Statcounter-in oktyabr ayına olan hesabatına əsasən, Azərbaycanda mobil cihazlarda Android əməliyyat sisteminin bazar payı 78,33 faizə enib. Bu göstərici sentyabr ayına nisbətən 11 faiz bəndi, ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə isə 4,66 faiz bəndi azdır. Beləliklə, Android sistemi artıq dörd ay ardıcıl şəkildə bazar payı itirir və ümumi azalma 10,6 faizə çatıb. Bunun fonunda iOS-un bazar payı yüksələrək 21,2 faizə çatıb ki, bu da illik müqayisədə 4,83 faiz bəndi artım deməkdir. Planşet seqmentində də analoji dinamika müşahidə olunur: Android 70,34 faiz, iOS isə 29,56 faiz bazar payına malikdir. Bu dəyişikliklər qlobal trendlərlə paralel şəkildə ölkə daxilində də rəqəmsal istehlak vərdişlərinin təkamülünü əks etdirir.
Azərbaycanda Android-in bazar payının azalması bir tərəfdən texnoloji bazarın təbii rəqabət dinamikasından qaynaqlanır. Apple məhsullarının son illərdə daha çox əlçatan olması, region üzrə iPhone modellərinə tələbin artması və iOS ekosisteminin təhlükəsizlik, sinxronizasiya və istifadəçi təcrübəsi baxımından təkmilləşməsi bu dəyişimin mühüm amillərindəndir. Qlobal səviyyədə də oxşar tendensiyalar müşahidə olunur: xüsusən inkişaf etməkdə olan ölkələrdə Android cihazlarının dominantlığı hələ qorunur, lakin iOS istifadəçi bazası sabit şəkildə genişlənir. Bunun səbəbi Apple-ın orta gəlirli bazarlarda da seqmentləşdirilmiş məhsul siyasəti yürütməsi, iPhone SE və yenilənmiş köhnə modellərin satış strategiyası ilə bazar payını artırmasıdır.
Digər mühüm faktor tətbiq mühitinin və istifadəçi təcrübəsinin fərqlənməsidir. Android geniş istehsalçı ekosisteminə sahib olduğundan, cihaz keyfiyyəti və optimallaşdırma səviyyəsi markadan markaya dəyişir. Bu, bəzi istifadəçilərdə sistem performansına və təhlükəsizlik yeniləmələrinə inamsızlıq yarada bilər. Halbuki iOS bütün cihazlarda vahid və optimallaşdırılmış interfeys təqdim edir. Nəticədə, orta və yuxarı gəlir qrupunda yer alan istehlakçılar iOS ekosisteminə daha çox üstünlük verməyə başlayır. Azərbaycanda da bu seqmentin artması, xüsusən gənc istifadəçilər arasında Apple məhsullarının status simvolu kimi qəbul edilməsi bu tendensiyanı gücləndirir.
Planşet bazarında göstəricilərin nisbətən stabil qalması da maraqlı məqamdır. Android hələ də üstün mövqeyini qoruyur, lakin iPad modellərinin tədris, dizayn və media istifadəsindəki dominantlığı onun payını tədricən artırır. Qlobal statistikalar göstərir ki, planşet seqmentində iOS-un payı əsasən funksional proqramların optimallaşdırılması və cihazların uzunömürlülüyü ilə bağlıdır. Android istehsalçıları bu boşluğu doldurmaq üçün daha çox qiymət rəqabətinə və texniki yeniliklərə üz tutur.
Azərbaycan bazarında baş verən bu struktur dəyişikliklərin iqtisadi nəticələri də var. Rəqəmsal ekosistem tədricən premium xidmətlərə yönəlir və bu, həm tətbiq bazarlarında monetizasiya modellərini, həm də yerli texnoloji startapların inkişaf strategiyalarını dəyişir. Əgər bir neçə il öncə yerli tətbiqlərin əksəriyyəti yalnız Android üçün optimallaşdırılırdısa, indi çoxsaylı platformalarda işləyən, iOS üçün də uyğunlaşdırılmış versiyalar üstünlük qazanır. Bu, həm proqram təminatı ixracı, həm də istifadəçi davranışlarının rəqəmsallaşması baxımından vacib mərhələdir.
Dünya üzrə 2025-ci ilə qədər iOS-un payının 25 faizi keçəcəyi proqnozlaşdırılır. Azərbaycanda da oxşar istiqamət mümkündür, çünki gəlir səviyyəsinin artması və kreditlə elektron cihaz əldəetmə imkanlarının genişlənməsi Apple məhsullarına çıxışı asanlaşdırır. Android isə, xüsusilə büdcə dostu modelləri ilə, hələ uzun müddət geniş kütlənin əsas seçimi olaraq qalacaq. Bu iki sistem arasındakı rəqabət rəqəmsal transformasiyanın keyfiyyətini müəyyən edən mühüm indikatorlardan biridir və ölkənin texnoloji gələcəyinə bir növ barometr funksiyasını daşıyır.
Nuray,
Aznews.az