Azərbaycan və Özbəkistandan birgə "U-20" təşəbbüsü

Azərbaycan və Özbəkistanın 2027-ci ildə keçiriləcək 20 yaşadək futbolçular arasında dünya çempionatına (U-20) ev sahibliyi etmək üçün birgə namizədliyi, postsovet məkanında türkdilli ölkələrin idman diplomatiyasında yüksələn aktivliyinin mühüm təzahürüdür. Bu təşəbbüs təkcə idman hadisəsi deyil, həm də regional əməkdaşlıq, imic quruculuğu və siyasi yumşaq güc nümayişidir.

İlk növbədə, Azərbaycan və Özbəkistanın bu addımı simvolik və strateji məna daşıyır. Simvolik cəhətdən, bu iki ölkə həm tarixi, mədəni, dini, həm də dil baxımından ortaq köklərə malikdir. Bu birgə təşəbbüs türkdilli dövlətlərin beynəlxalq arenada daha koordinasiyalı çıxış etməyə çalışdığını göstərir. Son illərdə Türk Dövlətləri Təşkilatı (TDT) çərçivəsində siyasi və iqtisadi sahələrdə sıxlaşan əlaqələrin idman sahəsinə də daşınması təbiidir. Əgər bu uğurla reallaşsa, bu, TDT-nin yumşaq güc alətləri arasında futbola yeni bir vəsilə kimi daxil ola bilər.

Strateji baxımdan isə bu namizədlik beynəlxalq idman təsisatlarında – xüsusilə FIFA-da – daha çox səsə malik olmaq istəyinin nəticəsidir. Azərbaycan və Özbəkistan son illərdə idman infrastrukturuna ciddi investisiya qoyublar. Bakı artıq UEFA Avropa Liqasının finalı, AVRO-2020 və müxtəlif yaş kateqoriyaları üzrə turnirlərlə özünü sübut etmişdir. Eyni şəkildə, Daşkənd də Özbəkistanın gənclər arasında futbol uğurları və infrastruktur imkanları ilə ön plana çıxmağa başlayıb. İki ölkənin birgə namizədliyi həm resursların birləşdirilməsi, həm də siyasi təsirin artırılması baxımından rasional qərardır.

Futbol yalnız futbol deyil – bu, ölkələrin özünü tanıtma vasitəsidir. Azərbaycanın futbol vasitəsilə beynəlxalq imicini formalaşdırmaq strategiyası 2012-ci ildən sonra daha da aydın görünməyə başladı. 2016-cı ildə qadınlar arasında U-17 dünya çempionatı, 2019-cu ildə Avropa Liqasının finalı və AVRO-2020 kimi tədbirlər bu xəttin uğurlu davamı oldu. İndi isə AFFA bu təcrübəni daha böyük bir turnirlə – gənclər arasında dünya çempionatı ilə – zirvəyə daşımaq istəyir.

Qeyd edilməlidir ki, U-20 dünya çempionatı heç də ikinci dərəcəli yarış deyil. Tarixən bu turnirdə parlayan futbolçular daha sonra dünya səhnəsində iz qoyurlar. Argentinanın, Braziliyanın, Fransanın bir çox ulduz futbolçuları məhz bu yarışlarda ilk dəfə dünya miqyasında tanınıb. Belə bir turnirin Azərbaycanda keçirilməsi yerli futbolun motivasiyası, infrastrukturun yenilənməsi və futbol mədəniyyətinin genişlənməsi baxımından əhəmiyyətli ola bilər.

Bununla belə, uğur təkcə infrastrukturla deyil, həm də təşkilati bacarıq, ictimai dəstək və regional sabitliklə bağlıdır. Azərbaycanın yüksək səviyyəli tədbirlərdə göstərdiyi qonaqpərvərlik, təhlükəsizlik, texniki dəqiqlik və könüllü sistemindəki irəliləyişlər bu sahədə üstünlük yaradır. Eləcə də, Özbəkistanın gənclər futbolundakı potensialı və coğrafi baxımdan mərkəzi Asiyada yerləşməsi FIFA üçün regionun daha da inteqrasiyası baxımından cəlbedici ola bilər.

Bu namizədliyin uğur qazanması üçün siyasi və diplomatik səylərin də rolu danılmazdır. Azərbaycan və Özbəkistan bu prosesdə yalnız texniki deyil, həm də strateji lobbiçilik bacarıqlarını nümayiş etdirməli, digər konfederasiyalardan dəstək almağa çalışmalıdır. FIFA-nın qərarları bəzən idman meyarlarından çox, siyasi və geosiyasi balanslara əsaslanır. Bu səbəbdən, namizədliyin qazanılması üçün təkcə infrastruktur deyil, həm də düzgün beynəlxalq kommunikasiya və dəstək şəbəkəsi qurulmalıdır.

Beləliklə, Azərbaycan və Özbəkistanın 2027-ci il U-20 dünya çempionatı üçün birgə namizədliyi futbolun idmandan daha çox mənaya sahib olduğunu bir daha göstərir. Bu təşəbbüs uğur qazansa, təkcə turnirin deyil, bütövlükdə türkdilli ölkələrin beynəlxalq idman sistemindəki mövqeyinin möhkəmlənməsi baxımından da mühüm dönüş nöqtəsi ola bilər.

Zeynal ABDİN,