Azərbaycanın Türkiyədən isitmə, soyutma və havalandırma sistemləri idxalı 2025-ci ilin yanvar-oktyabr aylarında 111,5 milyon ABŞ dolları təşkil edib ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 1,4 faiz azalma deməkdir. Təkcə oktyabr ayında idxal dəyəri 14,3 milyon dollara yüksələrək illik müqayisədə 22,3 faiz artıb. Eyni zamanda Türkiyənin bu sahə üzrə ümumi ixrac həcmi 6,1 milyard dollara çatıb və bu da 3,5 faizlik artım deməkdir. İxrac istiqamətləri arasında Almaniya, Böyük Britaniya və İtaliya lider mövqedədir.
İsitmə, soyutma və havalandırma sistemləri sektorunun həm Türkiyə, həm də region üçün strateji əhəmiyyəti getdikcə artır. Qlobal iqlim dəyişiklikləri, enerji səmərəliliyi tələbləri və yaşıl transformasiya çağırışları bu sahəyə olan tələbi sürətləndirib. Qlobal miqyasda HVAC (Heating, Ventilation, Air Conditioning) sənayesi 2025-ci ildə 280 milyard dollardan çox bazar dəyərinə çatacağı proqnozlaşdırılır. Bu artımın əsas drayverləri urbanizasiya, tikinti sektorunun genişlənməsi, sənaye obyektlərində ekoloji standartların sərtləşdirilməsi və texnoloji modernizasiya prosesləridir. Türkiyə bu trendlər fonunda həm istehsal, həm də ixrac mərkəzi kimi strateji rol oynayır. Son illər ölkə bu sahədə yüksək texnologiyalı istehsal potensialını gücləndirərək Avropa və Yaxın Şərq bazarlarında rəqabət üstünlüyü qazanıb.
Azərbaycan üçün bu məhsul kateqoriyasına tələbin artması həm sənaye, həm də yaşayış sektorunda yenilənmə prosesləri ilə bağlıdır. İstilik və havalandırma sistemlərinin idxal strukturuna nəzər saldıqda, ölkədə tikinti layihələrinin aktivləşməsi, enerji səmərəliliyi yönümlü texnologiyaların tətbiqi və infrastrukturun müasirləşməsi əsas amillər kimi çıxış edir. Dövlət səviyyəsində enerji effektivliyinin artırılmasına dair qəbul olunan strateji sənədlər və ekoloji standartların mərhələli tətbiqi də bu bazara birbaşa təsir göstərir. Bu kontekstdə Türkiyədən idxal olunan sistemlər həm keyfiyyət, həm qiymət, həm də logistika baxımından Azərbaycan bazarı üçün əlverişli mövqedədir.
İdxalın illik müqayisədə cüzi azalması isə bazarda müvəqqəti stabilləşmə və ya mövcud layihələrin tamamlanma mərhələsi ilə izah oluna bilər. Bununla yanaşı, oktyabr ayında artımın müşahidə olunması gələcəkdə mövsümi tələbin və yeni tikinti layihələrinin aktivləşdiyinə işarədir. Bu həm də daxili bazarda tədrici texnoloji yenilənmənin davam etdiyini göstərir. Qlobal enerji qiymətlərindəki dəyişikliklər, avadanlıq istehsalında xammal xərclərinin artması və valyuta volatilliyi kimi faktorlar idxal göstəricilərinə təsir edən mühüm xarici dəyişənlərdir.
Türkiyənin HVAC sektoru üzrə ixrac artımı Avropa bazarında enerji effektiv avadanlıqlara olan tələbin yüksəlməsi ilə əlaqələndirilir. Almaniya, Böyük Britaniya və İtaliya kimi ölkələrin yüksək idxal göstəriciləri bu sahədə yaşıl texnologiyaların tətbiqinin intensivləşdiyini nümayiş etdirir. Bu tendensiya yaxın illərdə regional bazarlarda rəqabəti daha da gücləndirəcək. Azərbaycan üçün belə bir mühitdə prioritet məsələ yalnız idxal deyil, yerli istehsal və texnoloji adaptasiya imkanlarının genişləndirilməsidir. Yerli müəssisələrin montaj, texniki servis və enerji auditi xidmətlərini inkişaf etdirməsi bu bazarın gələcək strukturunu müəyyən edə bilər.
Ümumilikdə, isitmə, soyutma və havalandırma sistemləri sektoru həm enerji siyasəti, həm sənaye modernizasiyası, həm də ekoloji standartlarla birbaşa əlaqəli strateji sahə kimi formalaşır. Azərbaycanın Türkiyə ilə bu istiqamətdə ticarət əlaqələrinin davamlı olması yalnız iqtisadi deyil, texnoloji sinerji baxımından da əhəmiyyət daşıyır. Yaxın illərdə regional iqlim texnologiyaları bazarında daha çox inteqrasiya və rəqəmsallaşma proseslərinin önə çıxacağı gözlənilir ki, bu da həm idxalın keyfiyyət strukturuna, həm də lokal istehsal təşəbbüslərinə yeni istiqamət qazandıra bilər.
Nuray,
Aznews.az