Bu ilin yanvar-sentyabr aylarında ölkəyə gətirilən qarğıdalı həcminin həm dəyər, həm də kəmiyyət baxımından ciddi şəkildə azalması diqqət çəkir. Statistikaya əsasən, cari dövrdə 36 min 976 ton məhsul idxal olunub ki, bu da əvvəlki ilə nisbətdə dəyər ifadəsində təxminən üçdə bir, fiziki həcmdə isə demək olar yarıbayarı azalmadır. İdxalın əsas hissəsi Rusiyanın payına düşsə də, digər ölkələr üzrə tendensiyalar fərqli dinamikanı göstərir və bu, həm qlobal bazar şəraitinin, həm də regional ticarət zəncirlərinin dəyişməsi ilə bağlıdır.
Son illər beynəlxalq kənd təsərrüfatı bazarında müşahidə olunan qiymət volatilliyi, iqlim dəyişikliklərinin təsiri və qlobal istehsal strukturundakı dəyişmələr qarğıdalı kimi strateji məhsullarda tədarük marşrutlarını yenidən formalaşdırır. Azərbaycanın idxal göstəricilərindəki eniş də qlobal mənzərədən kənarda deyil. Rusiya üzrə idxalın 43 faiz azalması həm həmin ölkənin daxili bazarında təkliflə bağlı dəyişikliklər, həm də ötən il daha yüksək həcmlərin alınması nəticəsində yaranan bazar doyumu ilə əlaqələndirilə bilər. Bu enişin paralelində Fransadan və Macarıstandan alışların bir neçə dəfə artması tədarükün tək mənbədən asılılığını azaltmaq yönündə pozitiv addım kimi görünür və bu, dünya təcrübəsinə uyğun şəkildə risklərin yüngülləşdirilməsi baxımından əhəmiyyətlidir. Müxtəlif ölkələrdən fərqli həcmdə idxalın həyata keçirilməsi həm keyfiyyət standartlarının dəyişməsi, həm də qlobal qiymət nisbətlərinin yenilənməsi ilə bağlı ola bilər.
Slovakiyadan 14 ildən sonra ilk dəfə tədarükün həyata keçirilməsi regionda yeni ticarət xəttlərinin formalaşdığını göstərir. Bu mənbə üzrə həcmlər kiçik olsa da, bazara diversifikasiya üçün əlavə imkan yaradır. Eyni zamanda, Serbiya kimi Şərqi Avropa ölkələrinin payının artması Avropa İttifaqı məkanından əldə edilən məhsulların logistik cəhətdən daha əlçatan hala gəldiyini göstərir. Bu da qlobal tədarük zəncirinin pandemiya sonrası dövrdə yenidən qurulması ilə səsləşir.
Ümumi idxalın azalması ölkə daxilində yerli istehsal imkanları ilə bağlı müzakirələri də aktuallaşdırır. Son illər qarğıdalı istehsalında texnoloji yenilənmə, suvarma infrastrukturunun genişləndirilməsi və toxumçuluq istiqamətində aparılan layihələr nəticəsində daxili bazara yönələn həcmlərin artdığı müşahidə edilirdi. İdxalın azalması da müəyyən dərəcədə bu istiqamətdəki irəliləyişlərlə üst-üstə düşür. Bununla yanaşı, yem bazarının stabil saxlanması üçün idxal həlledici xətt olaraq qalır və bu sahədə tədarük marşrutlarının genişlənməsi istehlakçıların həm qiymət, həm də keyfiyyət baxımından daha dayanıqlı təminatına şərait yaradır.
Qlobal aqrar bazarlarda Qarğıdalının strateji əhəmiyyəti artmaqda davam edir. ABŞ, Braziliya və Argentina kimi aparıcı istehsalçı ölkələrdə məhsuldarlığın hava şərtləri fonunda dəyişkən olması dünya üzrə qiymət intervalını daha həssas edir. Bu fonda Azərbaycan kimi idxalçı ölkələrin müxtəlif mənbələrlə işləməsi həm qısamüddətli, həm də uzunmüddətli tədarük təhlükəsizliyi baxımından zəruridir. Cari dövrün statistikasında müşahidə olunan struktural dəyişikliklər də məhz bu istiqamətin formalaşdığını göstərir.
Mövcud mənzərə ölkənin idxal portfelinin daha optimal qurulmasına və daxili istehsalın mərhələli genişlənməsinə imkan yaradan şəraitdən xəbər verir. Qlobal bazar trendləri fonunda atılan hər addım tədarük sabitliyinin qorunmasına, bazarda qiymət dəyişkənliyinin yüngülləşdirilməsinə və istehlakçı sektorunun dayanıklı saxlanmasına yönəlmiş kompleks yanaşmanın tərkib hissəsidir.
Aznews.az