Oktyabr ayında Azərbaycanın sabit genişzolaqlı internet üzrə orta sürəti 84,82 Mbps təşkil edib və ölkə sentyabrla müqayisədə reytinqdə bir pillə geriləyərək 156 ölkə arasında 84-cü sırada qərarlaşıb. Bununla belə, ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə sürətin 47 faiz artması infrastruktur yenilənməsinin nəticələrinin real şəkildə görünməyə başladığını göstərir. Region ölkələri ilə müqayisədə Azərbaycan sabit internet sürətində Türkiyə, İran, Gürcüstan, Ermənistan, Qazaxıstan və Qırğızıstanı geridə qoyub. Mobil internet göstəricilərində isə ölkə 79,94 Mbps sürətlə 104 ölkə arasında 53-cü yerdə qərarlaşıb. Bakı şəhərinin sabit internet üzrə mövqeyi də əvvəlki aya nisbətən müəyyən geriləmə ilə müşahidə olunub, lakin mobil internet üzrə nəticələrdə irəliləyiş qeydə alınıb.
Qlobal rəqəmsal infrastrukturda baş verən dəyişikliklər internetin sürətinə dair reytinqlərin dinamikasını izah edən əsas faktorlardandır. Speedtest Global Index kimi platformaların məlumatları ölkələrin rəqəmsal iqtisadiyyatının real vəziyyətini ölçən mühüm indikator hesab olunur. Azərbaycanın sabit internet üzrə sürətində müşahidə edilən ciddi illik artım göstərir ki, ölkədə fiber-optik şəbəkələrin genişləndirilməsi və provayderlərin infrastruktur modernizasiyasında atdıqları addımlar tədricən nəticə verir. İnkişaf etmiş rəqəmsal ekosistemə malik dövlətlərlə müqayisə aparıldıqda sürət göstəricilərinin yüksəlməsi ilə yanaşı, şəbəkə dayanıqlığı və müştəriyə çıxış xidmətlərinin keyfiyyəti də reytinqdə mövqelərə təsir edən əsas komponentlərdən biri kimi ön plana çıxır.
Qonşu ölkələrlə müqayisədə Azərbaycanın üstün mövqedə olması regional rəqabət mühitində müsbət indikator kimi qiymətləndirilə bilər. Türkiyə və Gürcüstan kimi böyük istifadəçi bazarına malik ölkələri sabit internet sürətində geridə qoymaq göstərir ki, son illərdə aparılan telekommunikasiya layihələri real təsir gücünə malikdir. Bununla belə, ölkənin dünya üzrə orta səviyyədə qərarlaşması bir sıra struktur amilləri daha dəqiq izah etməyi tələb edir. İnkişaf etmiş rəqəmsal infrastruktura sahib Sinqapur, Cənubi Koreya və BƏƏ kimi ölkələrdə sürət göstəricilərinin çox yüksək olması böyük həcmli fiber optik backbone şəbəkələrinin tam inteqrasiya olunması və provayderlərin əhatə dairəsinin vahid platforma üzərindən idarə edilməsi ilə bağlıdır. Bu modelin yaratdığı texniki üstünlüklər reytinqdəki fərqlərin əsas səbəblərindən biridir.
Mobil internet üzrə göstəricilərdə Bakının 101,66 Mbps sürətlə 150 şəhər arasında 79-cu yerə yüksəlməsi mobil şəbəkələrin yenilənməsi və 4G texnologiyasının əhatə dairəsinin genişlənməsi ilə əlaqələndirilə bilər. Qlobal miqyasda mobil internet sürətlərinin yüksəlməsi böyük şəhərlərdə radiofrekans resurslarının optimallaşdırılması, bazar oyunçularının rəqabət strategiyaları və yeni nəsil texnologiyaların mərhələli tətbiqi ilə bağlıdır. BƏƏ və Cənubi Koreya kimi ölkələrdə müşahidə edilən yüksək nəticələr genişspektrli radio tezliklərindən istifadənin səmərəliliyi və operatorların infrastrukturuna edilən iri miqyaslı investisiyalarla izah olunur. Bu fon mobil internet üzrə Azərbaycanın mövqeyinin yüksəlməsini regional kontekstdə daha əhəmiyyətli edir.
Şəhərlərin reytinq göstəricilərinin dəyişməsi telekommunikasiya infrastrukturunda lokal yüklənmələrin və şəbəkənin texniki parametrlərindəki yenilənmələrin təsirini də əks etdirir. Paytaxtda sabit internet üzrə müəyyən geriləmə abunəçi sayının artması, şəbəkə sıxlığı və mövsümi yüklənmələr kimi faktorlarla əlaqəli ola bilər. Bununla belə, mobil internetdə irəliləyiş göstərir ki, mobil provayderlərin performansı daha çevik şəkildə yüksəlir və istifadəçilərin əsas trafiki mobil şəbəkələr üzərindən təmin olunur. Bu tendensiya qlobal miqyasda da müşahidə olunur, çünki son illərdə mobil internet rəqəmsal xidmətlər üçün əsas platformaya çevrilib.
Ümumi mənzərə göstərir ki, Azərbaycan rəqəmsal infrastrukturun modernizasiyası istiqamətində mərhələli şəkildə irəliləyir və illik artım templəri xüsusilə sabit internet üzrə ciddi dinamikanı əks etdirir. Reytinqdə mövqenin dəyişməsi qlobal rəqabətin kəskin olduğu bir sahədə normal proses hesab olunur və əsas tendensiyalar ölkədə sürət göstəricilərinin artmaqda davam etdiyini göstərir. Telekommunikasiya sektorunun genişlənməsi rəqəmsal iqtisadiyyatın digər sahələrinə də müsbət təsir göstərir, çünki sürətli internet xidmətləri e-ticarət, bulud infrastrukturundan istifadə, onlayn təhsil və distant iş modellərinin inkişafında mühüm rol oynayır.
Müşahidə olunan artım tempi və regional müqayisədə möhkəmlənən mövqe Azərbaycanın rəqəmsal transformasiya gündəliyinin real nəticələr verdiyini göstərir. İnfrastrukturun genişləndirilməsi, texnologiyaların yenilənməsi və xidmət keyfiyyətinin artırılması istiqamətində görülən işlər ölkənin rəqəmsal rəqabət qabiliyyətini yüksəldir və qlobal indekslərdə daha sabit mövqe üçün əsas formalaşdırır.
Nuray,
Aznews.az