Emosional gigiyena: bədəni təmiz saxlamaq kimi, ruhu qorumaq da sağlamlığın şərtidir

İnsan gündəlik həyatında bədəninə necə qulluq edirsə, əslində, ruhuna da eyni diqqəti göstərməlidir. Biz hər gün dişimizi fırçalayır, əlimizi yuyur, təmiz geyinirik – çünki bədənimizin gigiyenasını qorumağın xəstəliklərdən müdafiə etdiyini bilirik. Amma çox vaxt unuduruq ki, emosional gigiyena – yəni mənəvi və zehni təmizlik – bədən sağlamlığı qədər vacibdir. Ruhumuzu yoran, mənfi hisslərlə dolduran vəziyyətlər tədricən zehni tarazlığı pozur və nəticədə fiziki xəstəliklərə də yol açır.

Emosional gigiyena insanın duyğularını tanımaq, qəbul etmək və idarə etmək bacarığıdır. Necə ki, bədəni çirkləndirən toz və mikrob varsa, ruhu da çirkləndirən qorxu, kin, qəzəb, günahkarlıq və narahatlıq hissləri var. Bu hisslər zamanla yığılaraq zehni gərginlik yaradır, bədənin biokimyəvi tarazlığını dəyişir. Elmi tədqiqatlar sübut edib ki, uzunmüddətli mənfi emosiyalar immun sistemini zəiflədir, ürək-damar xəstəliklərinin riskini artırır və hətta hüceyrə səviyyəsində iltihaba səbəb olur.

Hər bir insanın həyatında stress, zərbə və ya məyusluq halları olur. Amma emosional gigiyena o deməkdir ki, insan bu halları içində yığmaq əvəzinə, onları tanımağı, qəbul etməyi və buraxmağı bacarır. Bəzi insanlar duyğularını ifadə etməyi zəiflik kimi görür, susmağı seçir. Halbuki bu, bədəni içəridən zəhərləyən yavaş prosesdir. Qısqanclıq, narazılıq və qəzəb kimi emosiyalar uzun müddət bastırıldıqda, o, psixosomatik xəstəliklərə – yəni emosional səbəbli fiziki narahatlıqlara çevrilə bilər.

Emosional gigiyenanın əsas prinsipi özünü dinləməkdir. Hər gün bir neçə dəqiqəlik sakitlik anı – telefon, televiziya və sosial səs-küydən uzaqlaşmaq – beyinə nəfəs verir. İnsan o zaman içindəki gərginliyi daha aydın hiss edir və onu idarə edə bilir. Duyğuların dərk olunması onları zəiflədir, gizlədilməsi isə gücləndirir. Bəzən sadəcə danışmaq, paylaşmaq, yazmaq və ya ağlamaq belə emosional təmizlənmənin bir formasıdır.

Ruhun təmiz qalması üçün bağışlamaq da böyük rola malikdir. Bağışlamaq keçmişi silmək deyil, onun yükündən azad olmaqdır. Hirs və kin insanın içində qalanda, bu, psixoloji gərginlik yaradır, beyin daim mübarizə vəziyyətində qalır. Halbuki bağışlayan insan zehni enerjisini qoruyur, bədəni isə bu sakitlikdən faydalanır.

Emosional gigiyena həm də düşüncə təmizliyidir. Zehni mühitimiz nə qədər qarışıqdısa, bədənimiz də o qədər yorulur. Mənfi xəbərlər, sosial mediada müqayisələr, pessimist fikirlər – bunlar ruhun “tozudur”. Bu tozdan təmizlənmək üçün pozitiv düşüncəni, minnətdarlıq hissini və sadə sevincləri yaşatmaq lazımdır. İnsan beyninə nə doldurursa, orqanizm də o enerjini əks etdirir.

Əgər bədəni təmiz saxlamaq sağlamlığın vacib hissəsidirsə, ruhu qorumaq onun əsasıdır. Emosional gigiyena gündəlik bir vərdiş olmalıdır: günün sonunda nə hiss etdiyini düşünmək, içində qalan gərginliyi buraxmaq, sevdiklərinlə səmimi ünsiyyət qurmaq, təbiətlə təmasda olmaq və özünə qarşı mehriban davranmaq. Bu sadə, amma dərin addımlar insanın həm psixoloji, həm də fiziki sağlamlığını möhkəmləndirir.

Həyatın ritmi nə qədər sürətli olsa da, ruhun sakitliyinə zaman ayırmaq bədəni qorumağın ən təsirli üsuludur. Sağlamlıq yalnız dərman və ya müalicə ilə deyil, həm də iç dünyanın təmizliyi ilə başlayır. Emosional gigiyena, əslində, insanın özünə olan hörmətidir – çünki bədən və ruh bir-birindən ayrılmaz bir bütündür.

AzNews.az