İki xarici şirkət Ələt Azad İqtisadi Zonasında məhsulların istehsalına başlayacaq - ŞƏRH

Ələt Azad İqtisadi Zonasında (AİZ) hazırda 200 hektara yaxın ərazi istifadəyə tam hazır vəziyyətdədir və bu sahənin böyük hissəsi artıq investorların ixtiyarına verilib. AİZ İdarə Heyətinin sədri Valeh Ələsgərovun açıqlamasına görə, ağır sənaye üçün nəzərdə tutulmuş 200 hektardan artıq ərazidə inşaat işləri yekunlaşmaq üzrədir və yaxın günlərdə tam başa çatacaq. Hazırda 138 hektarlıq hissənin yarıdan çoxu investorlar tərəfindən istifadə olunur. Zonada Çin, Hindistan, Rusiya, İsrail, Türkiyə və digər ölkələrdən olan şirkətlər qeydiyyatdan keçib, onlardan bəziləri artıq istehsal prosesinə hazırlaşır, digərləri isə tikinti mərhələsindədir. Ələtin əsas üstünlüyü ondan ibarətdir ki, burada fəaliyyət göstərən şirkətlər tam şəkildə vergi və gömrük rüsumlarından azaddır.

Ələt Azad İqtisadi Zonası Azərbaycanın iqtisadi inkişaf strategiyasında yeni mərhələnin simvoluna çevrilməkdədir. Qlobal iqtisadi sistemdə azad zonalar modelinin uğuru Sinqapur, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Polşa və Cənubi Koreya kimi ölkələrdə artıq sübut olunub. Bu ölkələrdə azad iqtisadi zonalar xarici sərmayə axınını artırmaqla yanaşı, sənaye istehsalında diversifikasiya və texnoloji keçid proseslərini sürətləndirib. Azərbaycanın bu təcrübədən istifadə etməsi regional iqtisadi mərkəz kimi mövqeyini gücləndirmək niyyətinin göstəricisidir. Ələt bu baxımdan yalnız sənaye layihələrinin yerləşdiyi ərazi deyil, həm də ticarət-logistika, innovasiya və istehsal sintezini təmin edən bir ekosistem kimi formalaşır.

AİZ-in coğrafi yerləşməsi onun strateji əhəmiyyətini artıran əsas amillərdəndir. Bakı limanına və beynəlxalq nəqliyyat dəhlizlərinə yaxınlıq zonanı həm Avropa, həm Asiya, həm də Yaxın Şərq bazarlarına çıxış üçün əlverişli məkana çevirir. Bu, xüsusilə “Orta Dəhliz” və “Bir Kəmər, Bir Yol” layihələrinin kontekstində Azərbaycanın logistik tranzit imkanlarını genişləndirir. Beləliklə, Ələt təkcə istehsal zonası deyil, həm də regional iqtisadi infrastrukturun qovşağına çevrilir. Bu model yerli istehsalın ixrac potensialını artırmaqla yanaşı, ölkəyə texnologiya, idarəetmə təcrübəsi və insan kapitalı sahəsində yeni dəyərlər qazandırır.

Vergi və gömrük rüsumlarının sıfır olması, Ələti xarici sərmayədarlar üçün cəlbedici mərkəzə çevirən əsas amillərdəndir. Dünya Bankının məlumatına görə, investisiya qərarlarında fiskal stimulların rolu orta hesabla 30-40 faiz dərəcəsində müəyyənedici təsirə malikdir. Bu baxımdan, AİZ modeli beynəlxalq sərmayə axınını təşviq etməklə yanaşı, ölkə daxilində iqtisadi fəallığı da artırır. Lakin bu cür modellərin davamlı uğuru yalnız vergi güzəştlərinə deyil, həm də infrastrukturun dayanıqlılığına, şəffaf idarəetməyə və uzunmüddətli sənaye planlamasına bağlıdır. Əgər Ələt bu üç istiqamətdə paralel inkişafını qoruyarsa, o zaman zonanın iqtisadi effekti təkcə illik investisiya göstəriciləri ilə deyil, həm də istehsal həcminin artımı və yeni ixrac kanallarının formalaşması ilə ölçüləcək.

Hazırda Ələt zonasında qeydiyyatdan keçmiş şirkətlərin sektor müxtəlifliyi gələcəkdə sənaye klasterlərinin formalaşmasına zəmin yaradır. Bu, iqtisadi model baxımından önəmlidir, çünki klaster yanaşması bir bölgədə texnoloji və istehsal sinerjisini gücləndirərək əlavə dəyərin daha çox yerli mənbələrdə qalmasını təmin edir. Çin və Hindistan kimi ölkələrin iştirakı zonaya həm kapital, həm də texnoloji bilik axını gətirir. Türkiyə şirkətlərinin iştirakı isə regional iqtisadi inteqrasiyanı gücləndirən faktor kimi çıxış edir. Bu, həm də Azərbaycan-Türkiyə strateji tərəfdaşlığının iqtisadi aspektdə yeni formatını yaradır.

Qlobal təcrübə göstərir ki, azad iqtisadi zonaların real iqtisadi dəyəri, onların ixrac yönümlü istehsal modelinə nə dərəcədə inteqrasiya olunduğu ilə ölçülür. Əgər Ələt yaxın illərdə istehsal gücünü regiona ixrac edilən məhsulların mənbəyinə çevirə bilsə, bu, Azərbaycanın qeyri-neft sektorunun strukturunda mühüm dəyişikliklər yaradacaq. Paralel olaraq, bu zona yeni iş yerlərinin açılması, innovativ istehsalın artması və yerli sahibkarların beynəlxalq bazarlara çıxış imkanlarının genişlənməsi baxımından da çoxşaxəli effekt verəcək.

Ələtin uğuru həm də onun idarəetmə mexanizmlərinin şəffaflığı və beynəlxalq investorlara təqdim olunan hüquqi təminatlarla bağlıdır. Qlobal səviyyədə rəqabət aparan zonalar üçün hüquqi sabitlik və proqnozlaşdırılan iqtisadi mühit əsas tələblərdəndir. Azərbaycan hökumətinin bu istiqamətdə atdığı addımlar, xüsusilə vergi və gömrük islahatlarının bu zonaya uyğunlaşdırılması, onun uzunmüddətli davamlılığını dəstəkləyir.

Nuray,

Aznews.az