Azərbaycanın istiot idxalında son doqquz ay üzrə müşahidə olunan artım ölkənin qida sənayesi, istehlak davranışları və tədarük coğrafiyasındakı dəyişikliklərin diqqətçəkən göstəricisidir. Rəqəmlər 804 ton istiotun 3,6 milyon dollarlıq dəyər ilə idxal edildiyini göstərir ki, bu da ötən ilin müvafiq dövründən həm kəmiyyət, həm də dəyər baxımından əhəmiyyətli yüksəlişdir. Xüsusilə Vyetnamın tədarükdə əsas pay sahibi olaraq mövqeyini gücləndirməsi, İran və Özbəkistan kimi ölkələrdən gətirilən məhsulun dəfələrlə artması, eləcə də Peru ilə uzun fasilədən sonra yenidən ticarət əlaqəsinin bərpa olunması bazarın strukturunda maraqlı dinamikaya işarə edir.
İdxal xəritəsində baş verən dəyişikliklər əvvəlcə qlobal ədviyyat bazarının ümumi tendensiyaları ilə üst-üstə düşür. Dünya üzrə istiot istehsalında lider olan Vyetnamın uzun illərdir sabit təchizat imkanları və qiymət rəqabətliliyi onun Azərbaycanın idxal strukturunda üstün mövqeyini qorumasına şərait yaradır. Özbəkistan və Hindistan kimi ölkələrdən tədarükün artması isə regional logistika xərclərinin optimallaşması, həmçinin bu ölkələrin istehsal və emal güclərini genişləndirməsi ilə bağlıdır. İran məhsullarının kəskin çoxalması da bölgədə ticarət axınlarının koridorlar üzrə yenidən formalaşması ilə izah olunur. Bu, həm də istehlakçıların fərqli çeşidlərə yönəlməsi, bazarda daha geniş mənşə müxtəlifliyinin meydana çıxması ilə bağlı ola bilər.
Digər tərəfdən, Türkiyədən idxalın dəyər və kəmiyyət baxımından azalması qiymət dinamikası, mövsümi məhsuldarlıq və həmin ölkədə daxili tələbin yüksəlməsi kimi faktorlara bağlı görünür. Peru ilə ticarətin minimal həcmdə olsa da, uzun fasilədən sonra bərpa edilməsi Azərbaycanın ədviyyat təchizatında mənbə şaxələndirilməsinə xüsusi diqqətin göstəricisi kimi qiymətləndirilə bilər. Bu cür simvolik həcmli tədarüklər belə bazarın yeni istiqamətlərə açıq olduğunu göstərir.
İstehlak tərəfinə nəzər saldıqda ölkədə ədviyyat bazarının genişlənməsi, restoran sektorunun artan fəaliyyəti, əhali arasında dünya mətbəxləri ilə marağın güclənməsi və qida sənayesinin istehsal proseslərində daha çox ədviyyat istifadə etməsi kimi trendlər idxalın yüksəlməsini izah edən əsas faktorlardandır. Əlavə olaraq, qlobal ərzaq bazarında qiymət dəyişkənliyinin davam etməsi də ümumi dəyərin artmasına təsir göstərən mühüm elementlərdən biridir.
Statistik məlumatlar göstərir ki, Azərbaycanın ədviyyat idxalında Vyetnam hələ də əsas mənbə olaraq qalır. Ötən il idxal olunan 885 ton istiotun üçdə birindən çoxunun həmin ölkənin payına düşməsi uzunmüddətli sabit ticarət əlaqələrinin formalaşdığını göstərir. Bu vəziyyət idxalın diversifikasiyasının davam etməsinə baxmayaraq, əsas təchizatçının dəyişmədiyini, lakin strukturun daha çoxölçülü hala gəldiyini göstərir.
İstiot idxalının artması Azərbaycanın qida sənayesi bazarında aktiv hərəkətlilik olduğunu təsdiqləyir. Şaxələnmiş təchizat coğrafiyası, dinamik tələbyönümlü dəyişikliklər və qlobal bazarın trend xəritəsi birgə şəkildə ölkənin ərzaq tədarük zəncirinin daha çevik və geniş platformada formalaşdığını göstərir. Mövcud dinamika yaxın perspektivdə də həm tədarük kanallarının genişlənməsi, həm də istehlak strukturunun yenilənməsi istiqamətində davam edəcək bir tendensiyaya işarə edir.
Nuray,
Aznews.az