Tez-tez xəstələnən uşaqlar: səbəblər, təsirlər və çıxış yolları

Uşaqların tez-tez xəstələnməsi valideynləri narahat edən ən yayılmış hallardan biridir. Xüsusən məktəbəqədər və ibtidai yaş dövründə olan uşaqlar il ərzində bir neçə dəfə soyuqdəymə, öskürək, burun axması, boğaz ağrısı və bəzən də qızdırma kimi simptomlarla qarşılaşır. Bu, çox vaxt immun sisteminin zəifliyi ilə əlaqələndirilir, amma əslində məsələ daha mürəkkəbdir. Uşaqlıq dövrü insan orqanizminin immun sisteminin formalaşdığı və “təcrübə topladığı” mərhələdir. Yəni bu xəstəliklər bəzən bədənin müdafiə mexanizminin öyrənmə prosesi deməkdir.

Hər bir uşaq doğulduğu andan etibarən yeni bakteriya və viruslarla qarşılaşmağa başlayır. İlk illərdə orqanizm bu mikroorqanizmləri tanımadığı üçün onlara qarşı mübarizə aparmaqda çətinlik çəkir. Nəticədə uşaq tez-tez xəstələnir, amma hər xəstəlik immun sistemini bir az da gücləndirir. Buna görə də uşağın ildə 6–8 dəfə yüngül respirator infeksiya keçirməsi tamamilə normal sayılır. Problem o zaman yaranır ki, xəstəliklər çox tez-tez təkrarlanır, uzun çəkir və bərpa prosesi çətinləşir.

Tez-tez xəstələnən uşaqlarda bu halın bir neçə əsas səbəbi ola bilər. Ən geniş yayılmış amillərdən biri qidalanma problemləridir. Vitamin və mineral çatışmazlığı, xüsusilə D vitamini, dəmir və sink azlığı immun sisteminin fəaliyyətini zəiflədir. Uşaqların balanslı, təbii və müxtəlif qidalarla bəslənməsi çox vacibdir. Fast food, qazlı içkilər və şirniyyatların çoxluğu bədənin müdafiə mexanizmini zəiflədir və orqanizmi viruslara qarşı həssaslaşdırır.

Digər mühüm faktor yuxu və istirahət rejimidir. Uşaqların bədəni böyümə və bərpa üçün kifayət qədər yuxuya ehtiyac duyur. Az yatmaq və ya keyfiyyətsiz yuxu immun hüceyrələrinin fəaliyyətini azaldır. Eyni zamanda, psixoloji gərginlik və stress də uşaqlarda xəstəliyə meyilliliyi artırır. Qorxu, həyəcan, məktəb və ya ailə mühitindəki gərginlik uşağın orqanizmində hormon balansını dəyişir və müdafiə sistemini zəiflədir.

Ətraf mühit amilləri də mühüm rol oynayır. Havanın çirkli olması, toz, rütubət, siqaret tüstüsü və kifli mühit uşağın tənəffüs yollarına təsir edir. Ev şəraitində havanın daim təmizlənməsi, otaqların havalandırılması və uşağın təmiz açıq havada vaxt keçirməsi çox önəmlidir. Günəş işığı D vitamininin təbii mənbəyidir və immun sisteminin düzgün fəaliyyətinə kömək edir.

Bundan başqa, hərəkətsizlik də uşağın tez-tez xəstələnməsinə şərait yaradır. Müntəzəm fiziki aktivlik – açıq havada oyunlar, idman və hərəkətli həyat tərzi – bədənin dövran sistemini gücləndirir, ağciyərləri genişləndirir və immuniteti artırır. Uşaqların təbiətlə təmasda olması, torpaq və bitkilərlə ünsiyyətdə olması mikroblarla təbii şəkildə tanışlıq yaradır və bu da immun sisteminə təbii “təlim” rolunu oynayır.

Bəzi hallarda isə uşağın tez-tez xəstələnməsi xroniki infeksiya mənbələri ilə bağlı ola bilər. Məsələn, badamcıqların iltihabı, dişlərdə çürük, burun-boğazda xroniki infeksiya ocaqları orqanizmdə daimi zəiflik yaradır. Belə hallarda pediatr və ya immunoloqun müayinəsi vacibdir. Bəzən sadə bir allergiya belə təkrarlanan öskürək və burun axması şəklində özünü göstərə bilər.

Uşaqların tez-tez xəstələnməsinin qarşısını almaq üçün əsas tədbir profilaktik qayğıdır. Qidalanma, yuxu, təmizlik və aktiv həyat rejimi ilə yanaşı, peyvəndlər də böyük rol oynayır. Peyvəndlər uşağın immun sisteminə müəyyən xəstəliklərə qarşı əvvəlcədən “hazır” olmağı öyrədir. Amma valideynlər bəzən yanlış məlumatlar səbəbindən peyvənddən çəkinirlər, bu isə uşaqları daha böyük risk altına salır.

Valideynlərin üzərinə böyük məsuliyyət düşür. Uşağı xəstəliklərdən tam qorumaq mümkün deyil, amma onu sağlam böyütmək mümkündür. Ən əsası, hər xəstəliyi panika ilə deyil, düzgün yanaşma ilə qarşılayıb, onu uşağın inkişafının təbii mərhələsi kimi qəbul etmək lazımdır. Tez-tez xəstələnən uşaq zəif deyil – sadəcə, onun orqanizmi hələ mübarizə aparmağı öyrənir. Bu prosesdə sevgi, qayğı və balanslı həyat tərzi onun ən güclü “dərmanı”dır.

AzNews.az