Xəzərin Azərbaycan sektorunda yerləşən Azəri-Çıraq-Günəşli (AÇG) yataqlarında BP və tərəfdaşlarının cari ildə həyata keçirdiyi əməliyyatlar nəticəsində ümumilikdə təqribən 388 milyon ABŞ dolları əməliyyat, 912 milyon ABŞ dollarına yaxın əsaslı məsrəflər xərclənib. Şirkətin açıqladığı hesabata görə, bu göstəricilər ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə azalma nümayiş etdirib. Əməliyyat xərcləri 3,5 faiz, əsaslı xərclər isə 5,8 faiz azalıb. Bu tendensiya AÇG layihəsində fəaliyyətlərin daha optimallaşdırılmış və uzunmüddətli səmərəlilik hədəflərinə uyğunlaşdırıldığını göstərir.
AÇG yatağı təkcə Azərbaycanın enerji sektoru üçün deyil, bütövlükdə Xəzər regionunda neft hasilatının dinamikasına təsir edən əsas amillərdən biridir. Layihənin iqtisadi çəkisi 1994-cü ildə imzalanmış “Əsrin müqaviləsi”ndən bəri ölkənin neft gəlirlərinin strukturunda strateji rol oynayır. Bu kontekstdə əməliyyat və əsaslı xərclərin azalması yalnız qənaət tədbiri kimi deyil, həm də texnoloji və idarəetmə baxımından effektivliyin artırılması kimi qiymətləndirilə bilər. Qlobal enerji bazarlarında xammal qiymətlərinin dəyişkənliyi, yaşıl enerjiyə keçid və hasilatın optimallaşdırılması tendensiyaları fonunda bu cür rasional maliyyə yanaşması beynəlxalq şirkətlər üçün zəruri strateji addımdır.
BP-nin AÇG-də 4D dənizdibi seysmik tədqiqat proqramı üzrə fəaliyyətləri yataqların gələcək məhsuldarlığına və təhlükəsiz hasilat proseslərinə yönəlib. Bu texnologiya geoloji strukturların daha dərindən və dəqiq öyrənilməsinə imkan verərək potensial hasilat sahələrinin müəyyən edilməsində mühüm rol oynayır. Qlobal səviyyədə seysmik tədqiqatların intensivləşdirilməsi enerji şirkətlərinin risk idarəetmə strategiyalarında əsas tendensiya kimi qəbul edilir. Bu baxımdan, BP-nin proqramı yalnız cari hasilat prosesinə deyil, uzunmüddətli investisiya planlarına da xidmət edir.
AÇG-nin pay bölgüsündə SOCAR-ın 31,65 faiz payla iştirakı dövlətin enerji siyasətində milli maraqların qorunmasına yönəlik sabit model formalaşdırır. Bu model beynəlxalq tərəfdaşlıqların yerli iqtisadiyyatla balanslı inteqrasiyasını təmin edir. Layihədən əldə olunan gəlirlər Azərbaycanın Neft Fondu vasitəsilə iqtisadi diversifikasiyanın maliyyə bazasını möhkəmləndirir. Beləliklə, hasilatla bağlı xərclərin azalması fonunda gələcəkdə dövlət gəlirlərinin daha səmərəli yönləndirilməsi üçün imkanlar genişlənir.
Qlobal enerji bazarında 2025-ci ildə neft qiymətlərində dalğalanmalar, hasilat siyasətlərində dəyişikliklər və alternativ enerji mənbələrinə yönəlik investisiyaların artması müşahidə olunur. Bu mühitdə AÇG kimi nəhəng layihələrin adaptiv maliyyə strategiyası bazar dayanıqlılığının qorunması baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Azərbaycanda neft sektorunun texnoloji yenilənmələrə əsaslanan idarəetmə modeli həm dövlətin gəlir sabitliyinə, həm də sənayenin uzunmüddətli rəqabət qabiliyyətinə müsbət təsir göstərir.
Bu mənzərə göstərir ki, AÇG-də xərclərin azalması qısamüddətli iqtisadi qənaətdən daha çox, strateji və texnoloji baxımdan planlı optimallaşdırmanın nəticəsidir. Azərbaycanın enerji strategiyası artıq yalnız hasilat həcmləri ilə deyil, dəyər zəncirinin səmərəliliyi və dayanıqlı inkişaf mexanizmləri ilə ölçülür. BP və tərəfdaşlarının fəaliyyətindəki bu dəyişikliklər enerji sənayesinin yeni mərhələyə – çevik, elmi əsaslı və iqtisadi cəhətdən optimallaşdırılmış idarəetmə mərhələsinə keçidini nümayiş etdirir.
Nuray,
Aznews.az