Azərbaycanın rəqəmsal idarəetmə sistemində növbəti mərhələ baş tutdu. “MyGov” platformasında vətəndaşlara iş yerinə dair arayışın birbaşa əldə olunması imkanı yaradılıb. İnnovasiya və Rəqəmsal İnkişaf Agentliyi ilə Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin birgə əməkdaşlığı nəticəsində formalaşan bu xidmət artıq tam elektron əsasda işləyir. İstifadəçilər əmək müqavilələrinə dair arayışları sistem üzərindən PDF formatında yükləyə, onu viza, kredit, ipoteka və digər rəsmi məqsədlər üçün təqdim edə bilirlər. Sənədin doğruluğu QR kod və ya sənəd nömrəsi vasitəsilə onlayn təsdiqlənir. Bu yenilik həm vaxt itkisini azaldır, həm də dövlət xidmətlərində şəffaflıq və çeviklik səviyyəsini artırır.
Rəqəmsal idarəetmənin inkişafı artıq təkcə texnoloji məsələ deyil, iqtisadi və sosial infrastrukturun dayanıqlığının əsas göstəricisinə çevrilib. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının “E-Government Development Index”inə əsasən, son beş ildə rəqəmsal dövlət xidmətlərinin payı dünya üzrə 68 faizi keçib. Qlobal miqyasda Estoniya, Sinqapur və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri kimi ölkələr rəqəmsal identifikasiya və inteqrasiya olunmuş dövlət xidmətləri ilə model sistemlər qurublar. Bu sistemlərdə vətəndaşın bir dəfə təqdim etdiyi məlumat bütün dövlət strukturlarında etibarlı sayılır. Nəticədə bürokratik təkrarlılıq aradan qalxır, əməliyyat xərcləri azalır və qərarların qəbul sürəti yüksəlir.
Azərbaycanın son illərdə atdığı addımlar bu istiqamətdə məqsədyönlü strategiyanın tərkib hissəsidir. “MyGov”un genişlənməsi və xidmətlərin vahid mərkəzdən idarə olunması dövlət resurslarının optimallaşdırılmasına və sosial xidmətlərin inklüzivliyinə real təsir göstərir. Məsələn, “e-sosial”, “ASAN Login” və “ASAN xidmət” platformaları üzərindən həyata keçirilən inteqrasiya sayəsində hazırda vətəndaşların 90 faizindən çoxu dövlət xidmətlərinə onlayn çıxış imkanına malikdir. Yeni arayış xidməti isə bu rəqəmi daha da yüksəltməklə dövlət-vətəndaş münasibətlərində rəqəmsal etimad mühitini möhkəmləndirir.
Qlobal tendensiyalara əsasən, rəqəmsallaşmanın iqtisadi təsiri iki istiqamətdə özünü göstərir: əməliyyat xərclərinin azalması və insan kapitalının effektiv istifadəsi. Dünya Bankının məlumatına görə, tam elektron idarəetmə modelinə keçid bir dövlətin illik inzibati xərclərini orta hesabla 20-25 faiz azalda bilir. Bununla yanaşı, rəqəmsal xidmətlərin genişlənməsi dövlətlərə qeyri-rəsmi sektorun azaldılması, vergi bazasının genişlənməsi və şəffaf iqtisadi dövriyyənin təmin edilməsi kimi əlavə üstünlüklər qazandırır. Azərbaycanın iqtisadi və sosial siyasətində bu amil xüsusilə əhəmiyyətlidir, çünki rəqəmsal idarəetmə eyni zamanda əmək bazarında uçot və hesabatlılığı gücləndirir.
Texnoloji tərəqqi və rəqəmsal idarəetmə sinxron inkişaf etdikcə vətəndaş məmnunluğu da artmaqdadır. Elektron xidmətlərin sadələşdirilməsi və proseslərin şəffaflaşdırılması dövlətin etibarlılıq indeksinə birbaşa təsir göstərir. Beynəlxalq Telekommunikasiya İttifaqının son hesabatında qeyd olunur ki, yüksək səviyyəli rəqəmsallaşma həyata keçirən ölkələrdə vətəndaşların dövlətə etimadı 30 faizə qədər yüksəlir. Bu göstərici təkcə texnoloji uğur deyil, sosial sabitlik və iqtisadi intizamın nəticəsidir.
Azərbaycanın “Rəqəmsal transformasiya strategiyası 2030” çərçivəsində qarşıya qoyduğu məqsədlərdən biri də vətəndaşların bütün əsas sənəd və əməliyyatlarını bir inteqrasiya olunmuş identifikasiya vasitəsilə həyata keçirməkdir. Yeni “iş yerinə dair arayış” xidməti bu məqsədə doğru atılmış mühüm mərhələdir. O, gələcəkdə digər sosial və iqtisadi xidmətlərin avtomatlaşdırılması üçün baza yaradır. Qısası, rəqəmsal dövlət artıq yalnız xidmət göstərmir, həm də sosial kapital yaradır.
Bu prosesin davamlılığı üçün texnoloji infrastruktur qədər kadr resurslarının rəqəmsal bacarıqları da vacibdir. Beynəlxalq təcrübə göstərir ki, rəqəmsal hökumət layihələrinin uzunömürlülüyü yalnız texnologiyaya deyil, idarəetmə mədəniyyətinə və istifadəçi davranışlarına da bağlıdır. Azərbaycan bu istiqamətdə maarifləndirmə və rəqəmsal savadlılıq təşəbbüslərini genişləndirərək vətəndaş iştirakçılığını stimullaşdırmalıdır. Beləliklə, rəqəmsal xidmətlərin məqsədi sadəcə vaxt qənaəti deyil, vətəndaşın dövlət sistemindəki rolunu gücləndirmək və qarşılıqlı etimadı daha yüksək səviyyəyə qaldırmaqdır.
Nuray,
Aznews.az