Türk dövlətləri arasında vahid InsurTech ekosistemi yaradıla bilər - ŞƏRH

Türk Dövlətləri arasında vahid InsurTech ekosistemi yaradılması təşəbbüsü regional sığorta sektorunun rəqəmsal transformasiyası istiqamətində yeni mərhələnin başlanğıcı kimi dəyərləndirilə bilər. Türkiyə Sığorta Birliyinin Baş katibi Özgür Obalının açıqlamasına görə, bu təşəbbüs sığorta bazarlarında texnoloji infrastrukturun, məlumat mübadiləsi mexanizmlərinin və standartların vahid sistemdə uyğunlaşdırılmasını hədəfləyir. Layihə KYC (Müştərini tanı), elektron imza, bulud texnologiyaları və açıq sığorta prinsiplərinin bir çərçivədə tənzimlənməsini nəzərdə tutur. Bununla yanaşı, “Turkic World Insurance Union” platforması vasitəsilə koordinasiyanın və requlyativ uyğunluğun gücləndirilməsi, startap və investisiya mühitinin canlandırılması da planlaşdırılır.

Rəqəmsal transformasiya istiqamətində belə bir regional inteqrasiya təşəbbüsü həm iqtisadi, həm də institusional baxımdan strateji dəyər daşıyır. Qlobal sığorta bazarlarında artıq onilliklərdir ki, InsurTech - yəni sığorta və texnologiyanın sintezi -sənayeni köklü şəkildə dəyişdirir. Accenture və McKinsey kimi konsaltinq qurumlarının hesabatlarında qeyd olunur ki, 2030-cu ilə qədər dünya üzrə InsurTech bazarının dəyəri 200 milyard dollara yaxınlaşa bilər. ABŞ, Böyük Britaniya və Sinqapur kimi ölkələrdə rəqəmsal sığorta platformaları ənənəvi şirkətlərin bazar payına təsir göstərərək yeni rəqabət mühiti formalaşdırıb. Türk Dövlətləri bu tendensiyanı regional səviyyədə vahid platforma üzərindən mənimsəməyə çalışır ki, bu da həm sığorta xidmətlərinin çevikləşməsi, həm də maliyyə axınlarının şəffaflaşması baxımından əhəmiyyətlidir.

İnkişaf etməkdə olan ölkələr üçün InsurTech təkcə texnoloji yenilik deyil, həm də maliyyə inklüzivliyini artırmaq vasitəsidir. Türk dövlətləri məkanında - Türkiyə, Azərbaycan, Qazaxıstan, Özbəkistan, Qırğızıstan və Türkmənistan kimi ölkələrdə - əhali arasında sığorta xidmətlərinə çıxış hələ də məhduddur. Dünya Bankının məlumatına görə, bu ölkələrin çoxunda sığorta nüfuzu (sığorta haqlarının ÜDM-də payı) 1 faizin altındadır, halbuki inkişaf etmiş bazarlarda bu göstərici 7-10 faiz səviyyəsindədir. Bu fərqi azaltmaq üçün rəqəmsal sığorta modelləri, mobil tətbiqlər və süni intellekt əsaslı qiymətləndirmə sistemləri mühüm vasitə rolunu oynaya bilər. Beləliklə, vahid InsurTech çərçivəsi həm bazara daxilolmanı artıracaq, həm də vətəndaşların risklərə qarşı qorunmasını təmin edəcək.

Layihənin institusional tərəfi də diqqətəlayiqdir. Türk Dövlətləri Təşkilatı çərçivəsində son illər iqtisadi inteqrasiyanın əsas istiqamətlərindən biri rəqəmsal infrastrukturun uyğunlaşdırılması olub. Elektron gömrük, e-ticarət və maliyyə tənzimləmələri sahəsində atılan addımlar sığorta sektoruna da nümunə ola bilər. “Turkic World Insurance Union” ideyası gələcəkdə bu ölkələr arasında lisenziyalaşdırma, məlumat təhlükəsizliyi və sığorta nəzarəti üzrə vahid standartların formalaşmasına təkan verə bilər. Bu, yalnız texnoloji uyğunlaşma deyil, həm də requlyativ sabitlik və investisiya cəlbediciliyi baxımından mühüm amildir.

Azərbaycan üçün bu təşəbbüs həm sığorta sektorunun rəqəmsallaşması, həm də regiondakı strateji mövqeyinin gücləndirilməsi baxımından əhəmiyyətlidir. Ölkədə son illərdə Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasının və Mərkəzi Bankın təşəbbüsü ilə rəqəmsal sığorta xidmətlərinin tənzimlənməsi istiqamətində mühüm addımlar atılıb. 2024-cü ilin sonunda elektron sığorta müqavilələrinin payı ümumi portfelin 40 faizinə çatıb və bu göstərici artmaqda davam edir. Azərbaycan texnoloji imkanlarını region səviyyəsində paylaşmaqla həm innovasiyaların transferində, həm də maliyyə xidmətlərinin harmonizasiyasında aktiv rol oynaya bilər.

Qlobal kontekstdə baxdıqda, InsurTech ekosistemlərinin uğuru bir neçə amildən asılı olur: hüquqi uyğunlaşma, məlumat mübadiləsinin təhlükəsizliyi və açıq API-lərin tətbiqi. Avropa İttifaqında tətbiq olunan “Open Insurance” çərçivəsi, sığorta şirkətlərinin məlumat paylaşımı və müştəri təcrübəsinin təkmilləşdirilməsi üçün nümunə kimi göstərilə bilər. Türk dövlətləri arasında planlaşdırılan vahid çərçivə də məhz bu modelə bənzər şəkildə, lakin regional xüsusiyyətləri nəzərə alaraq formalaşdırıla bilər. Bu, gələcəkdə regionun maliyyə texnologiyaları bazarında rəqabətqabiliyyətli platforma yaratmağa imkan verər.

Rəqəmsal sığorta sistemlərinin inkişafı həm də risklərin idarə edilməsində innovasiyaların tətbiqinə yol açır. Süni intellekt və böyük məlumat analitikası vasitəsilə sığorta şirkətləri risk qiymətləndirməsini daha dəqiq və dinamik şəkildə aparır. Bu, həm xərclərin azalmasına, həm də müştəriyə fərdiləşdirilmiş təkliflərin təqdim olunmasına gətirib çıxarır. Türk dövlətləri məkanında bu texnologiyaların inteqrasiyası sığorta bazarlarını təkcə rəqəmsal deyil, həm də strateji baxımdan birləşdirə bilər. Belə bir sistem həm sosial, həm iqtisadi risklərin bölüşdürülməsində yeni model yaradar və regionun iqtisadi dayanıqlığını artırar.

Nəticə etibarilə, Türk dövlətləri arasında vahid InsurTech ekosisteminin qurulması təşəbbüsü rəqəmsal iqtisadiyyatın regional miqyasda inteqrasiyasını sürətləndirə biləcək strateji layihə kimi qiymətləndirilə bilər. Layihə reallaşarsa, sığorta bazarlarında innovasiyalar, məlumat təhlükəsizliyi və investisiya mühiti baxımından yeni imkanlar formalaşacaq. Bu, eyni zamanda, Türk dövlətlərinin iqtisadi əməkdaşlığını daha dərin və davamlı xarakterə gətirəcək və regionun rəqəmsal maliyyə xəritəsində yeni səhifə açacaq.

Nuray,

Aznews.az