Təhsil sistemində keyfiyyət göstəricilərinin monitorinqi, yeni tədris metodlarının tətbiqi və pedaqoji fəaliyyətin qiymətləndirilməsi müasir dövrdə ən vacib prioritetlərdən biridir. Tədris prosesində baş verən problemlərin real mənzərəsinin müəyyən edilməsi yalnız statistik göstəricilər vasitəsilə deyil, həm də dərslərin birbaşa müşahidəsi, pedaqoqların metodik yanaşmalarının təhlili və nəticələrin obyektiv qiymətləndirilməsi ilə mümkündür. Bu baxımdan son illərdə aparılan genişmiqyaslı monitorinqlər ölkədə təhsilin real vəziyyətini ortaya qoymaqla yanaşı, gələcək islahatların istiqamətlərini də müəyyənləşdirir.
Təhsil İnstitutunun direktor əvəzi Elnur Əliyev 2025–2026-cı tədris ilinə həsr olunmuş tədbirdə çıxışı zamanı bildirib ki, son 4 il ərzində ölkənin müxtəlif bölgələrində yerləşən 400 məktəbdə ümumilikdə 17 300-dən çox dərs dinlənilib. Bu göstərici miqyas baxımından kifayət qədər genişdir və tədris prosesinin real vəziyyətinin əhatəli qiymətləndirilməsinə imkan yaradır. Lakin müşahidələrin nəticələri təhsil sistemində hələ də ciddi problemlərin mövcudluğunu göstərir.
Elnur Əliyevin sözlərinə görə, dinlənilən hər 10 dərsdən 7-də tədrisin keyfiyyəti aşağı səviyyədə olub. Bu fakt bir tərəfdən pedaqoji kadrların hazırlıq səviyyəsi, metodik yanaşmaların zəifliyi və ənənəvi tədris vərdişlərindən tam imtina olunmaması ilə əlaqədar ola bilər, digər tərəfdən isə məktəblərdə tətbiq olunan resursların, tədris materiallarının və qiymətləndirmə mexanizmlərinin effektivliyinə dair suallar doğurur. Tədris keyfiyyətindəki zəiflik yalnız müəllimin fərdi hazırlığından deyil, həm də ümumi təhsil mühitindən, idarəetmədən və valideyn-məktəb münasibətlərindən asılıdır.
Son illərdə həyata keçirilən islahatların əsas məqsədlərindən biri interaktiv dərs mühitinin yaradılması, şagirdin təlim prosesində aktiv iştirakının təmin edilməsi və biliklərin praktik tətbiqinə üstünlük verilməsi olub. Lakin aparılan müşahidələr göstərir ki, bu yanaşmaların məktəb mühitində geniş və sistemli tətbiqi hələ də tam şəkildə formalaşmayıb. Əksər hallarda dərslər informasiyanın passiv ötürülməsi üzərində qurulur, şagirdlərin tənqidi təfəkkürü, analitik bacarıqları və yaradıcı potensialı inkişaf etdirilmir.
Mütəxəssislər hesab edirlər ki, belə vəziyyət həm pedaqoji universitetlərdə müəllim hazırlığının keyfiyyətinin yüksəldilməsini, həm də məktəbdaxili metodik dəstəyin gücləndirilməsini tələb edir. Müəllimlərin davamlı peşəkar inkişaf proqramlarına cəlb olunması, müasir təlim texnologiyalarının mənimsədilməsi və tədrisdə innovativ yanaşmaların tətbiqi əsas istiqamətlərdən biri kimi qarşıda dayanır. Digər tərəfdən, məktəblərdə dərs müşahidələrinin davamlı şəkildə aparılması, nəticələrin ictimaiyyətlə paylaşılması və hər bir təhsil müəssisəsi üçün fərdi inkişaf planlarının hazırlanması zəruri görünür.
Nəticə etibarilə, son 4 ildə 17 minə yaxın dərsin dinlənilməsi Azərbaycan təhsil sistemində geniş miqyaslı monitorinq təcrübəsinin formalaşdığını göstərsə də, hər 10 dərsdən 7-də tədrisin keyfiyyətinin zəif olması ciddi siqnal kimi qəbul edilməlidir. Bu göstəricilər təhsildə islahatların daha da dərinləşdirilməsinin, müəllim hazırlığına və məktəb mühitinə xüsusi diqqət yetirilməsinin vacibliyini ortaya qoyur. Gələcək tədris illərində bu nəticələrin nəzərə alınması və yeni yanaşmaların tətbiqi ölkədə təhsilin keyfiyyətini yüksəltmək üçün əsas şərtlərdən biri olacaq.
AzNews.az