Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı Nazirliyində aparılan rəqəmsallaşma diaqnostikası nəticəsində strateji çərçivə formalaşdırılıb, prioritet xidmətlərin böyük hissəsi elektron hökumət sisteminə inteqrasiya olunub və süni intellekt pilot layihələri ilə məlumat əsaslı qərarvermə mexanizmləri qurulub. Bu proses 2025–2027-ci illəri əhatə edən Yol Xəritəsi ilə daha da genişləndiriləcək.
Diaqnostika nəticələri göstərir ki, kənd təsərrüfatı sektorunda rəqəmsallaşma artıq konseptual mərhələdən praktik tətbiq mərhələsinə keçib. Nazirlikdə strategiya sənədlərinin vahid çərçivə kimi təsdiqlənməsi, xidmətlərin 90%-nin Elektron Hökumət İnformasiya Sisteminə inteqrasiyası və 70–80%-nin “Yonca” mobil tətbiqi vasitəsilə təqdim olunması, dövlət xidmətlərinin vətəndaşlara daha əlçatan və çevik formada çatdırılmasına imkan yaradır. Bu, qlobal tendensiyalarla üst-üstə düşür: 2025-ci ildə kənd təsərrüfatında rəqəmsal transformasiya dünyanın müxtəlif ölkələrində əsasən xidmətlərin mobil platformalara daşınması və interoperabilik üzərində qurulur.
Texniki-texnoloji müstəvidə EKTİS-in vahid informasiya sistemi kimi formalaşdırılması və süni intellekt pilot layihələrinin tətbiqi, Azərbaycanın kənd təsərrüfatında məlumat əsaslı idarəetməyə keçidini göstərir. Dünyada bu sahədə aparıcı tendensiyalar süni intellektin məhsuldarlıq proqnozları, torpaq xəritələşdirilməsi və bitki sağlamlığına nəzarət kimi sahələrdə istifadəsini ön plana çıxarır. Məsələn, 2025-ci ildə qlobal bazarda kənd təsərrüfatında AI texnologiyalarının həcmi 2023-cü ildəki 1,7 milyard dollardan 2028-ci ildə 4,7 milyard dollara yüksələcəyi proqnozlaşdırılır. Bu, Azərbaycanın pilot layihələrinin beynəlxalq trendlərlə uyğunluğunu və gələcəkdə iqtisadi səmərəliliyi artırmaq potensialını göstərir.
Açıq məlumatların “Agro Data” və Açıq Məlumatlar portalı vasitəsilə ictimaiyyətə təqdim olunması, həm şəffaflıq, həm də innovasiya üçün mühüm addımdır. Avropa Komissiyasının 2025-ci ildə yayımladığı hesabatda açıq məlumatların torpaq, iqlim və məhsuldarlıq göstəricilərinin paylaşılması ilə fermerlərin qərarvermə imkanlarını gücləndirdiyi, xərcləri azaltdığı və dayanıqlılığı artırdığı vurğulanır. Azərbaycanın bu istiqamətdə addımları, kənd təsərrüfatında rəqəmsal ekosistemin formalaşmasına və innovasiya mühitinin genişlənməsinə xidmət edir.
Bulud texnologiyalarına keçid planları da diqqətəlayiqdir. Dünyada dövlət qurumlarının bulud sistemlərinə miqrasiyası artıq strateji prioritetə çevrilib. ABŞ Kənd Təsərrüfatı Departamentinin 2025-ci ildə Oracle Cloud-a keçidi, əməliyyatların təhlükəsizliyini və səmərəliliyini artırmaqla yanaşı, xidmətlərin çevikliyini də yüksəldib. Azərbaycanın “Hökumət Buludu”na keçid planı bu qlobal təcrübə ilə paralellik təşkil edir və milli informasiya sistemlərinin dayanıqlılığını gücləndirəcək.
Əməliyyat müstəvisində əməkdaşların rəqəmsal bacarıqlarının artırılması və hüquqi prosedurların təmin olunması, rəqəmsallaşmanın yalnız texnologiya deyil, həm də institusional mədəniyyət məsələsi olduğunu göstərir. Bu yanaşma, rəqəmsal transformasiyanın uzunmüddətli dayanıqlılığını təmin edən əsas faktordur.
Nəticə etibarilə, təsdiqlənmiş 2025–2027-ci illəri əhatə edən Yol Xəritəsi kənd təsərrüfatında rəqəmsal dayanıqlılığın gücləndirilməsinə, süni intellektin geniş tətbiqinə, fermerlərin rəqəmsal xidmətlərə çıxış imkanlarının artırılmasına və müasir texnologiyalara əsaslanan informasiya sistemlərinin inkişafına yönələcək. Bu, Azərbaycanın kənd təsərrüfatında rəqəmsal transformasiyanı qlobal tendensiyalarla sinxronlaşdıraraq, həm daxili səmərəliliyi, həm də beynəlxalq rəqabət qabiliyyətini artıracağına işarə edir.
Nuray,
Aznews.az