Azərbaycan və Özbəkistan arasında iqtisadi əməkdaşlıq çərçivəsində yaradılan Azərbaycan-Özbəkistan İnvestisiya Şirkəti son dövrlərdə iki ölkə biznes dairələrinin diqqət mərkəzindədir. Şirkətin direktoru Nazim Hacıyevin verdiyi müsahibədən göründüyü kimi, struktur artıq Özbəkistanda iri həcmli layihələrin icrasına başlayıb, Azərbaycanda isə yeni təşəbbüslərin formalaşdırılması istiqamətində fəaliyyətini genişləndirir. İndiyədək 80 milyon dollarlıq altı layihə təsdiqlənib, 15-dən çox təşəbbüs isə ekspertiza mərhələsindədir. Bu layihələr sırasında təhsil, istehsal, pərakəndə ticarət və rəqəmsallaşma sahələri xüsusi yer tutur.
Özbəkistanda inşasına başlanacaq ən böyük özəl beynəlxalq məktəb layihəsi təhsil sahəsində strateji addım hesab olunur. Tədrisin ingilis dilində beynəlxalq proqramla aparılacağı nəzərdə tutulan məktəb, ölkədə yeni standartların tətbiqinə imkan yaradacaq. Burada yalnız infrastruktur yatırımı deyil, həm də insan kapitalına yönəlik uzunmüddətli təsir gözlənilir. Azərbaycanın təhsil sahəsində apardığı islahatlarla müqayisədə bu layihə regional miqyasda bilik və təcrübə mübadiləsini də stimullaşdıracaq. Digər təsdiqlənmiş layihələr əsasən istehsal sektorunu əhatə edir ki, bu da həm daxili bazarın təminatına, həm də ixrac potensialının artmasına xidmət edəcək.
Şirkətin maraq dairəsində olan rəqəmsallaşma sahəsindəki təşəbbüslər xüsusilə diqqətəlayiqdir. Özbəkistanda mini data mərkəzlərinin istehsalı üzrə layihənin həyata keçirilməsi, həm yerli iqtisadiyyatın rəqəmsal transformasiyasına dəstək verəcək, həm də regiondankənar bazarlara çıxış imkanlarını genişləndirəcək. Hazırda qlobal miqyasda məlumat emalı və data saxlanması üzrə tələbatın sürətlə artması belə layihələrin gəlirliliyini artırır. Ərəb ölkələrinə ixrac perspektivi isə şirkətin fəaliyyətinin yalnız milli deyil, beynəlxalq iqtisadi proseslərə inteqrasiya etdiyini göstərir.
Azərbaycan bazarına çıxmaq istəyən Özbəkistan şirkətlərinin maraqları isə əsasən istehsal və xüsusən də tekstil sənayesi ilə bağlıdır. Pambıq məhsullarının emalı və tekstil məmulatlarının istehsalı sahəsində əməkdaşlıq, hər iki ölkənin ənənəvi güclü tərəflərinə uyğun gəlir. Azərbaycan son illərdə qeyri-neft sənayesinin inkişafına prioritet verir və tekstil sektoru bu istiqamətdə əhəmiyyətli sahələrdən biri hesab olunur. Eyni zamanda Azərbaycandan Özbəkistan bazarına çıxmaq istəyən özəl şirkətlərin maraq dairəsi daha genişdir və əyləncə sənayesindən istehsala qədər müxtəlif sahələri əhatə edir. Bu müxtəliflik iki ölkə arasında qarşılıqlı iqtisadi asılılığı artırmaqla yanaşı, bazarların diversifikasiyasına da şərait yaradır.
Şirkətin kapitalı 500 milyon dollar elan edilib və ehtiyac yarandıqca səhmdarlar tərəfindən artırılması nəzərdə tutulur. Bu, strukturun uzunmüddətli dayanıqlığını təmin edən əsas elementlərdən biridir. İnvestisiya həcminin genişləndirilməsi planları, həmçinin Avropa ölkələri ilə yeni tərəfdaşlıqların yaradılması istiqamətində atılan addımlar şirkətin regiondankənar miqyasda da tanınmasına şərait yaradır. Almaniya və İtaliya şirkətləri ilə aparılan danışıqlar, Yaxın Şərq bazarına çıxış imkanları və Avropa təcrübəsinin gətirilməsi, gələcəkdə Azərbaycanın da iqtisadi inkişafına dolayı təsir göstərə bilər.
Qlobal səviyyədə Azərbaycan-Özbəkistan iqtisadi əməkdaşlığının bu formatda inkişafı, Orta Asiya ilə Cənubi Qafqaz arasında strateji körpü rolunu gücləndirir. Dünya Bankı və Asiya İnkişaf Bankının son hesabatlarında göstərilir ki, regiondaxili investisiya əməkdaşlıqları iqtisadi dayanıqlılığın artırılmasında mühüm amillərdən biri hesab olunur. Bu baxımdan Azərbaycan-Özbəkistan İnvestisiya Şirkətinin fəaliyyəti regional iqtisadi inteqrasiyanın praktiki nümunəsi kimi dəyərləndirilə bilər. Azərbaycanın tranzit-logistika imkanları ilə Özbəkistanın sənaye və istehsal potensialının birləşdirilməsi, daha geniş bazarlara çıxışı asanlaşdıra bilər.
Mümkün nəticələr baxımından belə layihələr iki ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyini möhkəmləndirməklə yanaşı, məşğulluğun artmasına, yeni texnologiyaların tətbiqinə və ixrac potensialının yüksəlməsinə xidmət edəcək. Təhsil sahəsində atılan addımlar insan kapitalının inkişafını sürətləndirəcək, rəqəmsallaşma təşəbbüsləri isə regionda informasiya texnologiyalarının tətbiqini gücləndirəcək. İstehsal və pərakəndə ticarət sahəsində planlaşdırılan təşəbbüslər isə bazarın diversifikasiyasına şərait yaradacaq. Azərbaycanın qeyri-neft iqtisadiyyatının inkişaf hədəfləri və Özbəkistanın sənayeləşmə strategiyası fonunda bu əməkdaşlıq strateji əhəmiyyət kəsb edir.
Ümumilikdə, Azərbaycan-Özbəkistan İnvestisiya Şirkətinin fəaliyyəti, iki ölkənin iqtisadi əlaqələrinin yeni mərhələyə qədəm qoyduğunu göstərir. Qlobal tendensiyaların, regiondaxili inteqrasiyanın və milli maraqların sintezində formalaşan bu əməkdaşlıq, gələcək illərdə həm Azərbaycanın, həm də Özbəkistanın iqtisadi inkişafına dəyərli töhfələr verə bilər.
Nuray,
Aznews.az