Rumıniyaya neft ixracındakı artım Azərbaycanın Avropa enerji bazarında mövqeyini gücləndirir - ŞƏRH

Azərbaycanın Rumıniyaya xam neft ixracının həcminin illik müqayisədə 48 faiz artaraq 86.96 min tona çatması və bu ixracın dəyərinin 36 faiz yüksələrək 475.94 milyon dollara yüksəlməsi iki ölkə arasındakı enerji ticarətində əhəmiyyətli genişlənməni göstərir. Həcmin artmasına baxmayaraq, bir tonun satış qiymətinin əvvəlki ildəki 600 dollar səviyyəsindən 547 dollara enməsi bazar qiymətlərinin dəyişməsi və qlobal neft dəyərinin dalğavari hərəkəti ilə izah olunur. Bu məlumatlar ticarət dinamikasının mahiyyətini qısa şəkildə təsvir edir və daha geniş kontekstdə analitik yanaşmanı tələb edir.

Rumıniya Avropanın enerji təchizatı xəritəsində mühüm ölkələrdən biridir və regionun emal potensialı nəzərə alındıqda Azərbaycanın xam neftinin bu bazarda mövqeyinin genişlənməsi strateji əhəmiyyət daşıyır. Qlobal neft bazarında son iki il ərzində qeydə alınan qiymət volatilliyi ölkələrin alış strategiyalarına birbaşa təsir göstərib. Brent markalı neftin illik ortalama qiyməti 2023 ilə müqayisədə 2024 və 2025 istehsal dövrlərində daha stabil, lakin əvvəlki pik səviyyələrdən aşağı olub. Bu tendensiya alıcı ölkələri qiymətlərin nisbətən daha münasib olduğu mənbələrə yönləndirib. Azərbaycanın neftinin Rumıniya tərəfindən daha çox alınması da bu geniş kontekstin təbii nəticəsi kimi qiymətləndirilir.

Həmçinin, Rumıniyanın Qara dəniz regionunda enerji marşrutlarını şaxələndirmək strategiyası Azərbaycanla əlaqələrin dərinləşməsini stimullaşdıran faktorlardan biridir. Bu ölkənin Ployeşti emal zavodları və enerji-infrastruktur kompleksi yüksək keyfiyyətli xam neft tələbatını artırır. Azərbaycan neftinin fiziki xüsusiyyətləri və emal uyumluluğu baxımından Rumıniya üçün əlverişli olması ticarət həcmlərinin artmasına əlavə təsir göstərir. Həcmin yüksəlməsi məhz bu uyğunluğun praktik nəticəsidir.

Satış qiymətinin azalması isə daha geniş qlobal proseslərin təsiri ilə formalaşıb. Enerji bazarlarında qiymətlərin enməsi alıcı ölkələr üçün cəlbedici mühit yaradır və ticarət həcmini stimullaşdırır. Azərbaycan üçün isə bu, həcmin artması nəticəsində ümumi gəlirləri qoruyaraq bazar payını genişləndirmək imkanı saxlayır. Qiymətlərin dəyişməsi ölkənin ixrac strategiyasına uyğun şəkildə bazar çevikliyindən istifadə imkanlarını artırır. Bu çeviklik neft ticarətində həm gəlirləri optimallaşdırmaq, həm də Avropa bazarında möhkəm mövqeyi qorumaq baxımından xüsusi əhəmiyyət daşıyır.

Rumıniyaya artan ixrac təkcə ikitərəfli enerji ticarətinin deyil, həm də Avropa İttifaqının enerji təhlükəsizliyi strategiyasının kontekstində dəyərləndirilir. İttifaqın enerji təchizatını diversifikasiya etməyə yönəlmiş uzunmüddətli planları Cənub Qaz Dəhlizi ilə parallellik təşkil edən neft ticarətində də alternativ mənbələrə üstünlük verilməsinə səbəb olur. Azərbaycan bu siyasət üçün stabil tərəfdaş rolunda çıxış edir və Rumıniya ilə əməkdaşlıq bu çərçivədə dəyər qazanır. Ticarət həcminin artması həm də Avropa bazarının enerji strukturunda Azərbaycan neftinin rolunun gücləndiyi mənzərə yaradır.

Cari dinamika ölkə üzrə valyuta daxilolmalarına müsbət təsir göstərir. Həcmin yüksəlməsi gəlirlərin əhəmiyyətli dərəcədə artmasına səbəb olub və bu, ticarət balansına, makroiqtisadi sabitliyə, həmçinin büdcə gəlirlərinə dolayısı təsir edən amildir. Eyni zamanda, qiymətlərin əvvəlki ilə nisbətən aşağı olması bazar reallığını əks etdirir və ixrac siyasətində həcmin optimallaşdırılmasının vacibliyini önə çıxarır. Bu strategiya qlobal qiymət dalğalanmaları fonunda risklərin azaldılması baxımından effektiv yanaşma hesab olunur.

Rumıniya istiqamətinin genişlənməsi logistik baxımdan da səmərəlilik yaradır. Qara dəniz üzərindən daşınma marşrutlarının sabitliyi, xərclərin proqnozlaşdırıla bilməsi və uzunmüddətli müqavilələr üçün əlverişli şərait bu bazarı rəqabət baxımından cəlbedici edir. Nəticədə Azərbaycanın bu bazardakı payının artması təkcə cari dövrün uğuru deyil, həm də gələcək dövrdə enerji ticarətinin davamlılığı üçün iqtisadi əsas formalaşdırır.

Nuray,

Aznews.az