Azərbaycanda kompüter istehsalı ilə bağlı açıqlanan son məlumatlar yerli texnologiya sənayesində sürətli genişlənməni nümayiş etdirir. Bu ilin yanvar-oktyabr aylarında ölkədə 25 463 ədəd noutbuk və 2 847 ədəd stolüstü kompüter istehsal olunub ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə çox kəskin artıma işarə edir. Təkcə oktyabr ayında istehsal olunan 24 033 noutbuk nəticələrin əsas ağırlığını təşkil edib və illik müqayisədə rekord yüksəlişi göstərib. Stolüstü kompüter istehsalının son dörd ayda qeydə alınmaması isə struktur dəyişikliklərinin formalaşdığına işarə edir.
Son illərdə qlobal texnologiya bazarında müşahidə olunan tendensiyalar Azərbaycanın daxili istehsal dinamikasına da təsir göstərir. Dünyada noutbuk satışları masaüstü kompüterləri ardıcıl şəkildə üstələyir və bu üstünlük pandemiya dövründə daha da güclənib. Portativ cihazlara tələbin artması məhsuldarlıq, təhsil, xidmət sektoru və mobil işləmə mədəniyyətinin genişlənməsi ilə izah olunur. Azərbaycanda da bu meyllə uyğunlaşan istehsalçılar resursları məhz noutbuk seqmentinə yönəltməklə daha yüksək səmərə əldə etməyə çalışırlar.
İstehsalın kəskin artımı daxili investisiya axınlarının, idxal əvəzləyici yanaşmanın və rəqəmsallaşma strategiyalarının təsəvvür ediləndən daha aktiv icra olunduğunu göstərir. Yerli müəssisələrin daha modern avadanlıqlarla təchiz olunması istehsal gücünün artmasını mümkün edib və oktyabr ayındakı sıçrayış məhz bu modernləşmənin nəticəsi kimi diqqət çəkir. Digər tərəfdən, əvvəlki illərdə nisbətən aşağı olan istehsal bazası cari artım faizlərinin yüksək görünməsinə şərait yaradır, buna görə nəticələrin qiymətləndirilməsi zamanı həm mütləq göstəricilər, həm də struktur dəyişiklikləri birlikdə nəzərə alınmalıdır.
Stolüstü kompüterlərin istehsalında son aylarda qeydə alınan dayanma qlobal bazar tendensiyaları ilə uzlaşır. Bu seqmentdə tələbin azalması istehsalçıları modelləşdirmə strategiyalarını yeniləməyə vadar edir. Hazırda dünyada daha çox xüsusi məqsədli stolüstü sistemlərə ehtiyac qalır, ümumi istifadə üçün isə portativ cihazlar üstün tutulur. Belə vəziyyət Azərbaycanın bazar dinamikasında da özünü göstərir və resursların noutbuk istehsalına yönəlməsi ehtimalı artmış olur.
Qlobal miqyasda kompüter istehsalı xüsusilə Asiya ölkələrinin üstünlüyü ilə davam edir. Bu səviyyədə rəqabət lokal istehsalın tələb olunan keyfiyyət standartlarını qorumasını strateji məsələ kimi önə çıxarır. Azərbaycanda baş verən artım tendensiyası isə göstərir ki, bazar həm bölgə ölkələri, həm də xarici istehsalçılarla əməkdaşlıq modellərinə açıqdır və istehsalın genişləndirilməsi daha dayanıqlı iqtisadi diversifikasiya üçün əlavə imkan yaradır. Bununla yanaşı, yerli istehsalın güclənməsi informasiya texnologiyaları sektorunda insan kapitalına investisiyanı daha vacib edir, çünki rəqabət qabiliyyətli məhsul üçün dizayn, yığma, proqram təminatı və keyfiyyətə nəzarət sahələrində hazırlıqlı kadrların olması zəruridir.
İstehsal miqyasının böyüməsi texnologiya idxalının müəyyən hissəsinin əvəzlənməsinə də şərait yaradır. Yüksək performanslı noutbukların yerli istehsalı həm bazarda qiymət sabitliyini dəstəkləyə, həm də cihazların mövcudluğunu artıraraq istifadəçilərin seçim imkanlarını genişləndirə bilər. Praktik planda bu dinamika elektron ticarət platformalarının və korporativ alıcıların təchizat strategiyalarına da təsir edir və beləliklə daha rəqabətçi mühit formalaşır.
Azərbaycanda kompüter istehsalının güclənməsi rəqəmsal transformasiya proqramlarının iqtisadi aspektlərini də təsdiqləyir. Dövlət qurumlarının rəqəmsallaşma prosesinə yönəltdiyi təşəbbüslər yerli texnoloji ekosistemin inkişafı üçün əsas stimullardan biridir. Bu prosesin fonunda istehsalçıların fəaliyyətini genişləndirməsi texnologiya sənayesinin yeni mərhələyə qədəm qoyduğunu göstərir və uzunmüddətli perspektivdə daha diversifikasiya olunmuş iqtisadi strukturun formalaşmasına təkan verir.
Azərbaycanın kompüter istehsalında keçdiyi bu mərhələ həm iqtisadiyyat, həm də texnologiya ekosistemi üçün önəmli dönüş nöqtəsi sayıla bilər. Tendensiyalar göstərir ki, bazarda artan istehsal həm daxili tələbin qarşılanmasını gücləndirir, həm də yerli məhsulların gələcəkdə region bazarlarına çıxış imkanlarını genişləndirir. Davamlı inkişaf üçün texnoloji modernləşmə, insan kapitalının artırılması və qlobal standartlara uyğun istehsal praktikalarının davamlı tətbiqi həlledici faktor kimi qalacaq.
Nuray,
Aznews.az