Qadın avtobus sürücülər işə başladı - ŞƏRH

Bu gün iki qadın avtobus sürücüsü 140 və 141 E marşrutlarında rəsmi fəaliyyətə başlayıb. Bu addım AYNA tərəfindən həyata keçirilən xüsusi təlim proqramının nəticəsidir. Proqram nəzəri biliklərlə yanaşı etik davranış, ünsiyyət mədəniyyəti, təhlükəsizlik, baxış texnikası və mürəkkəb yol şəraitində idarəetmə kimi sahələri əhatə edib. Namizədlər tibbi, psixoloji və təhlükəsizlik qiymətləndirmələrindən keçdikdən sonra “BakuBus” MMC tərəfindən işə qəbul olunub və onların fəaliyyətinə ilk mərhələdə mentor dəstəyi göstərilir.

İctimai nəqliyyatda qadın sürücülərin iştirakının genişlənməsi urbanizasiya proseslərinin, əmək bazarının dəyişən tələblərinin və nəqliyyat sektorunda insan resurslarının keyfiyyətinin yüksəldilməsi istiqamətində yaranan yeni mərhələyə işarə edir. Dünya miqyasında son illərdə ictimai nəqliyyatda gender balansına yönəlik addımların intensivləşməsi müşahidə olunur. BMT Avropa İqtisadi Komissiyasının açıqlamalarında qeyd edilir ki, nəqliyyat sahəsində çalışqan qüvvənin yalnız kiçik bir hissəsi qadınlardan ibarətdir və bu vəziyyət əmək resurslarının səmərəliliyinə təsir göstərən struktur məsələ kimi qiymətləndirilir. Avropa İttifaqının 2023-cü il üzrə məlumatlarında ictimai nəqliyyatda qadın sürücülərin payı təxminən on beş faiz civarındadır və bir çox ölkələr məqsədli təlim proqramlarına üstünlük verərək bu göstəricini yüksəltməyə çalışır. Azərbaycanda tətbiq edilən model də bu qlobal tendensiya ilə uzlaşır və lokal bazarın tələblərinə uyğunlaşdırılmış yanaşma kimi çıxış edir.

Mövcud təşəbbüs əmək bazarında inklüzivliyin artırılmasına təsir göstərməklə yanaşı insan kapitalının daha çevik və funksional şəkildə formalaşmasına şərait yaradır. Nəqliyyat sektorunda peşəkar sürücü çatışmazlığı dünyanın bir çox şəhərlərində özünü göstərən reallıqdır. London nəqliyyatının son beş ildə sürücü çatışmazlığı səbəbindən müxtəlif əməliyyat dəyişiklikləri etməsi, Berlində analoji səbəbdən təlim proqramlarının genişləndirilməsi bu tendensiyanı təsdiqləyir. Qadın sürücülərin prosesə cəlb edilməsi isə insan resurslarının təkcə say baxımından deyil həm də keyfiyyət baxımından optimallaşdırılması deməkdir. Müxtəlif araşdırmalar qadın sürücülərin təhlükəsizlik göstəricilərində yüksək nəticələr nümayiş etdirdiyini vurğulayır ki, bu da ictimai nəqliyyatda sərnişindaşıma standartlarının təkmilləşdirilməsinə töhfə verir.

AYNA tərəfindən təşkil edilən hazırlıq mərhələsinin çoxşaxəli strukturu göstərir ki, proses sırf sürücülük bacarığının qiymətləndirilməsi ilə məhdudlaşmayıb. Etik davranış, ünsiyyət, stress şəraitində qərarvermə kimi komponentlərin təlimə daxil edilməsi müasir ictimai nəqliyyat idarəçiliyinin tələblərinə uyğun yanaşmadır. Şəhər nəqliyyatının böyüyən yüklənməsi fonunda sürücülərin davranış səviyyəsi həm təhlükəsizlik, həm xidmət keyfiyyəti, həm də ictimai mədəniyyət baxımından önəm daşıyır. Bu baxımdan təlim prosesinə emosional dayanıqlığın və risk davranışlarının idarə edilməsi elementlərinin əlavə olunması uzunmüddətli fayda formalaşdırır.

“BakuBus” MMC tərəfindən tətbiq edilən mentorluk mexanizmi də qlobal praktikalarda geniş istifadə olunan metodologiyadır. Xüsusilə yüksək yol axınlı şəhərlərdə yeni sürücülərin təcrübəli əməkdaşlarla birgə çalışması adaptasiya müddətini qısaldır və real situasiyalarda düzgün davranış vərdişlərinin formalaşmasına imkan verir. Bununla yanaşı qadın sürücülərin iş mühitinə inteqrasiya prosesinin daha rahat və davamlı şəkildə aparılmasına şərait yaradır.

İctimai nəqliyyat iqtisadi fəaliyyətin strateji komponentlərindən biri olduğundan bu cür addımların təsiri təkcə kadr siyasəti ilə məhdudlaşmır. Qadınların nəqliyyat sektorunda iştirak səviyyəsinin yüksəlməsi iqtisadi aktivlikdə gender balansının güclənməsinə gətirib çıxarır. Bu, əmək bazarında daha geniş təmsilçilik, daha çox bacarıq müxtəlifliyi və əməliyyat çevikliyi deməkdir. Dünya Bankının gender və iqtisadi iştirak üzrə hesabatlarında qeyd edilir ki, qadınların ənənəvi olaraq kişi dominantlığı olan sahələrə daxil olması məhsuldarlıq və innovativlik göstəricilərində artımla nəticələnir. Azərbaycan təcrübəsində də bu yanaşma nəqliyyat xidmətlərinin keyfiyyətində modernləşmə dinamikasını gücləndirə bilər.

Qlobal səviyyədə aparılan təhlillər göstərir ki, ictimai nəqliyyatda qadınların sayı artdıqca şəhər mədəniyyətində təhlükəsizlik və məsuliyyət parametrləri də yüksəlir. Tokio, Seul və Kopenhagen kimi şəhərlərdə tətbiq olunan gender balansına yönəlik proqramların xidmət keyfiyyətinə təsiri haqqında araşdırmalar müsbət nəticələr ortaya qoyur. Şəhər nəqliyyatı sosial həyatın fasiləsiz fəaliyyəti üçün əsas infrastruktur olduğuna görə hər bir yeni kadr hazırlığı, xüsusilə yüksək təlim standartlarına uyğun olan proqramlar uzunmüddətli iqtisadi və sosial faydalar yaradır.

Azərbaycan paytaxtında qadın avtobus sürücülərinin fəaliyyətə başlaması həm qlobal tendensiyaya uyğun addımdır, həm də şəhər nəqliyyatının insan resurslarının müasir tələblərə uyğunlaşdırılması baxımından əhəmiyyətlidir. Təlim proqramının strukturunun geniş və funksional olması gələcəkdə bu sahəyə marağın artmasına və sürücü çatışmazlığı kimi məsələlərin sistemli həllinə imkan verə bilər. Bu model uğurlu tətbiq olunduğu halda digər marşrutlarda da genişlənərək şəhər nəqliyyatının peşəkar səviyyəsini bir qədər də gücləndirə bilər.

Nuray,

Aznews.az