Mikro-vərdişlərin gücü: kiçik addımlar insan həyatını necə dəyişir? - ARAŞDIRMA

İnsan həyatında böyük dəyişikliklər çox vaxt birdən-birə baş vermir. Geniş miqyaslı qərarların və ya kəskin dönüşlərin arxasında əslində kiçik, gündəlik addımlar dayanır. Mikro-vərdişlər də məhz bu fəlsəfəyə əsaslanır. Onlar çox kiçik, zahirən əhəmiyyətsiz görünən davranışlardır, lakin uzun müddətdə böyük nəticələr doğurur.

Psixologiya elminin sübut etdiyi kimi, insan beyninin əsas gücü vərdişlərdir. Çünki vərdişlər davranışları avtomatikləşdirir və insanı əlavə enerji sərf etməkdən azad edir. Məsələn, hər gün səhər 2 dəqiqəlik idman etmək, günün sonunda 3 cümləlik qeydlər aparmaq və ya hər yeməkdən sonra sadəcə 1 stəkan su içmək kimi mikro-vərdişlər, ilk baxışda təsirsiz görünə bilər. Amma zaman keçdikcə bu addımlar həm fiziki sağlamlıqda, həm də psixoloji vəziyyətdə ciddi fərqlər yaradır.

Stanford Universitetində davranış elmi üzrə aparılan tədqiqatlar göstərir ki, insan böyük hədəflərə birdən-birə çatmaqda çətinlik çəkir. Çünki böyük məqsədlər çox vaxt insan beynində qorxu və təxirəsalma hissi yaradır. Halbuki mikro-vərdişlər beyni yükləmir, çünki onlar sadə və əldə edilə biləndir. Məsələn, “hər gün bir kitab oxumalıyam” hədəfi çətin görünə bilər, amma “hər gün bir səhifə oxuyacağam” vərdişi uzunmüddətli şəkildə eyni nəticəni verir.

Mikro-vərdişlərin gücü yalnız şəxsi inkişafla məhdudlaşmır. İş dünyasında da bu yanaşma məhsuldarlığı artırmaq üçün geniş tətbiq olunur. Bir işçi hər gün e-maillərə vaxtında cavab verməyi və ya iş masasını 5 dəqiqə toplamağı vərdiş halına gətirsə, bu sadə addımlar ümumi iş prosesinə intizam və səmərəlilik qazandırır. Psixoloqlar bildirirlər ki, insan özünü kiçik uğurlara görə mükafatlandırdıqca motivasiya artır və daha böyük hədəflər üçün güc formalaşır.

Digər maraqlı tərəf odur ki, mikro-vərdişlər domino effekti yaradır. Bir kiçik addım başqa birini doğurur. Səhərlər 2 dəqiqəlik idman edən insan zamanla qidalanmasına da diqqət etməyə başlayır, bu isə ümumi həyat keyfiyyətini yüksəldir. Yəni mikro-vərdişlər yalnız ayrı-ayrı fəaliyyətlər deyil, bütöv davranış sisteminin qurulmasına səbəb olur.

Bununla yanaşı, mikro-vərdişlərin gücü davamlılıqdan gəlir. Qısa müddətlik böyük dəyişikliklər insanı tez yorur, amma gündəlik olaraq təkrarlanan kiçik addımlar uzunmüddətli sabitlik yaradır. Tədqiqatçılar bildirirlər ki, bir davranışın vərdişə çevrilməsi üçün orta hesabla 66 gün kifayət edir. Bu müddətdə davamlı olaraq edilən mikro-vərdişlər artıq insanın həyatının bir parçasına çevrilir. Əlbəttə, mikro-vərdişlərin də düzgün seçilməsi vacibdir. Çünki təsadüfi və məqsədsiz addımlar fayda verməyə bilər. Ən yaxşı nəticə konkret hədəfə yönəlmiş, sadə və real mikro-vərdişlərlə əldə edilir. Misal üçün, daha sağlam olmaq istəyən şəxs üçün ən praktik addım hər gün 10 dəqiqə gəzinti ola bilər. Daha yaradıcı olmaq istəyən biri isə hər gün bir yeni fikir yazmağı seçə bilər.

Beləliklə, mikro-vərdişlərin gücü kiçik görünən addımların böyük dəyişikliklərə yol açmasındadır. Onlar insana həm şəxsi həyatında, həm də peşəkar fəaliyyətində davamlı inkişaf imkanı yaradır. Əgər insan böyük məqsədləri kiçik vərdişlərə parçalaya bilsə, zamanla həmin məqsədlərin reallığa çevrildiyini görəcək.

Nuray,

Aznews.az