Azərbaycanın gübrə bazarında artım - ŞƏRH

2025-ci ilin yanvar-oktyabr aylarında Azərbaycanın gübrə idxalı 75,08 milyon ABŞ dolları təşkil edib və bu göstərici ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 18 % artım deməkdir. Eyni zamanda, gübrə ixracı 153,867 milyon ABŞ dollarına çataraq 49,6 % yüksəlib. Bu rəqəmlər gübrə məhsullarının həm daxili bazarda, həm də xarici ticarətdə strateji əhəmiyyətini ortaya qoyur.

Gübrə idxalının artması bir tərəfdən kənd təsərrüfatında məhsuldarlığın yüksəldilməsi üçün xarici mənbələrdən alınan məhsullara olan tələbin güclənməsini göstərir. Azərbaycanın kənd təsərrüfatı sektoru son illərdə istehsalın intensivləşdirilməsi və məhsul keyfiyyətinin artırılması istiqamətində addımlar atır. Bu prosesdə gübrə əsas istehsal vasitələrindən biri kimi çıxış edir. Qlobal miqyasda da oxşar tendensiya müşahidə olunur: Beynəlxalq Gübrə Assosiasiyasının (IFA) məlumatına görə, 2024-2025-ci illərdə dünya üzrə gübrə istehlakı 3 %-dən çox artıb. Əsas artım Asiya və Afrika ölkələrində kənd təsərrüfatının genişlənməsi ilə bağlıdır. Azərbaycanın idxal göstəriciləri bu qlobal artım tempinə uyğunluq nümayiş etdirir.

İxrac göstəricilərindəki 49,6 %-lik artım isə Azərbaycanın gübrə istehsalında daxili potensialının gücləndiyini göstərir. Bu, ölkənin yalnız istehlakçı deyil, həm də istehsalçı və ixracatçı kimi regional bazarlarda mövqeyini möhkəmləndirdiyini ortaya qoyur. Azərbaycanın ixrac etdiyi gübrə məhsulları əsasən mineral gübrələrdir və bu sahədə ölkənin istehsal gücü artdıqca ixrac imkanları da genişlənir. Qlobal bazarda mineral gübrələrin qiymət dinamikası da ixracın artmasına təsir göstərir. 2025-ci ilin ilk yarısında dünya bazarında azot və fosfat gübrələrinin qiymətləri 10-15 % yüksəlib ki, bu da ixracatçı ölkələr üçün əlavə gəlir imkanları yaradıb.

Hazırda gübrə idxalı Azərbaycanın ümumi idxalının 0,39 %-ni, ixracı isə ümumi ixracın 0,71 %-ni təşkil edir. Bu göstəricilər nisbətən kiçik paya malik olsa da, kənd təsərrüfatı və ərzaq təhlükəsizliyi baxımından strateji əhəmiyyət daşıyır. İdxalın artması daxili istehsalın hələ tam tələbi qarşılaya bilmədiyini göstərir, ixracın yüksəlməsi isə istehsal gücünün artdığını və Azərbaycanın regional bazarlarda rəqabət qabiliyyətini gücləndirdiyini sübut edir. Bu balans həm daxili bazarın təminatına, həm də xarici bazarlarda mövqelərin möhkəmlənməsinə xidmət edir.

Ümumi xarici ticarət göstəricilərinə nəzər saldıqda, idxalın 15,6 % artması, ixracın isə 4,9 % azalması fonunda gübrə ixracında müşahidə olunan artım xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bu, Azərbaycanın qeyri-neft sektorunda ixracın diversifikasiyası istiqamətində müsbət tendensiyanın formalaşdığını göstərir. Gübrə ixracının artması kənd təsərrüfatı ilə sənaye arasında sinerjinin gücləndiyini və ölkənin iqtisadi strukturunda yeni imkanların yarandığını ortaya qoyur.

Nuray,

Aznews.az