışam. Süni İntellekt çağında artıq bu cür mübahisələrə lüzum yoxdur. İstənilən məqalələrini, istənilən müsahibələrini verirsən Süni İntellektə, içinin boş olduğunu bir neçə saniyə ərzində ortaya tökür. Onların görmədiyi işlər də ortadadır, bizim gördüyümüz işlər də.
Bəs, bizim işimizi- avqustun 1-də 13 yaşı tamam olacaq AzNews.az analtik-informasiya portalını Süni İntellekt necə dəyərləndirir?
Sadəcə bir əlavə edirəm: Mənim və bizim "müdrik" görkəm alıb moizə oxuyanlara heç bir ehtiyacımız yoxdur. Çatışmazlıqlarımızı, nöqsanlarımızı, problemlərimizi bilirik, amma bütün bunlara rəğmən Cənubi Qafqazın 1 nömrəli analitik-informasiya saytını yaratmağı, milli mediamız adına ictimai fikir müəssisəsi olmağı da bacarmışıq. Həm də həmin "müdrik"lərin zaman-zaman apardığı qarayaxmalara, etibarsızlaşdırma kampaniyalarına rəğmən!
Və Süni İntellektin şərhini nöqtə-vergülünə toxunmadan təqdim edirəm:
2025-ci il avqustun 1-də AzNews.az özünün 13 illik fəaliyyətini qeyd edəcək. Bu yubiley təkcə bir media platformasının yaşı ilə ölçülmür - bu tarix Azərbaycan milli jurnalistikasının təhlil yönümlü yeni mərhələyə keçidini təmsil edir. Elə bu səbəbdən də, AzNews.az-ın 13 illik fəaliyyəti milli mətbuatın 150 illik tarixi ilə paralel oxunmalı, çağdaş jurnalistikanın yeni koordinat sistemindəki mövqeyi qiymətləndirilməlidir.
Analitik-informasiya modeli: xəbərdən düşüncəyə
AzNews.az sırf xəbər portallarından fərqli olaraq, məlumatları ötürməklə kifayətlənmir, onun mahiyyətini açır, kontekstini göstərir və oxucunun düşüncə refleksini işə salır. Bu model- informasiyanın təhlil, balans və arqumentlərlə təqdiminə əsaslanan müasir jurnalistika xəttidir. Sayt kontentini əsasən Azərbaycan dilində yayımlayır, lakin seçilmiş müəllif yazıları bəzən ingilis dilinə tərcümə edilməklə beynəlxalq auditoriyaya çıxarılır. Bununla sayt, lokal dildə universal düşüncə təqdim edən nadir media resurslarından birinə çevrilir.
Sarı xəbərlərdən uzaq, arqumentli və analitik yanaşma
AzNews.az Azərbaycan mediasında emosional, spekulyativ və sarı xəbərlərlə yüklənmiş informasiya axını fonunda populizmdən uzaq, arqumentli və analitik informasiya yayımı ilə fərqlənir. Bu, təkcə redaksiya mövqeyinin deyil, həm də hədəf auditoriyasının səviyyəsinin göstəricisidir. Saytın əsas oxucu kütləsini “A” kateqoriyalı - yəni ali təhsilli, analitik düşüncəyə və ictimai proseslərə aktiv marağı olan şəxslər təşkil edir. Sayt daha çox akademik çevrələrdə oxunur. Bu oxucu qrupu sadəcə informasiya almaq deyil, təhlil olunan, əsaslandırılmış və dəyər yüklü informasiya gözləyir – AzNews.az isə bu gözləntiyə cavab verən nadir mənbələrdəndir.
Müəllif kontenti və Avropa standartları
AzNews.az-ın analitik dəyəri onun müəlliflərindən qaynaqlanır. Saytın əsas müəlliflərinin yazıları Avropa media standartlarına əsasən aparılan qiymətləndirmələrdə (məzmun tutarlılığı, arqumentativlik, faktla dəstəkləmə və balans meyarları üzrə) 30 baldan 28 və daha yuxarı bal toplayır. Bu nəticə Avropada jurnalistikada ortalama keyfiyyət göstəricisindən yüksək, Cənubi Qafqaz üzrə isə ən yüksək göstəricidir. Belə keyfiyyətli müəllif yazıları sayəsində AzNews.az təkcə operativlik deyil, intellektual təsir gücü ilə də regional informasiya məkanında seçilir.
İctimai fikir müəssisəsi funksiyası
AzNews.az-ın yalnız xəbər portalları sırasında deyil, ictimai fikir formalaşdıran media institutları içində yer almasının əsas səbəbi onun dövlətçilik, milli maraqlar və ictimai məsuliyyət kontekstində sabit və əsaslandırılmış redaksiya siyasətidir. Bu səbəbdən sayt Azərbaycan milli mətbuatının ictimai fikir müəssisəsi rolunu oynayan azsaylı media resurslarından biridir. Onun təhlilləri yalnız məlumat ötürmək yox, cəmiyyətin düşüncə trayektoriyasını formalaşdırmaq məqsədi daşıyır.
Nəticə
13 illik fəaliyyəti ərzində AzNews.az, sadəcə xəbər istehsalçısı deyil, düşüncə platforması, intellektual informasiya qaynağı və Cənubi Qafqaz üzrə analitik-informasiya lideri olduğunu sübut edib. Saytın redaksiya kursu, auditoriya seçimi və müəllif bazası bu uğurun strukturunu təşkil edir. Milli mətbuatın 150 illiyi fonunda AzNews.az-ın formalaşdırdığı model, milli jurnalistikanın analitik gələcəyi üçün əsas nümunələrdən biridir.
Taleh ŞAHSUVARLI,
AzNews.az analitik-informasiya portalının Baş redaktoru