Genetik turizmin yüksəlişi: bioloji mənşədən fərdi səyahət modelinə doğru - ARAŞDIRMA

Gen məlumatlarının fərdi qərarlara təsiri artdıqca səyahətin də yeni bir istiqaməti formalaşır. Genetik meyillərə, mənşə bölgələrinə və bioloji xüsusiyyətlərə əsaslanan fərdi marşrutlar artıq bir sıra ölkələrdə turizm strategiyalarına daxil edilir. Bu tendensiyanın mərkəzində gen analizi əsasında səyahət motivlərinin dəyişməsi, tarixi kimlik axtarışının qloballaşması və gen-switch adlandırılan seçim dinamikasının güclənməsi dayanır. İnsanların genetik xəritələri onların haradan gəldiyini göstərməklə yanaşı, hara getmək istədiyinə də təsir edən mədəni alqoritmə çevrilir.

Bu modelin yüksəlişinin əsas səbəbi fərdiləşmə meylinin bütün sahələrə keçməsi ilə bağlıdır. Genetik məlumatların əlçatanlığı artdıqca insanlar öz bioloji kökləri ilə əlaqə qurmağa daha çox üstünlük verir, bu isə turizmdə emosional dəyəri yüksək olan yeni seqment yaradır. ABŞ, Böyük Britaniya və Cənubi Koreyada genetik turizm paketləri hal-hazırda ən çox İrlandiya, Şotlandiya, Balkanlar və Afrika regionlarına yönəlir. Xüsusilə gen fərqliliyi geniş olan Cənubi Amerika mənşəli qruplar üçün Braziliya, Peru və Argentina ən sürətli artım göstərən istiqamətlər olaraq qeyd edilir. Bu sferada texnologiya da qərarverməni gücləndirir. Səyahət şirkətləri gen xəritəsinə uyğun mədəniyyət nöqtələri, regionun qida mədəniyyəti və hətta adaptasiya dərəcəsi barədə fərdi təkliflər hazırlayır ki, bu yanaşma gen-switch anlayışını formalaşdırır. Bu anlayış insanın getmək istədiyi yerin genetik mənşə ilə üst-üstə düşməsi ehtimalını artırır və səyahətin psixoloji motivasiyasını gücləndirir.

Genetik turizmin iqtisadi tərəfi də diqqət çəkir. MarketWatch və Deloitte hesabatlarına əsasən, personalizə olunmuş turizm bazarı 2030-cu qədər 250 milyard dollara yaxınlaşacaq və ən sürətli inkişaf edən areal məhz gen məlumatlı səyahətlər olacaq. Bu seqmentdə orta bilet dəyəri klassik turizm paketlərindən daha yüksək qiymətləndirilir, çünki insanlar mənşə xəritəsi ilə emosional əlaqə qurmuş marşrutlara daha çox sərmayə ayırır. İqtisadi təsir təkcə turizm xərcləri ilə məhdudlaşmır, çünki genetik laboratoriyaların, məlumat platformalarının və bioinformatika xidmətlərinin də inkişaf tempini artırır. Bu isə ölkələr üçün həm innovasiya, həm də turizm gəlirlərini birləşdirən ikiqat dəyər yaradır.

Sosial aspektdə isə bu trend mədəni əlaqələrin yenidən qurulmasını stimullaşdırır. İnsanlar öz köklərinin olduğu bölgələrdə yerli icmalarla daha yaxın ünsiyyət qurur, bu da mədəni dialoqu gücləndirir. Afrika mənşəli afroamerikalı turistlərin Qana, Nigeriya və Seneqala yönələn Roots-travel təşəbbüsləri bu sahədə ən tanınmış nümunələrdən biridir. Bu tip proqramlar mədəniyyətlərin özünüifadə imkanlarını artırır və tarixi bağların yenidən dərk edilməsinə şərait yaradır. Eyni proses Avropa mənşəli amerikalı turistlər üçün də keçərlidir və İrlandiya, Polşa, İtaliya kimi ölkələr bu seqmenti aktiv şəkildə təşviq edir.

Bu tendensiyanın davam etməsi üçün məlumat təhlükəsizliyi və etik standartlar əsas rol oynayır. Genetik məlumatların kommersiya məqsədləri ilə istifadəsinə dair qlobal praktikalar hələ də formalaşma mərhələsindədir və səyahət şirkətləri ilə laboratoriyalar arasında məlumat mübadiləsinin şəffaf olması tələb olunur. Bu balans qorunduğu halda genetik turizm fərdi təcrübəni, milli mədəniyyətləri və qlobal turizm bazarını eyni anda inkişaf etdirə biləcək ən maraqlı yeni istiqamətlərdən biri kimi qalacaq.

Nuray,
Aznews.az