Valideyn nəzarəti və uşaq azadlığı: həddi harada qoymaq lazımdır?

Uşaq tərbiyəsində ən çətin məsələlərdən biri sərhəd məsələsidir. Valideynlər övladlarını qorumaq və düzgün istiqamətləndirmək istəyirlər, amma bəzən bu istək uşağın azadlığını məhdudlaşdırmağa çevrilir. Digər tərəfdən, tam azad buraxılmış uşaq da məsuliyyət hissini itirə bilər. Məsələ burasındadır ki, uşağa nə qədər azadlıq vermək və nə qədər nəzarət saxlamaq lazımdır?

Uşaqlar dünyaya gəldikdən sonra valideynlər üçün prioritet məsələ onların təhlükəsizliyidir. Körpəlikdə bu, təbiidir, çünki uşaq hələ özünü qoruya bilmir. Amma yaş artdıqca, uşağın öz qərarlarını verməyə ehtiyacı yaranır. Bu zaman valideynin rolu dəyişməlidir – artıq o, qoruyan deyil, bələdçi olmalıdır. Əgər valideyn uşağın hər addımını idarə edirsə, bu, onun şəxsiyyət inkişafına mane olur.

Həddindən artıq nəzarət uşaqlarda qorxu, inamsızlıq və öz fikrini ifadə etməkdən çəkinmə yaradır. Belə uşaqlar gələcəkdə qərar verməkdə çətinlik çəkir, çünki daim kimsə onlar üçün “doğru” olanı seçib. Əksinə, tam sərbəst buraxılmış uşaqlar isə bəzən istiqamət hissini itirir, çünki onlar üçün çərçivə yoxdur.

Ən düzgün yol balansdır. Valideyn uşağa azadlıq verməli, amma onu məsuliyyətlə müşayiət etməlidir. Məsələn, uşaq geyimini özü seçə bilər, amma ailə dəyərlərinə uyğunluğunu da dərk etməlidir. O, dostlarını seçməkdə azad ola bilər, amma valideyn bu dostluqların təhlükəsizliyinə diqqət etməlidir. Beləcə, uşaq həm özünü ifadə etməyi, həm də qaydaların vacibliyini öyrənir.

Cəmiyyətin sürətli dəyişməsi, sosial media, texnologiya və qlobal təsirlər uşaqların dünyagörüşünü çox erkən formalaşdırır. Bu səbəbdən valideynlər nəzarəti qorumaq istəyərkən onların baxış bucağını da anlamalıdırlar. Qarşılıqlı hörmət və açıq ünsiyyət bu münasibətin əsası olmalıdır.

Valideyn nəzarəti sevgi ilə yanaşdıqda, uşaq onu məhdudiyyət deyil, qayğı kimi qəbul edir. Həqiqi azadlıq isə yalnız anlayış və etimad üzərində qurulduqda sağlam nəticə verir.

AzNews.az