2025-ci ilin yanvar-oktyabr aylarında Azərbaycanda 26 min 240,8 ton kolbasa məmulatları istehsal olunub ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 3,8 % artım deməkdir. Noyabrın 1-nə hazır məhsul ehtiyatı 18,3 ton təşkil edib və bu göstərici bir il əvvələ nisbətən 2,9 dəfə azdır. Ümumilikdə, hesabat dövründə ölkədə 4 milyard 191,4 milyon manatlıq qida məhsulları istehsal edilib, bu da illik müqayisədə 9,5 % çoxdur.
Kolbasa istehsalında müşahidə olunan artım Azərbaycanın qida sənayesində davamlı inkişaf tendensiyasının göstəricisidir. Əslində, bu artım yalnız istehsal gücünün genişlənməsi ilə deyil, həm də daxili bazarda istehlakçı tələbinin sabitliyi ilə bağlıdır. Qlobal miqyasda da oxşar tendensiyalar mövcuddur: FAO-nun məlumatına görə, 2024-2025-ci illərdə dünya üzrə emal olunmuş ət məhsullarının istehsalı 2,5 %-dən çox artıb. Bu artım əsasən urbanizasiya, sürətli həyat tərzi və hazır qida məhsullarına olan tələbin yüksəlməsi ilə izah olunur. Azərbaycanın göstəriciləri də bu qlobal tendensiyalara uyğunluq nümayiş etdirir.
Hazır məhsul ehtiyatlarının azalması isə istehsalın bazar tələbinə daha çevik uyğunlaşdığını göstərir. Əgər ötən il ehtiyatlar daha yüksək idisə, bu il onların azalması istehsalçıların məhsulu daha sürətli şəkildə bazara çıxarması ilə bağlıdır. Bu, bir tərəfdən istehlakçıların davamlı tələbinin mövcudluğunu, digər tərəfdən isə istehsalçıların logistik və satış mexanizmlərini optimallaşdırdığını göstərir. Qlobal bazarda da oxşar vəziyyət müşahidə olunur: Avropa İttifaqında 2025-ci ilin ilk yarısında emal olunmuş ət məhsullarının ehtiyatları 20 %-ə yaxın azalıb, bu isə istehsalın daha çevik bazar mexanizmlərinə uyğunlaşdırılması ilə əlaqələndirilir.
Qida sənayesində ümumi istehsalın 9,5 %-lik artımı Azərbaycanın kənd təsərrüfatı və sənaye sektorunun sinerji yaratdığını göstərir. Ət və ət məhsullarının istehsalı yalnız kənd təsərrüfatı ilə bağlı deyil, həm də emal sənayesinin modernizasiyası ilə sıx əlaqəlidir. Müasir texnologiyaların tətbiqi, keyfiyyət standartlarının gücləndirilməsi və istehsal müəssisələrinin genişlənməsi bu artımın əsas səbəblərindəndir. Dünya miqyasında da qida sənayesində artım müşahidə olunur: 2025-ci ildə qlobal qida sənayesinin həcmi 9 trilyon ABŞ dollarına yaxınlaşaraq illik 7 %-lik artım nümayiş etdirib. Azərbaycanın göstəriciləri bu qlobal artım tempinə uyğun gəlir.
Kolbasa istehsalında artım həm də ixrac potensialının formalaşmasına imkan verir. Hazırda Azərbaycanın qida məhsullarının ixracı ümumi ticarət strukturunda nisbətən kiçik paya malik olsa da, istehsalın artması ixrac üçün yeni imkanlar yarada bilər. Xüsusilə Yaxın Şərq və Mərkəzi Asiya bazarlarında emal olunmuş ət məhsullarına tələbin artması Azərbaycanın istehsalçıları üçün perspektivli istiqamət ola bilər. Bu, həm də qeyri-neft sektorunun inkişafı baxımından strateji əhəmiyyət daşıyır.
Beləliklə, kolbasa istehsalında 3,8 %-lik artım və hazır məhsul ehtiyatlarının azalması Azərbaycanın qida sənayesində bazar yönümlü inkişafın göstəricisidir. Bu proses daxili istehlakın sabitliyi, istehsalın çevikliyi və qlobal tendensiyalarla uyğunluq baxımından müsbət nəticələr ortaya qoyur. Azərbaycanın qida sənayesində müşahidə olunan bu dinamika uzunmüddətli perspektivdə həm daxili bazarın təminatına, həm də ixrac imkanlarının genişlənməsinə xidmət edə bilər.
Nuray,
Aznews.az