Azərbaycanda kərə yağı istehsalında azalma - ŞƏRH

2025-ci ilin yanvar-oktyabr aylarında Azərbaycanda 22 min 115,5 ton kərə yağı istehsal olunub ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 10,4 % azalma deməkdir. Noyabrın 1-nə ölkədə 174,3 ton hazır məhsul ehtiyatı yaranıb və bu göstərici illik müqayisədə 4,6 dəfə çoxdur. Ümumilikdə, hesabat dövründə ölkədə 4 milyard 191,4 milyon manatlıq qida məhsulları istehsal edilib, bu da illik müqayisədə 9,5 % artım göstərir.

Kərə yağı istehsalında azalma bir neçə iqtisadi və struktur amillə bağlıdır. İlk növbədə, süd və süd məhsullarının istehsalında xammal bazasının dəyişməsi diqqət çəkir. Süd istehsalında mövsümi dalğalanmalar, yem bazarındakı qiymət artımları və heyvandarlıq sektorunda məhsuldarlığın dəyişməsi kərə yağı istehsalına birbaşa təsir göstərir. Qlobal miqyasda da oxşar tendensiyalar müşahidə olunur: FAO-nun 2025-ci il məlumatına görə, dünya üzrə kərə yağı istehsalı 2024-cü illə müqayisədə 2 %-dən çox azalıb, əsas səbəblər arasında xammal qiymətlərinin yüksəlməsi və istehlakçıların daha çox bitki mənşəli yağlara yönəlməsi göstərilir. Azərbaycanın göstəriciləri bu qlobal tendensiyalara uyğunluq nümayiş etdirir.

Hazır məhsul ehtiyatlarının 4,6 dəfə artması istehsalçıların bazar tələbinə uyğunlaşma strategiyasını əks etdirir. Əgər istehsal həcmi azalıbsa, ehtiyatların artması daxili bazarda tələbin müəyyən qədər zəifləməsi və ya istehsalçıların ixrac imkanlarını məhdudlaşdırması ilə bağlı ola bilər. Qlobal bazarda da oxşar vəziyyət müşahidə olunur: Avropa İttifaqında 2025-ci ilin ilk yarısında kərə yağı ehtiyatları 15 %-dən çox artıb, bu isə istehlakçıların daha çox alternativ yağlara yönəlməsi ilə izah olunur. Azərbaycanın ehtiyat göstəriciləri də istehlak davranışlarının dəyişməsini və bazar dinamikasının yeni mərhələyə keçdiyini göstərir.

Qida sənayesində ümumi istehsalın 9,5 %-lik artımı isə sektorun bütövlükdə gücləndiyini göstərir. Kərə yağı istehsalında azalma ümumi qida istehsalına mənfi təsir göstərməyib, əksinə, digər məhsul qruplarında artım müşahidə olunub. Bu, Azərbaycanın qida sənayesində diversifikasiya prosesinin getdiyini təsdiqləyir. Müxtəlif məhsul qruplarının istehsalında artım ümumi göstəriciləri tarazlaşdıraraq sektorun dayanıqlılığını təmin edir. Dünya miqyasında da qida sənayesində artım müşahidə olunur: 2025-ci ildə qlobal qida sənayesinin həcmi 9 trilyon ABŞ dollarına yaxınlaşaraq illik 7 %-lik artım nümayiş etdirib. Azərbaycanın göstəriciləri bu qlobal artım tempinə uyğun gəlir.

Kərə yağı istehsalında azalma həm də istehlakçı davranışlarının dəyişməsi ilə bağlıdır. Son illərdə sağlam qidalanma tendensiyalarının güclənməsi, bitki mənşəli yağların bazarda payının artması və istehlakçıların daha çox alternativ məhsullara üstünlük verməsi kərə yağına olan tələbi müəyyən qədər azaldıb. Bu, yalnız Azərbaycanda deyil, qlobal miqyasda da müşahidə olunan prosesdir. ABŞ və Avropa bazarlarında bitki mənşəli yağların payı son beş ildə 20 %-dən çox artıb ki, bu da kərə yağı istehsalçıları üçün yeni çağırışlar yaradır.

Kərə yağı istehsalında 10,4 %-lik azalma və ehtiyatların 4,6 dəfə artması Azərbaycanın qida sənayesində struktur dəyişikliklərin baş verdiyini göstərir. Bu proses həm istehlakçı davranışlarının dəyişməsi, həm də qlobal bazar tendensiyalarının təsiri ilə izah olunur. Azərbaycanın qida sənayesində ümumi artım isə sektorun dayanıqlılığını və diversifikasiya imkanlarını təsdiqləyir. Bu göstəricilər uzunmüddətli perspektivdə istehsalın daha çox bazar yönümlü və diversifikasiya olunmuş modelə keçidini ortaya qoyur.

Nuray,

Aznews.az