"Secret Santa" kollektivlərdə paylaşma mədəniyyətini necə gücləndirir?

Secret Santa ənənəsi son illərdə kollektivlərdə sosial münasibətlərin yumşaldılması və paylaşma mədəniyyətinin gücləndirilməsi üçün geniş istifadə olunan qeyri-formal mexanizmlərdən birinə çevrilib. İlkin olaraq Qərb ölkələrində formalaşan bu ənənə hazırda müxtəlif mədəni mühitlərdə uyğunlaşdırılaraq tətbiq olunur və xüsusilə iş kollektivlərində ünsiyyətin və qarşılıqlı etimadın möhkəmlənməsinə xidmət edir. Secret Santa əsasən iştirakçıların adlarının təsadüfi seçimlə bir-birinə təyin olunması və anonim şəkildə hədiyyə mübadiləsinin həyata keçirilməsi üzərində qurulur ki, bu da prosesə oyun elementi və emosional maraq qatır.

Bu ənənənin əsas psixososial təsiri kollektiv daxilində üfüqi münasibətlərin gücləndirilməsi ilə bağlıdır. İyerarxik struktura malik iş mühitlərində gündəlik münasibətlər çox vaxt funksional çərçivədə məhdudlaşır. Secret Santa isə əməkdaşları rəsmi rollardan kənara çıxararaq insan amilini ön plana çəkir. Hədiyyənin maddi dəyərindən daha çox, qarşı tərəfi düşünərək seçilməsi paylaşma mədəniyyətinin əsas mahiyyətini formalaşdırır və kollektiv üzvləri arasında empati səviyyəsini artırır.

Qlobal səviyyədə aparılan sosial tədqiqatlar göstərir ki, kiçik, lakin simvolik hədiyyə mübadiləsi əməkdaşlar arasında sosial məsafəni azaldır. Xüsusilə anonimlik amili stereotiplərin zəifləməsinə və münasibətlərin daha səmimi müstəviyə keçməsinə şərait yaradır. İnsanlar adətən birbaşa münasibətdə olduqları şəxslərə uyğun davranış modeli formalaşdırdıqları halda, Secret Santa çərçivəsində gözlənilməz seçimlər kollektivdə fərqli əməkdaşların bir-birini tanımasına imkan yaradır.

Secret Santa-nın paylaşma mədəniyyətinə təsiri yalnız hədiyyə aktı ilə məhdudlaşmır. Bu proses kollektivdə ortaq gözlənti və emosional bağ yaradır. Hazırlıq mərhələsində əməkdaşlar qarşı tərəfin maraqlarını, zövqlərini və gündəlik davranışlarını müşahidə etməyə başlayır. Bu isə qeyri-formal diqqət və qayğının artmasına səbəb olur. Paylaşma mədəniyyəti məhz bu cür diqqət və qarşılıqlı anlayış üzərində formalaşır.

Ənənənin uzunömürlü olmasının səbəblərindən biri onun çevikliyidir. Müxtəlif kollektivlər Secret Santa-nı öz daxili dəyərlərinə uyğun şəkildə formalaşdıra bilir. Bəzi mühitlərdə hədiyyələr simvolik və əl işi formasında seçilir, bəzilərində isə sosial məsuliyyət elementləri əlavə olunur və hədiyyələr xeyriyyə məqsədli olur. Bu yanaşma paylaşmanın yalnız maddi deyil, sosial və mənəvi tərəflərini də ön plana çıxarır.

İş mühitində Secret Santa-nın təsiri motivasiya və əməkdaşlıq göstəricilərində də özünü büruzə verir. Qlobal insan resursları üzrə araşdırmalar göstərir ki, kollektiv daxilində müsbət emosional atmosferin formalaşması əməkdaşların işə bağlılığını və qarşılıqlı dəstək səviyyəsini artırır. Bu kontekstdə Secret Santa formal motivasiya aləti deyil, lakin təşkilati mədəniyyətin yumşaq elementlərindən biri kimi effektiv rol oynayır.

Ümumilikdə, Secret Santa ənənəsi kollektivlərdə paylaşma mədəniyyətinin inkişafı üçün sadə, lakin təsirli mexanizm kimi çıxış edir. Anonimlik, oyun elementi və qarşılıqlı diqqət bu prosesi sıradan hədiyyə mübadiləsindən çıxararaq sosial bağları gücləndirən təcrübəyə çevirir. Müasir iş mühitlərində bu cür ənənələrin tətbiqi kollektivlərin yalnız funksional deyil, eyni zamanda insani dəyərlər üzərində qurulmasına töhfə verir.

Aznews.az