Paytaxt üzrə yayımlanan son statistika göstərir ki, bu ilin yanvar-oktyabr aylarında Bakıda görülmüş inşaat işlərinin böyük hissəsi qeyri-dövlət sektorunun payına düşüb və ümumi işlərin 91,8 faizi məhz bu müəssisələr tərəfindən icra edilib. Struktur baxımından paytaxtda görülən işlərin əsas ağırlığı inşa, yenidənqurma və bərpa fəaliyyətlərinə yönəlib, əsaslı və cari təmir sahələri isə daha kiçik paylarla təmsil olunub. Ölkə üzrə ümumi göstəricilər də oxşar dinamikanı nümayiş etdirir ki, bu da sektorun inkişaf trayektoriyasının paytaxtla paralel şəkildə hərəkət etdiyini göstərir.
Bu rəqəmlər tikinti bazarında özəl sektorun üstün mövqeyinin artıq stabil və davamlı tendensiya olduğunu təsdiqləyir. Son onillikdə qlobal təcrübədə də şəhərsalma proseslərinin özəl kapital tərəfindən formalaşması geniş yayılıb. Məsələn, Avropa şəhərlərində kommersiya obyektləri, yaşayış kompleksləri və çoxfunksiyalı məkanların tikintisində özəl sektorun payı bir çox hallarda 80 faizi aşır, çünki bazarın tələbinə daha çevik reaksiya vermək və investisiya risklərini idarə etmək özəl şirkətlər üçün daha realdır. Bakıdakı 91,8 faiz göstəricisi bu qlobal tendensiyanın yerli bazarda daha da güclü təzahür etdiyini göstərir. Bununla yanaşı, tikinti işlərinin böyük hissəsinin yenidənqurma və bərpa üzrə cəmlənməsi şəhər infrastrukturunun yenilənməsi, köhnə fondu modernləşdirmək və enerji səmərəliliyini artırmaq kimi prioritetlərin ön plana çıxdığını göstərir. Bu istiqamət təkcə yeni tikililər deyil, mövcud fondun yaşayış standartlarına uyğunlaşdırılması üçün də mühüm baza yaradır.
Əsaslı təmir və cari təmirin payının daha aşağı olması bir tərəfdən iri həcmli layihələrin üstünlük təşkil etdiyini, digər tərəfdən isə istehlak bazarının daha çox yeni tikililərə yönəldiyini göstərir. Qlobal inşaat bazarında müşahidə olunan oxşar tendensiya urbanizasiyanın yüksək templə artdığı şəhərlərdə yeni yaşayış və biznes məkanlarına artan tələbatla izah olunur. Dünya Bankının şəhərsalma hesabatlarına əsasən, böyük şəhərlərdə tikinti dövriyyəsinin 80 faizə yaxını məhz yeni tikinti və əsas yenidənqurma layihələrinin payına düşür. Bakıdakı struktur buna paralel şəkildə inkişaf edir və bu, paytaxtın demoqrafik artımı, miqrasiya axını və biznes fəallığının yüksəlməsi ilə məntiqli şəkildə üst-üstə düşür.
Qeyri-dövlət sektorunun yüksək payı həm də rəqabətliliyin artması, layihələrin daha optimal resurs planlaması ilə icrası və yeni maliyyələşmə modellərinin genişlənməsi kimi nəticələr doğurur. Xüsusilə qlobal tikinti bazarında müşahidə edilən texnoloji transformasiya, rəqəmsal layihələndirmə və alternativ maliyyə resurslarının genişlənməsi bu sektorda özəl iştirakçıların mövqelərini gücləndirir. Yerli bazarda bu tendensiya layihə icrasının sürətinə, dizayn standartlarının yenilənməsinə və investisiya cəlbediciliyinin artmasına müsbət təsir göstərir. Dövlət müəssisələrinin payının nisbətən aşağı olması isə daha çox strateji və sosial yönümlü layihələrə fokuslanması ilə izah oluna bilər ki, bu da bazarın funksional bölgüsünü formalaşdırır.
Ümumilikdə, açıqlanan rəqəmlər tikinti sektorunun strukturunda sabitləşmiş orientasiyanı nümayiş etdirir. Yeni tikintilər və genişmiqyaslı yenidənqurma layihələrinin üstünlüyü paytaxtın uzunmüddətli inkişaf planlarının bazar tərəfindən dəstəkləndiyini göstərir. Özəl sektorun dominant mövqeyi isə həm investisiya axınlarının davamlılığını, həm də şəhər infrastrukturunun modernləşməsində çevikliyi təmin edən əsas mexanizmlərdən biri olaraq qalır.
Aznews.az