Naxçıvan Muxtar Respublikasında meyvə və giləmeyvə istehsalının yanvar oktyabr aylarında 32 min 100 ton səviyyəsinə çatması və illik müqayisədə 6.9 faiz artım göstərməsi regionun aqrar sektorunda sabit genişlənmənin davam etdiyini göstərir. Üzüm istehsalının 17.5 faiz yüksəlməsi isə həm ənənəvi sahələrdə məhsuldarlığın artdığını, həm də bazar tələbinə uyğunlaşmanın gücləndiyini təsdiqləyir. Eyni zamanda açıqlanan yeni subsidiya mexanizmləri intensiv bağçılığın genişlənməsi üçün əlavə stimul yaradır. Bu paket hündürlük meyarının artırılması, ting tələbinin azaldılması və daha yüksək birdəfəlik dəstəyin tətbiqi ilə istehsalçılar üçün çevik və səmərəli model formalaşdırır.
Artım yalnız geniş əkin sahələrinin yaradılması ilə deyil, məhsuldarlığın yüksəldilməsi, su idarəçiliyi, torpaq sağlamlığı və modern becərmə texnologiyalarının tətbiqi ilə təmin olunur. Avropa İttifaqında intensiv bağçılıq təsərrüfat başına məhsuldarlığı orta hesabla 20-35 faiz artırdığı üçün dövlət dəstəyi proqramlarında bu modelə önəm verilir. Naxçıvanda analoji mexanizmlərin tətbiqi əkin və məhsul strukturunu diversifikasiya edir, xüsusilə giləmeyvə kimi yüksək əlavə dəyərli məhsulların payını artırır. Bu yanaşma regional bazarın dayanıqlığını gücləndirir, həm də ixrac potensialı baxımından yeni imkanlar açır.
Subsidiya şərtlərinin sadələşdirilməsi istehsalçıların administrativ yükünü azaltdığı üçün investisiya prosesini sürətləndirir. Qlobal təcrübə göstərir ki, aqrar dəstək modelində prosedurların yüngülləşdirilməsi investisiya qərarlarının vaxtını qısaldır və nəticədə əkin proseslərinə daha çevik uyğunlaşma yaranır. Naxçıvanda intensiv bağçılığın ilk dəfə ayrıca dəstək alması texnoloji yenilənmə tempini artıracaq. Damcı suvarma, ağıllı sensor sistemləri və yüksək məhsuldar ting çeşidləri kimi həllər bağçılığın gəlirliyini yüksəldə bilər. Bu yanaşma həm su ehtiyatlarına qənaət edir, həm də məhsuldarlığın sabitliyini qoruyur.
Meyvə və üzüm istehsalında artımın sosial iqtisadi təsirləri də nəzərə çarpır. Regionda mövsümi və daimi məşğulluq imkanları genişlənir, emal müəssisələrinin fəaliyyət sahəsi böyüyür. İstehsal artdıqca yerli bazarda qiymət sabitliyi güclənir və bu, xüsusilə idxaldan asılılığı azaldan amil kimi önəm daşıyır. Dünyada kənd təsərrüfatı klasterlərinin inkişafı göstərir ki, emal və logistikanın genişlənməsi məhsul itkilərini minimuma endirir. Naxçıvanın coğrafi qapalı mövqeyi nəzərə alınanda bu cür inteqrasiya olunmuş sistemlərin qurulması regional özünütəmin səviyyəsini daha da gücləndirə bilər.
Ümumilikdə, istehsal artımı və yeni subsidiya mexanizmi Naxçıvanın bağçılıq və üzümçülük sektorunun növbəti mərhələyə keçidini sürətləndirir. Dövlət dəstəyi ilə modern intensiv təsərrüfatların genişlənməsi məhsuldarlıq göstəricilərini yüksəldəcək, regionun aqrar iqtisadiyyatının rəqabət qabiliyyətini artıracaq.
Nuray,
Aznews.az