2025-ci ilin yanvar-noyabr aylarında Azərbaycanda ictimai iaşə dövriyyəsi real ifadədə 12,8 faiz artaraq 2 milyard 488,8 milyon manata çatıb. Açıqlanan göstəricilər xidmət sektorunda iqtisadi fəallığın artdığını və daxili istehlakın bərpa mərhələsindən inkişaf mərhələsinə keçdiyini göstərir. Xüsusilə real ifadədə artımın qorunması dövriyyənin yalnız qiymət artımı hesabına deyil, faktiki xidmət həcminin genişlənməsi nəticəsində formalaşdığını təsdiqləyir.
Qlobal miqyasda ictimai iaşə sektoru son illərdə istehlak vərdişlərinin dəyişməsi fonunda yenidən strukturlaşır. Pandemiyadan sonrakı dövrdə bir çox ölkədə evdənkənar qidalanmaya tələbat tədricən artıb və bu proses urbanizasiya, sosial aktivliyin yüksəlməsi və turizm axınlarının canlanması ilə paralel inkişaf edib. Azərbaycanda müşahidə edilən artım da bu beynəlxalq meyillərin regional davamı kimi qiymətləndirilə bilər. Xüsusilə iri şəhərlərdə kafe və restoran sektorunun genişlənməsi dövriyyənin artımına birbaşa təsir göstərir.
İctimai iaşə dövriyyəsinin strukturunda özəl sektorun üstün mövqeyi qorunur. Dövriyyənin 51,2 faizi hüquqi şəxslərin, 48,8 faizi isə bu sahədə sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan fiziki şəxslərin payına düşür. Hüquqi şəxslər üzrə dövriyyənin illik müqayisədə 12,9 faiz artaraq 1 milyard 263 milyon manata çatması şəbəkə tipli və institusional idarə olunan iaşə obyektlərinin bazardakı rolunun gücləndiyini göstərir. Bu tendensiya xidmət keyfiyyətinin standartlaşması və istehlakçı etimadının artması ilə əlaqələndirilə bilər.
Fiziki şəxslərin payının yüksək səviyyədə qalması isə sektorun çevikliyini və regional yayılma imkanlarını əks etdirir. Kiçik və orta sahibkarlıq subyektləri əsasən yerli istehlaka yönəlmiş iaşə obyektləri vasitəsilə bazarın dinamikliyini saxlayır. Bu struktur eyni zamanda məşğulluğun qorunması və gəlir mənbələrinin diversifikasiyası baxımından da əhəmiyyətlidir.
Real artım göstəricisi onu deməyə əsas verir ki, ictimai iaşə sektorunda genişlənmə istehlakçı davranışlarında müsbət dəyişikliklərlə müşayiət olunur. Əhalinin xidmətlərə yönələn xərclərinin strukturunda ictimai iaşənin payının artması daxili bazarda sabitlik və sosial fəallığın yüksəlməsi ilə bağlıdır. Paralel olaraq daxili turizmin aktivləşməsi və mövsümi hərəkətlilik də sektora əlavə tələbat yaradır.
Beynəlxalq təcrübə göstərir ki, ictimai iaşə sektorunda davamlı artım ümumi iqtisadi sabitliyin və şəhər həyatının intensivliyinin göstəricisi kimi çıxış edir. Azərbaycanda açıqlanan statistika da xidmət sektorunun digər sahələri ilə qarşılıqlı şəkildə inkişaf etdiyini nümayiş etdirir. İctimai iaşə dövriyyəsindəki artım pərakəndə ticarət və turizm sahələrində müşahidə olunan dinamika ilə üst-üstə düşür və daxili iqtisadi dövriyyənin genişləndiyini göstərir.
Ümumilikdə mövcud göstəricilər ictimai iaşə sektorunda artımın təsadüfi deyil, real tələbat və struktur amillərlə dəstəklənən proses olduğunu deməyə əsas verir. Bu dinamika sektorun yaxın dövrdə də iqtisadi fəallığın mühüm dayaqlarından biri olaraq qalacağını göstərir.
Aznews.az