Bu ilin ilk on ayında Azərbaycanın püstə idxalında həm dəyər, həm də fiziki həcm baxımından artım qeydə alınması daxili istehlak strukturu və regiondakı ticarət dinamikası baxımından diqqətçəkən tendensiyaya işarə edir. Rəsmi statistikaya əsasən, ölkəyə 3,2 milyon ABŞ dolları dəyərində 318 ton püstə idxal olunub ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə dəyər ifadəsində 26 faiz, kəmiyyət baxımından isə 20 faiz artım deməkdir. Göstəricilər püstənin Azərbaycanda təkcə mövsümi məhsul deyil, formalaşmaqda olan stabil istehlak bazarına malik məhsullardan birinə çevrildiyini göstərir.
İdxalın coğrafi strukturu regional ticarət əlaqələrinin gücünü aydın şəkildə əks etdirir. İran və Türkiyə ənənəvi olaraq püstə tədarükündə əsas mövqelərini qoruyur. İrandan idxalın həm dəyər, həm də həcm baxımından yüksək artım nümayiş etdirməsi bu ölkənin məhsul qiymətləri, logistika üstünlükləri və uzun illər formalaşmış ticarət kanalları ilə izah oluna bilər. Türkiyədən idxalın isə daha stabil templə artması püstənin bu ölkədə həm daxili istehlak, həm də ixrac məhsulu kimi yüksək tələbat altında olmasını göstərir.
Diqqət çəkən məqamlardan biri Özbəkistandan idxalın kəskin artımıdır. Dəyər ifadəsində bir neçə dəfə yüksəliş bu ölkənin Mərkəzi Asiyada kənd təsərrüfatı məhsullarının ixrac potensialını genişləndirdiyini və Azərbaycan bazarına alternativ tədarük mənbəyi kimi daxil olmağa başladığını göstərir. Bu proses idxal strukturunun şaxələndirilməsi baxımından müsbət tendensiya kimi qiymətləndirilə bilər. ABŞ-dan idxalın kəskin azalması isə daha çox logistika xərcləri, qiymət fərqləri və regional bazarların rəqabət üstünlüyü ilə bağlıdır.
Püstə idxalının artması eyni zamanda daxili istehlak vərdişlərində baş verən dəyişikliklərlə əlaqələndirilə bilər. Son illərdə sağlam qidalanmaya marağın artması, quru meyvə və çərəzlərin gündəlik rasionda daha çox yer tutması bu məhsula olan tələbi yüksəldir. Eyni zamanda püstə qida sənayesində, şirniyyat və qənnadı məhsullarının istehsalında da daha geniş istifadə olunur ki, bu da idxala əlavə stimul yaradır.
Qlobal miqyasda püstə bazarı iqlim dəyişiklikləri və məhsuldarlıq risklərinə həssas sahələrdən biri hesab olunur. Əsas istehsalçı ölkələrdə su çatışmazlığı və temperatur dəyişiklikləri məhsul həcmlərinə təsir göstərdiyi üçün beynəlxalq qiymətlərdə dalğalanmalar müşahidə edilir. Bu kontekstdə Azərbaycanın idxal həcmlərinin artması təkcə daxili tələbatın yüksəlməsi deyil, həm də mümkün qiymət risklərinə qarşı əvvəlcədən mövqe tutmaq cəhdi kimi dəyərləndirilə bilər.
Mövcud statistika göstərir ki, püstə idxalı yaxın perspektivdə də artım trayektoriyasını qoruya bilər. Bununla yanaşı, idxalın yüksək payla bir neçə ölkədə cəmlənməsi uzunmüddətli dövrdə təchizat riskləri yarada bilər. Bu baxımdan alternativ mənbələrin genişlənməsi və daxili istehsal potensialının qiymətləndirilməsi mövzusu aktual olaraq qalır. Beləliklə, püstə idxalındakı artım təkcə ticarət göstəricisi deyil, həm də istehlak bazarının dəyişən strukturunu və regional iqtisadi əlaqələrin istiqamətini əks etdirən mühüm siqnal kimi çıxış edir.
Aznews.az