- Araşdırma
- 26 Avqust 21:02
- 1 390
Kitab oxuma vərdişlərində dəyişiklik - ARAŞDIRMA

Son illərdə texnologiyanın sürətli inkişafı insanların məlumat əldə etmə üsullarında böyük dəyişikliklər yaradıb. Ənənəvi çap kitabları uzun illərdir bilik, mədəniyyət və şəxsi inkişafın əsas mənbəyi kimi qəbul edilsə də, rəqəmsal platformaların genişlənməsi nəticəsində oxu vərdişlərində ciddi dəyişikliklər müşahidə olunur. Elektron kitabların daha əlçatan və praktik olması, oxucuların seçimlərinə mühüm təsir göstərərək qlobal kitab bazarının strukturunu yenidən formalaşdırıb.
Statistik göstəricilər beynəlxalq miqyasda elektron kitab bazarının ildən-ilə böyüdüyünü sübut edir. “Statista”nın məlumatına görə, 2024-cü ildə qlobal elektron kitab bazarının dəyəri 15 milyard dollara yaxınlaşıb və 2027-ci ilə qədər bu rəqəmin 20 milyard dollardan çox olacağı proqnozlaşdırılır. Oxucular üçün əsas üstünlüklərdən biri minlərlə kitabı bir cihazda toplamaq imkanıdır ki, bu da həm rahatlıq, həm də iqtisadi baxımdan sərfəli hesab olunur. Elektron kitablar həmçinin fərqli formatlarda mövcud olmaqla müxtəlif yaş qruplarına, peşələrə və təhsil səviyyələrinə uyğunlaşma imkanı yaradır.
Azərbaycanda da oxu vərdişlərinin dəyişdiyi müşahidə olunur. Əvvəllər çap kitabları kitabxanalar və kitab mağazaları vasitəsilə daha çox tələb görürdüsə, hazırda rəqəmsal platformalar üzərindən kitab yükləmək, onlayn oxumaq və audio kitab formatlarından yararlanmaq getdikcə populyarlaşır. Xüsusilə gənclər arasında mobil tətbiqlər və elektron kitabxanalar vasitəsilə oxuma tendensiyası güclənib. Bunun əsas səbəblərindən biri sürətli həyat tərzinin və vaxt məhdudiyyətlərinin insanları daha çevik, daşıması asan və interaktiv oxu üsullarına yönəltməsidir.
Lakin bu dəyişiklik yalnız texnoloji rahatlıqla məhdudlaşmır, eyni zamanda oxu mədəniyyətinə təsir edir. Mütəxəssislər bildirirlər ki, ənənəvi kitabların oxunma səviyyəsinin azalması insanların diqqət və yaddaş funksiyalarına müəyyən dərəcədə təsir göstərə bilər. Çünki çap kitablarının oxunması zamanı informasiyanın qəbul prosesi daha dərin və davamlı olur. Elektron kitabların isə daha çox sürətli məlumat əldə etməyə yönəlməsi oxucuların uzunmüddətli diqqətini zəiflədə bilər. Buna baxmayaraq, elektron kitabların interaktiv imkanları və rahatlığı oxucuların müasir ehtiyaclarına daha çox cavab verir.
Eyni zamanda, təhsil sektoru da bu dəyişiklikdən təsirlənir. Elektron kitabların tətbiqi tələbələr üçün daha geniş məlumat bazasına çıxış imkanı yaradır və tədris prosesini daha çevik edir. Universitetlər və məktəblər interaktiv tədris materiallarını, elektron dərslikləri və onlayn kitabxanaları daha aktiv şəkildə tədris prosesinə inteqrasiya etməyə başlayıb. Bu, xüsusilə pandemiya dövründə özünü aydın göstərdi və rəqəmsal təhsil resurslarının əhəmiyyətini bir daha ön plana çıxardı.
Nəticə etibarilə, ənənəvi kitabların oxunma səviyyəsinin azalması və elektron kitabların yüksəlişi qlobal oxu mədəniyyətində dönüş nöqtəsi yaradıb. Bu prosesin mənfi və müsbət tərəfləri mövcuddur, lakin əsas məsələ insanların oxuma vərdişlərinin dəyişən texnologiyalara uyğunlaşmasıdır. Gələcəkdə həm çap, həm də elektron kitabların paralel inkişafı oxucuların fərqli ehtiyaclarını qarşılamağa imkan verə bilər. Oxu mədəniyyətini qorumağın əsas yolu isə yalnız texnologiyaya deyil, həm də keyfiyyətli məzmunun əlçatanlığına diqqət yetirməkdir.
Nuray,
Aznews.az