Türk Dövlətləri Təşkilatının 14 yaşı tamam olur

Türk inteqrasiyasının çətir təşkilatı olan Türk Dövlətləri Təşkilatı (TDT) 14-cü ildönümünü qeyd edir.

İlk təsisçisi “Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurası (qısaca Türk Kənəşi-Türk Şurası)” olan TDT 2009-cu il oktyabrın 3-də Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Türkiyənin imzaladığı Naxçıvan Sazişi ilə yaradılıb.

Türk dünyasını ortaq tarixi və mədəni dəyərlərlə birləşdirməyi hədəfləyən TDT, üzv ölkələrlə iqtisadiyyatdan siyasətə, mədəniyyətdən turizmə, təhsildən idmana qədər müxtəlif sahələrdə əməkdaşlığın zəmininin yaradılması istiqamətində fəaliyyətlər həyata keçirir.

Zamanla regional miqyasda tanınması artan TDT, 14 ildə təxminən 5 milyon kvadrat kilometr ərazisi ilə üzv ölkələrlə türk dünyasının geosiyasi mövqeyini gücləndirən beynəlxalq təşkilata çevrilib.

Yeni dövrün başlanğıcı

2021-ci il noyabrın 12-də İstanbulda keçirilən 8-ci Liderlər Zirvə toplantısında Türk Şurasının adının “Türk Dövlətləri Təşkilatı” olaraq dəyişdirilməsi qərarı türk dünyasında inteqrasiya prosesində yeni dövrün başlanğıcı kimi şərh edilib. beynəlxalq arenada.

Türkmənistan, Macarıstan və Şimali Kipr Türk Respublikası (ŞKTR) 2019-cu ildə Bakı Sammitində Özbəkistanın iştirakı ilə üzv ölkələrin sayı 5-ə yüksələn TDT-yə “müşahidəçi” kimi daxil edilib.

Qərargahı İstanbulda yerləşən TDT Dövlət Başçıları Şurası, Xarici İşlər Nazirləri Şurası, bütün ölkələrin müdrik insanlarından ibarət Ağsaqqallar Şurası, Yüksək vəzifəli dövlət qulluqçuları komitəsi və Katiblikdən ibarətdir.

Bundan əlavə, TDT Türk Dövlətlərinin Parlament Assambleyası (TÜRKPA), Beynəlxalq Türk Akademiyası və Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatı (TÜRKSOY), Türkiyə İnvestisiya Fondu, Türk Mədəniyyəti və İrs Fondu kimi mövcud əməkdaşlıq mexanizmləri üçün çətir təşkilatı kimi çıxış edir.

TDT həmçinin Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (BMT), Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı (ATƏT), İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı (İƏT) və Ümumdünya Gömrük Təşkilatı (ÜGT) kimi bir çox mühüm beynəlxalq təşkilatlarla tərəfdaşlıq edir.

Bu qərarla Macarıstanın paytaxtı Budapeştdə nümayəndəliyini açan TDT həm müşahidəçi üzv Macarıstanla, həm də Aİ və ATƏT, İƏİT, Vişeqrad Qrupu kimi digər qurumlarla əlaqələrini gücləndirməyi, təşkilatın Avropada effektivliyini artırmağı hədəfləyir.

Noyabrın 3-də 10-cu sammit

“Türk Dünyası-2040 Baxış Sənədi” ilə gələcəyə dair strateji perspektivlərini müəyyən edən TDT, Türk dünyasında qarşılıqlı etimad mühitinin gücləndirilməsi, siyasi həmrəyliyin gücləndirilməsi, iqtisadi və texniki əməkdaşlıq imkanlarının sürətləndirilməsi, sağlam insan əlaqələrinin təmin edilməsi, Türk dünyasının tarixi və mədəni birikimini ən geniş şəkildə qeyd etmək məqsədi daşıyır.

21 oktyabr 2011-ci ildə Qazaxıstanın Almatı şəhərində keçirilən sammitdə iqtisadiyyat və ticarət, 23 avqust 2012-ci ildə Qırğızıstanın paytaxtı Bişkekdə keçirilən sammitdə elm və mədəniyyət, 16 avqust 2013-cü il tarixində Azərbaycanın Qəbələ şəhərində keçirilən sammitdə nəqliyyat, 5 iyun 2014 Bodrum sammitində turizm, 11 sentyabr 2015-ci ildə Qazaxıstanın paytaxtı Astanada keçiriləcək sammitdə media və məlumat, 3 sentyabr 2018-ci il tarixində Qırğızıstanın Çolpan Ata şəhərində keçirilən sammitdə gənclər və milli idman, 15 oktyabr 2019-cu il tarixində Azərbaycanın paytaxtı Bakıda keçirilən sammitdə kiçik və orta sahibkarlığın dəstəklənməsi, noyabrın 12 2021-də İstanbulda keçirilən sammitdə rəqəmsal dövrdə yaşıl texnologiyalar və ağıllı şəhərlər ön plana çıxdı.

Fevralın 6-da Türkiyədə baş verən zəlzələlərdən sonra martın 16-da Ankarada keçirilən TDT Fövqəladə Zirvə toplantısında bir araya gələn liderlər Türkiyənin yaxından və səmimiyyətlə yanında olduqlarını bildiriblər.

Sammitdən sonra imzalanan Ankara bəyannaməsində “fəlakətin idarə edilməsi” məsələsi TDT-nin yeni əməkdaşlıq sahələrindən biri kimi müəyyən edilib.

Yarandığı gündən bəri dövlət başçıları səviyyəsində 9 zirvə toplantısına ev sahibliyi edən TDT noyabrın 3-də Qazaxıstanın paytaxtı Astanada 10-cu sammitini təşkil etməyə hazırlaşır.

Mövsüm

Aznews.az