Bakı nəqliyyat sistemində Çin əməkdaşlığı: dayanıqlı inkişafın yeni mərhələsi - ŞƏRH

Bakı şəhəri və ətraf ərazilərdə nəqliyyat infrastrukturunun yenilənməsi istiqamətində Çin şirkətlərinin iştirakı ilə bağlı müzakirələr ölkənin strateji iqtisadi tərəfdaşlığında yeni mərhələni əks etdirir. Maliyyə Nazirliyində keçirilən görüş zamanı Çin İxrac və Kredit Sığorta Korporasiyası (Sinosure) və Çin Yol və Körpü Korporasiyasının (CRBC) nümayəndə heyətləri ilə aparılan danışıqlar bu əməkdaşlığın maliyyə, texniki və mühəndislik komponentlərini əhatə edən kompleks yanaşmanı ortaya qoyur. Prezident İlham Əliyevin Çinə səfəri zamanı əldə olunan razılaşmaların davamı kimi bu dialoq, Bakı və ətraf zonalarda təhlükəsiz, ekoloji baxımdan dayanıqlı və ağıllı nəqliyyat sistemlərinin formalaşması məqsədinə xidmət edir.

Müzakirə olunan istiqamətlərdə diqqətəlayiq cəhət, Çin şirkətlərinin texnoloji və mühəndislik təcrübəsinin Azərbaycanda həyata keçirilən Dövlət Proqramları ilə sinxronlaşdırılmasıdır. 2025–2030-cu illəri əhatə edən yeni nəqliyyat infrastruktur proqramı çərçivəsində tıxac probleminin azaldılması, ictimai nəqliyyatın əlçatanlığının artırılması, karbon emissiyalarının məhdudlaşdırılması və ağıllı nəqliyyat idarəetməsi sistemlərinin tətbiqi kimi komponentlər ön plandadır. Bu baxımdan, Çin şirkətləri ilə əməkdaşlıq yalnız kapital və inşaat imkanlarının ötürülməsi deyil, həm də rəqəmsal idarəetmə və yaşıl texnologiyalar üzrə bilik mübadiləsini nəzərdə tutur. Çin bu sahədə xüsusilə ağıllı şəhər və yaşıl nəqliyyat modelləri üzrə dünya liderlərindən biridir. Məsələn, Pekin və Şençjendə tam elektrik avtobus parkının tətbiqi 2023-cü ilin sonunda illik karbon emissiyasını 1,8 milyon ton azaldıb. Bu təcrübənin Bakı reallığına uyğunlaşdırılması həm enerji qənaətinə, həm də hava keyfiyyətinin yüksəlməsinə birbaşa təsir göstərə bilər.

Eyni zamanda, CRBC və Sinosure kimi qurumların regional layihələrdə iştirak təcrübəsi də bu əməkdaşlığın uğurlu nəticə verməsi ehtimalını gücləndirir. CRBC-nin Mərkəzi Asiya və Afrika ölkələrində həyata keçirdiyi yol və körpü layihələri logistika əlaqələrinin güclənməsinə, tranzit xətlərinin diversifikasiyasına və şəhər infrastrukturunun iqtisadi dəyərinin yüksəlməsinə səbəb olub. Azərbaycanda da oxşar modelin tətbiqi regionun nəqliyyat dəhlizləri ilə inteqrasiyanı daha da gücləndirə bilər. Bakı limanı və Ələt Azad İqtisadi Zonasının inkişafı, həmçinin Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı perspektivlər bu əməkdaşlığı strateji səviyyədə aktuallaşdırır. Çünki səmərəli və dayanıqlı şəhər nəqliyyatı yalnız daxili rahatlığı deyil, həm də beynəlxalq ticarət axınlarının çevikliyini müəyyən edir.

Azərbaycan üçün belə tərəfdaşlıqlar həmçinin maliyyə resurslarının daha optimal cəlb edilməsini təmin edir. Çin İxrac və Kredit Sığorta Korporasiyası tərəfindən təmin edilən kredit mexanizmləri layihələrin icra risklərini azaldır, bu isə dövlət büdcəsi üzərindəki təzyiqi minimuma endirir. Beynəlxalq təcrübə göstərir ki, Çinin dövlət təminatlı kredit alətləri, xüsusilə infrastruktur sektorunda, uzunmüddətli sabitlik və planlı amortizasiya imkanı yaradır. Bununla yanaşı, Azərbaycan tərəfi bu layihələrdə milli mühəndis və podratçı potensialının inteqrasiyasına da önəm verir ki, bu, texnoloji transfer və yerli istehsal zəncirinin inkişafı baxımından mühüm addımdır.

Hazırkı mərhələdə Bakı və ətraf ərazilərdə ekoloji nəqliyyat infrastrukturuna keçid, urbanizasiya tempinə uyğun şəkildə şəhər planlamasında yeni yanaşmalar tələb edir. Çin modelində “yaşıl şəhər” konsepsiyasının əsas elementi kimi nəqliyyat sisteminin enerji effektivliyi və səs çirklənməsinin azaldılması xüsusi yer tutur. Bu elementlər Bakı üçün də prioritet istiqamətlərdən biridir, çünki paytaxtda gündəlik avtomobil axınının 1 milyon ədədə yaxınlaşdığı şəraitdə nəqliyyatın optimallaşdırılması artıq iqtisadi zərurətə çevrilib. Dayanıqlı nəqliyyat siyasətinin həyata keçirilməsi həm yanacaq idxalının azalmasına, həm də uzunmüddətli fiskal qənaətə gətirib çıxara bilər.

Nəticə etibarilə, Çin şirkətlərinin Bakı nəqliyyat sisteminin yenilənməsi layihələrinə qoşulması təkcə infrastrukturun texniki modernləşməsi deyil, həm də şəhər iqtisadiyyatının ekoloji, sosial və innovativ elementlərlə zənginləşdirilməsi baxımından əhəmiyyətlidir. Bu əməkdaşlıq Azərbaycanın regional logistika mərkəzinə çevrilməsi strategiyasına uyğun gəlir və ölkənin nəqliyyat sistemində yeni texnoloji mərhələnin əsasını qoya bilər.

Nuray,

Aznews.az