Azərbaycanın 2025-ci ilin yanvar–noyabr aylarında mebel və onun hissələrinin idxalı üzrə açıqlanan göstəricilər daxili bazarda struktur dəyişikliklərinin baş verdiyini göstərir. Hesabat dövründə ölkəyə 132 milyon 161,64 min ABŞ dolları dəyərində mebel və ehtiyat hissələri idxal olunub ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 11,9 faiz azalma deməkdir. İdxal xərclərinin azalması mebel bazarında tələbin zəifləməsi ilə yanaşı, istehlak və tədarük modellərinin yenidən formalaşdığını göstərən mühüm iqtisadi siqnaldır.
Qlobal miqyasda mebel sənayesi son illər bir neçə paralel prosesin təsiri altındadır. Pandemiya sonrası dövrdə bir sıra ölkələrdə mənzil bazarının və tikinti sektorunun aktivliyi zəifləyib, bu isə mebelə olan tələbatın artım tempini aşağı salıb. Eyni zamanda yüksək inflyasiya və istehlak xərclərinin prioritetlərinin dəyişməsi bir çox bazarlarda uzunmüddətli istifadə olunan məhsullara, o cümlədən mebelə olan tələbi məhdudlaşdırıb. Azərbaycanın idxal göstəricilərində müşahidə edilən azalma da bu qlobal tendensiyaların regional əks-sədası kimi qiymətləndirilə bilər.
İdxalın ümumi idxal xərclərində cəmi 0,62 faiz paya malik olması mebel məhsullarının strateji deyil, daha çox istehlak yönümlü xarakter daşıdığını göstərir. Bununla belə, bu seqment daxili istehlak davranışlarını və əhalinin gəlir gözləntilərini əks etdirən həssas göstəricilərdən biri hesab olunur. İdxalın azalması bir tərəfdən istehlakçıların xərclərə daha ehtiyatla yanaşdığını, digər tərəfdən isə yerli istehsal və regional tədarük imkanlarının nisbətən artdığını göstərə bilər.
Son illər Azərbaycanda yerli mebel istehsalı tədricən genişlənir və bazarda daha çox orta qiymət seqmentinə yönəlmiş məhsulların payı artır. Bu, idxalın azalmasını izah edən əlavə amillərdən biridir. Xüsusilə kütləvi istifadə üçün nəzərdə tutulan mebellərin bir hissəsinin daxili istehsal hesabına əvəzlənməsi idxala olan ehtiyacı azaldır. Eyni zamanda, yüksək qiymətli dizayn və premium seqmentdə idxalın davam etməsi bazarın tam bağlanmadığını, sadəcə daha selektiv hala gəldiyini göstərir.
Qlobal ticarət statistikası fonunda Azərbaycanın ümumi idxalının artdığı bir dövrdə mebel idxalının azalması diqqət çəkir. Bu fakt onu göstərir ki, idxaldakı azalma makroiqtisadi məhdudiyyətlərlə deyil, konkret olaraq mebel bazarındakı tələbat və təchizat balansı ilə bağlıdır. Digər sözlə, mebel idxalı üzrə dinamika ümumi ticarət meyillərindən nisbətən müstəqil şəkildə formalaşır və daha çox daxili bazarın real ehtiyaclarına uyğunlaşır.
Beynəlxalq miqyasda logistika xərclərinin əvvəlki illərlə müqayisədə qismən sabitləşməsi idxal üçün əlavə impuls yaratsa da, bu faktor mebel bazarında azalan tələbi tam kompensasiya etmir. Uzunmüddətli istifadə olunan məhsullar kateqoriyasında istehlakçı qərarları daha çox gözləmə və təxirəsalma davranışı ilə müşayiət olunur. Bu isə idxal statistikasında kəmiyyət və dəyər azalması şəklində özünü göstərir.
Ümumilikdə mövcud göstəricilər mebel və onun hissələrinin idxalındakı azalmanın təsadüfi deyil, həm qlobal, həm də daxili iqtisadi proseslərin məntiqi nəticəsi olduğunu göstərir. İstehlak vərdişlərinin dəyişməsi, yerli istehsalın rolunun artması və bazarın daha rasional struktur qazanması bu dinamikanın əsas izahıdır. Mövcud tendensiya mebel bazarında daha balanslı və ehtiyaca uyğun ticarət modelinin formalaşdığını göstərən praktik göstərici kimi dəyərləndirilə bilər.
Aznews.az