Sağlam qida trendləri son illərdə qlobal istehlakçı davranışlarını əhəmiyyətli dərəcədə dəyişdirib və pərakəndə satış bazarına yeni strategiyalar və məhsul seqmentləri gətirib. Bu trend daha çox orqanik məhsullar, qlütensiz məhsullar, bitki əsaslı protein və içkilər, həmçinin aşağı şəkər və az duzlu variantlarla müşahidə olunur. İstehlakçılar daha çox sağlamlıq, enerji və uzunömürlülük üçün qida seçimlərinə diqqət yetirir, bu da ticarət zəncirlərini və marketinq strategiyalarını yenidən tənzimləməyə vadar edir.
Qlobal miqyasda, 2024-cü ildə orqanik məhsul satışları 135 milyard ABŞ dolları səviyyəsinə çatmış və 2028-ci ilə qədər 200 milyard dolları keçəcəyi proqnozlaşdırılır. Qlütensiz məhsullar seqmenti isə illik təxminən 9 % artımla böyüyür və əsasən Şimali Amerika və Avropa bazarlarında populyarlığını qoruyur. Bitki əsaslı qidaların isə qlobal bazar payı 2025-ci ildə 7,5 % təşkil edəcək, və bu, son 5 ildə ikiqat artımı ifadə edir. Bu məlumatlar istehlakçıların sağlam qida trendlərinə yönəlməsinin birbaşa təsirini göstərir, çünki tələbatın artması məhsul çeşidlərinin genişlənməsinə və premium qiymət strategiyalarının tətbiqinə gətirib çıxarır.
Azərbaycan bazarında da oxşar tendensiyalar müşahidə olunur, baxmayaraq ki, həcm qlobal rəqəmlərlə müqayisədə daha aşağıdır. 2024-cü ildə yerli orqanik məhsul satışları təxminən 20 milyon ABŞ dolları təşkil edib, qlütensiz məhsullar seqmentində isə illik artım 6-7 % civarındadır. Bitki əsaslı və funksional qidaların istehlakı da artmaqda davam edir və xüsusilə paytaxt və böyük şəhərlərdə restoran və onlayn satış kanalları vasitəsilə genişlənir. Bu, yerli istehlakçının sağlamlığa yönəlmiş seçimlərinin tədricən qlobal trendlərlə uyğunlaşdığını göstərir.
Sağlam qida trendləri pərakəndə satış zəncirinə də mühüm təsir göstərir. Qlobal marketlər və supermarket şəbəkələri məhsul seqmentlərini daha aydın bölmələrə ayırır, xüsusi rəflər, markalı bölmələr və brend promosyonları təşkil edir. Azərbaycanda isə, hypermarketlər və onlayn platformalar sağlam qida kateqoriyasını genişləndirir, satış kampaniyalarında orqanik, bitki əsaslı və qlütensiz məhsullar xüsusi vurğulanır. Bu strategiya istehlakçıların seçim imkanlarını artırır, alış-veriş zamanı impulsiv qərarların sayını yüksəldir və brendlərin premium mövqeyini gücləndirir.
İstehlakçı davranışında əsas dəyişikliklərdən biri də məhsul məlumatına diqqətin artmasıdır. Qlobal və yerli bazarlarda etiketdə qida tərkibi, allergen göstəriciləri və sağlamlıq faydaları istehlakçıların seçiminə birbaşa təsir edir. Nəticədə, satış həcmləri yalnız qiymət və mövcudluq ilə deyil, həm də məhsulun funksional xüsusiyyətləri ilə müəyyən olunur. Bu, pərakəndə satıcıların marketinq strategiyalarını daha çox təhsil və məlumatlandırma üzərində qurmasına səbəb olur.
Yekun olaraq, sağlam qida trendləri pərakəndə satış bazarında rəqabəti intensivləşdirir, brendləri innovativ və funksional məhsullar təqdim etməyə, premium mövqelərini möhkəmləndirməyə və qiymət strategiyalarını yenidən nəzərdən keçirməyə məcbur edir. Global və yerli tendensiyaların müqayisəsi göstərir ki, Azərbaycanda trend qlobal tələbatla paralel inkişaf edir, lakin bazarın həcmi və istehlakçının məlumat səviyyəsi daha tədrici dəyişir. Bu isə satış zəncirlərinə və brendlərə uzunmüddətli planlaşdırmada strateji üstünlük qazandırır.
Nuray,
Aznews.az