Xınalıq kəndinin BMT-nin Turizm Təşkilatının "Best Tourism Villages" siyahısına daxil edilməsi Azərbaycanın turizm sektorunda mühüm mərhələ kimi qiymətləndirilə bilər. Bu qərar həm milli, həm də beynəlxalq səviyyədə Xınalığın tarixi, mədəni və ekoloji əhəmiyyətini təsdiqləməklə yanaşı, ölkənin dayanıqlı turizm siyasətinin uğurlu nəticələrindən biri kimi çıxış edir. Xəbərdə qeyd edildiyi kimi, Xınalığın bu siyahıya daxil edilməsi onun qlobal səviyyədə tanıdılmasına, turizm axınının artmasına və yerli icmanın sosial-iqtisadi rifahına yeni imkanlar açacaq. Bu, eyni zamanda Azərbaycanın mədəni irsini müasir turizm standartları ilə uyğunlaşdırmaq istiqamətində ardıcıl şəkildə apardığı siyasətin təbii nəticəsidir.
Qlobal kontekstdə "Best Tourism Villages" proqramı kənd turizmini təkcə iqtisadi fəaliyyət sahəsi kimi deyil, həm də sosial inkişaf və mədəni irsin qorunması vasitəsi kimi qiymətləndirir. BMT-nin bu təşəbbüsü dünyanın müxtəlif regionlarında kənd yaşayış məntəqələrinin turizmə inteqrasiyası üçün bir model yaradır. Azərbaycan üçün isə bu status strateji baxımdan ikiqat əhəmiyyət daşıyır. Birincisi, Xınalıq kimi unikal coğrafi və etnoqrafik dəyərlərə malik bir ərazinin beynəlxalq tanınması, ölkənin mədəni diplomatiya imkanlarını genişləndirir. İkincisi, bu tanınma kənd əhalisinin məşğulluq səviyyəsinin yüksəldilməsinə, yerli istehsalın və xidmət sektorunun canlanmasına real təsir göstərə bilər.
Azərbaycan hökumətinin son illərdə kənd turizminin inkişafına yönələn siyasəti, xüsusilə Dövlət Turizm Agentliyinin həyata keçirdiyi layihələr bu nəticənin əsasını formalaşdırıb. Xınalığın UNESCO Ümumdünya İrs Siyahısına daxil edilməsi, daha sonra isə "Ən Yaxşı Turizm Kəndi" statusu alması bu siyasətin ardıcıl mərhələlərini əks etdirir. Bu addımlar həm yerli icmanın mədəni dəyərlərinin qorunmasına, həm də regionun turizm bazarına inteqrasiyasına təkan verir. Bərpa olunan yaşayış evləri, infrastrukturun yenilənməsi və yerli əhalinin bu prosesə cəlb edilməsi nəticəsində kənd həm müasir turizm tələblərinə cavab verən, həm də öz qədim kimliyini qoruyan bir məkana çevrilib.
Qlobal turizm bazarında dayanıqlı inkişaf konsepsiyası artıq əsas meyarlardan biridir. Bu konsepsiya yalnız turistlərin sayının artması ilə deyil, həm də təbii və mədəni resursların qorunması ilə ölçülür. Xınalığın uğuru məhz bu balansın qorunması üzərində qurulub. Kəndin ekoloji həssas mühiti, özünəməxsus memarlıq üslubu və minillik ənənələri onun dayanıqlı turizm modeli üçün ideal nümunəyə çevrilməsinə imkan verir. Bu, həmçinin Azərbaycanın turizm strategiyasının uzunmüddətli məqsədlərinə uyğun gəlir: kütləvi turizmdən fərqli olaraq, fərdiləşdirilmiş, ekoloji və mədəni dəyərləri qoruyan turizm məhsullarının inkişafı.
Bununla yanaşı, beynəlxalq tanınmanın iqtisadi təsirləri də nəzərəçarpandır. Statistik müşahidələr göstərir ki, BMT tərəfindən bu kateqoriyaya daxil edilən kəndlərdə ziyarətçi sayında ilk üç il ərzində orta hesabla 25-40 % artım qeydə alınır. Bu, yerli sahibkarlığın canlanması, turizm infrastrukturuna investisiyaların artması və məşğulluq imkanlarının genişlənməsi ilə müşayiət olunur. Xınalıq üçün də bu tendensiya reallığa çevrilə bilər, xüsusən də kəndin beynəlxalq səviyyədə təqdimatı gücləndirildiyi halda. Bununla yanaşı, turizmin sürətli artımı yerli ekosistemə əlavə təzyiq göstərə biləcəyi üçün burada idarə olunan, planlı inkişaf modeli tətbiq edilməlidir.
Azərbaycanın turizm sektoru üçün Xınalığın bu uğuru həm simvolik, həm də praktiki əhəmiyyət daşıyır. Simvolik baxımdan bu, ölkənin qədim mədəni irsini beynəlxalq səviyyədə təbliğ etməsinin bir göstəricisidir. Praktiki planda isə bu hadisə Azərbaycanın regionlarda turizmin diversifikasiyası, şəhər mərkəzlərindən kənarda iqtisadi aktivliyin artırılması və kənd təsərrüfatı ilə turizmin sintezinin inkişafı üçün yeni imkanlar yaradır. Xınalığın təcrübəsi gələcəkdə Azərbaycanın digər etnoqrafik bölgələri üçün də nümunəvi model rolunu oynaya bilər.
Nuray,
Aznews.az