Bu ilin yanvar-noyabr aylarında Azərbaycanın karbamid ixracının 163,4 milyon ABŞ dollarına çatması qeyri-neft sənayesində ixrac yönümlü istehsalın möhkəmləndiyini göstərən mühüm göstəricilərdən biri kimi qiymətləndirilir. İllik müqayisədə təxminən 45 faizlik artım təkcə həcmin yüksəlməsi deyil, həm də gübrə bazarında Azərbaycanın mövqeyinin güclənməsi baxımından diqqət çəkir. Qeyri-neft ixracının ümumi həcminin 3,3 milyard ABŞ dollarına yüksəlməsi fonunda karbamidin xüsusi çəkisi sənaye ixracının strukturunda stabil və proqnozlaşdırıla bilən gəlir mənbəyinin formalaşdığını göstərir.
Qlobal miqyasda mineral gübrələr, xüsusilə azot əsaslı məhsullar son illərdə strateji əhəmiyyət qazanıb. Enerji daşıyıcılarının qiymət dəyişkənliyi, iqlim riskləri və kənd təsərrüfatında məhsuldarlıq tələblərinin artması gübrə istehsalını bir çox ölkələr üçün prioritet sahəyə çevirib. Bu kontekstdə Azərbaycanın karbamid istehsalı təbii qaz resurslarına əsaslanan sənaye modelinin dəyər zəncirində daha yuxarı mərhələyə keçdiyini göstərir. Xammal ixracı ilə müqayisədə kimya sənayesi məhsullarının ixracı daha yüksək əlavə dəyər və daha sabit bazar münasibətləri formalaşdırır.
Noyabr ayında karbamid ixracının illik müqayisədə cüzi azalması isə ümumi trendi dəyişmir və daha çox bazar qiymətlərindəki qısamüddətli dalğalanmalarla izah olunur. Qlobal gübrə bazarında mövsümi tələbin dəyişməsi və bəzi regionlarda tədarükün müvəqqəti artması qiymətlərə təsir göstərir. Buna baxmayaraq, 11 ayın yekun göstəriciləri Azərbaycanın bu bazarda rəqabət qabiliyyətini qoruduğunu və ixrac axınlarının davamlı xarakter daşıdığını təsdiqləyir.
Qeyri-neft sektorunda ixracın 7,3 faiz artması karbamid kimi sənaye məhsullarının iqtisadi artıma töhfəsini daha aydın göstərir. Bu artım kənd təsərrüfatı ilə sənaye arasında qarşılıqlı asılılığın güclənməsini də əks etdirir. Karbamid ixracı bir tərəfdən xarici bazarlarda tələbi qarşılayırsa, digər tərəfdən ölkə daxilində aqrar istehsal üçün strateji məhsul kimi çıxış edir. Bu balans həm daxili təminatın, həm də ixrac gəlirlərinin eyni vaxtda qorunmasına imkan yaradır.
Uzunmüddətli perspektivdə gübrə ixracının artımı Azərbaycanın sənaye siyasətinin təkcə həcmi deyil, struktur keyfiyyətini də ön plana çıxarır. Qlobal ərzaq təhlükəsizliyi müzakirələrinin intensivləşdiyi bir dövrdə karbamid kimi məhsullar enerji resurslarına malik ölkələr üçün strateji üstünlük yaradır. Azərbaycanın bu sahədə mövqeyinin möhkəmlənməsi qeyri-neft sektorunda ixracın daha dayanıqlı və diversifikasiya olunmuş model üzrə inkişaf etdiyini göstərir.
Aznews.az