Azad olunmuş ərazilərdə dini abidələrin bərpası Milli Məclisin diqqət mərkəzində

Milli Məclisdə işğaldan azad edilmiş ərazilərdə yerləşən dini abidələrin bərpası və bu sahədə qarşıya çıxan problemlərin həlli, həmçinin həqiqətlərin beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırılması məsələləri gündəmə gətirilib. APA xəbər verir ki, bu, Milli Məclisin İctimai birliklər və dini qurumlar komitəsinin Payız sessiyası üçün təsdiqlədiyi İş Planında öz əksini tapıb.

Komitənin iclasında qeyd olunub ki, yaxın dövrdə işğaldan azad edilmiş ərazilərdəki dini abidələrin durumu, onların bərpası istiqamətində görülən tədbirlər, üzə çıxan çətinliklər və mövcud reallıqların beynəlxalq platformalarda işıqlandırılması müvafiq qurumların iştirakı ilə ictimai müzakirəyə çıxarılacaq.

Ermənistanın işğalı dövründə yüzlərlə dini abidə – məscidlər, türbələr, qəbiristanlıqlar və digər müqəddəs məkanlar dağıdılıb və təhqir edilib. Tədqiqatlar sübut edir ki, bu vandalizm təkcə dini abidələrin fiziki məhvini deyil, həm də xalqın tarixi-mənəvi yaddaşının silinməsini hədəfləyib. Azad olunmuş ərazilərdə aparılan monitorinqlər məscidlərin tövlə kimi istifadə edildiyini, qəbir daşlarının dağıdıldığını və bir çox abidələrin tamamilə yerlə-yeksan edildiyini ortaya qoyub.

Azərbaycan dövləti bu ərazilərdə genişmiqyaslı quruculuq işləri ilə yanaşı, dini abidələrin bərpasını da prioritet kimi müəyyənləşdirib. Bu proses yalnız maddi mədəniyyətin dirçəldilməsi deyil, həm də tarixi ədalətin bərpasıdır. Ekspertlərin fikrincə, abidələrin yenidən qurulması regionun sosial-mədəni həyatına müsbət təsir göstərəcək, həmçinin gələcəkdə turizm potensialının artırılmasına şərait yaradacaq.

Mədəniyyətşünas alimlər hesab edirlər ki, bərpa işləri zamanı beynəlxalq standartların tətbiqi, UNESCO-nun müvafiq konvensiyalarına uyğun metodologiyaların istifadəsi vacibdir. Onların qənaətinə görə, yalnız fiziki bərpa ilə kifayətlənmək olmaz, bu abidələrin tarixini, məna yükünü, dini və mədəni funksiyasını da cəmiyyətə çatdırmaq lazımdır.

Siyasi şərhçilər isə vurğulayırlar ki, dağıdılmış abidələrin vəziyyəti beynəlxalq hüquq normalarının pozulması faktıdır və Azərbaycan bu məsələni dünya ictimaiyyətinə ardıcıl şəkildə təqdim etməlidir. Çünki mədəni irsin məhv edilməsi bəşəriyyətə qarşı cinayət hesab olunur.

Beynəlxalq müşahidəçilər, xüsusən də Qafqaz regionu üzrə ixtisaslaşmış ekspertlər bildirirlər ki, Azərbaycanın bu istiqamətdə həyata keçirdiyi tədbirlər regional sabitlik və mədəni diplomatiya baxımından strateji əhəmiyyət daşıyır. Onların fikrincə:

Azərbaycan dini abidələrin bərpası ilə dünyaya sülh və tolerantlıq mesajı verir;

İslam və qeyri-islam dini abidələrinin eyni səviyyədə qorunması ölkənin multikultural dəyərlərə sadiqliyini nümayiş etdirir;

Abidələrin dirçəldilməsi və beynəlxalq ictimaiyyətə təqdim olunması mədəni diplomatiyanın güclənməsinə xidmət edir.

Milli Məclisin İş Planında ictimai birliklərin iştirakı xüsusi qeyd olunub. Onların fəallığı həm bərpa prosesində ictimai nəzarəti təmin edir, həm də beynəlxalq humanitar təşkilatlarla əməkdaşlığı genişləndirir. Bu yanaşma nəticəsində Azərbaycanın haqlı mövqeyi beynəlxalq tribunalarda daha güclü şəkildə ifadə edilə bilər.

Milli Məclisdə müzakirəyə çıxarılacaq bu məsələ yalnız mədəni irsin bərpası deyil, həm də tarixi yaddaşın dirçəldilməsi və Azərbaycanın beynəlxalq imicinin möhkəmləndirilməsi baxımından mühüm əhəmiyyət daşıyır. Dini abidələrin dirçəldilməsi Azərbaycan xalqının milli kimliyinin ayrılmaz parçası olmaqla yanaşı, dünya ictimaiyyətinə də ölkənin mədəni irsə verdiyi dəyərin bariz nümunəsi olacaq.

AzNews.az