Azərbaycanın mebel və onun hissələrinin idxalı 2025-ci ilin yanvar-oktyabr aylarında 122,9 milyon ABŞ dolları təşkil edib və bu göstərici ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 10,5 % azalıb. İdxalın ümumi ticarət xərclərindəki payı isə cəmi 0,6 % olub ki, bu da mebel sektorunun ölkənin xarici ticarət strukturunda nisbətən kiçik, lakin diqqətəlayiq bir seqment olduğunu göstərir.
Mebel idxalının azalması bir neçə iqtisadi və sosial amillə izah oluna bilər. İlk növbədə, qlobal bazarda mebel istehsalı və tədarük zəncirlərində müşahidə olunan dəyişikliklər nəzərə alınmalıdır. Dünya Ticarət Təşkilatının hesabatlarına görə, 2024-2025-ci illərdə mebel bazarında Asiya ölkələrinin, xüsusilə Çin və Vyetnamın ixrac potensialı artmaqla yanaşı, qiymət dalğalanmaları da müşahidə olunub. Bu, idxalçı ölkələrin, o cümlədən Azərbaycanın alış həcmlərinə təsir göstərib. Digər tərəfdən, daxili istehsal imkanlarının genişlənməsi idxalın azalmasına səbəb ola bilər. Son illərdə Azərbaycanda mebel istehsalı üzrə kiçik və orta müəssisələrin fəaliyyətinin artması, yerli bazarda rəqabət qabiliyyətli məhsulların meydana çıxması idxalın strukturunda dəyişikliklərə yol açıb.
Mebel idxalının azalması həm də istehlakçı davranışları ilə bağlıdır. Əhalinin gəlir səviyyəsindəki dəyişikliklər, istehlak prioritetlərinin yenilənməsi və yerli istehsala yönələn maraq idxalın həcmini azalda bilər. Qlobal miqyasda da oxşar tendensiyalar müşahidə olunur: Avropa İttifaqında 2025-ci ilin ilk yarısında mebel idxalı 7 %-ə yaxın azalıb, bunun əsas səbəbi isə istehlakçıların daha dayanıqlı və yerli istehsal məhsullarına üstünlük verməsi olub. Bu fakt Azərbaycanın göstəriciləri ilə paralellik təşkil edir.
Azərbaycanın ümumi xarici ticarət dövriyyəsi 40,8 milyard ABŞ dolları olub və burada idxalın payı 19,2 milyard təşkil edir. Mebel idxalının bu strukturda cəmi 0,6 %-lik paya malik olması onun strateji baxımdan kritik sahə olmadığını göstərsə də, istehlak bazarının diversifikasiyası baxımından əhəmiyyətlidir. Çünki mebel sektoru yalnız istehlak malları kateqoriyasına aid deyil, həm də tikinti, turizm və xidmət sektorları ilə sıx bağlıdır. İdxalın azalması bu sahələrdə yerli istehsalın rolunun artdığını göstərir ki, bu da iqtisadi dayanıqlılıq baxımından müsbət tendensiya hesab oluna bilər.
Qlobal bazar kontekstində Azərbaycanın mebel idxalının azalması həm də valyuta xərclərinin optimallaşdırılması baxımından diqqətəlayiqdir. İdxalın azalması ölkənin tədiyə balansına müsbət təsir göstərir, çünki valyuta ehtiyatlarının daha çox strateji məhsulların alınmasına yönəldilməsi imkanı yaranır. Bu, xüsusilə enerji sektorundan asılılığın azaldılması və qeyri-neft sahələrinin inkişafı üçün əlavə maliyyə resurslarının formalaşmasına şərait yaradır.
Mebel idxalında müşahidə olunan azalma sadəcə statistik göstəricidən əlavə, Azərbaycanın iqtisadi strukturunda baş verən transformasiyaların əksidir. Yerli istehsalın güclənməsi, istehlakçı davranışlarının dəyişməsi və qlobal bazar tendensiyaları bu prosesin əsas səbəbləridir. Bu tendensiya uzunmüddətli perspektivdə Azərbaycanın daxili bazarının daha dayanıqlı və rəqabətqabiliyyətli olmasına xidmət edə bilər.
Nuray,
Aznews.az