Tramp faizləri aşağı salır: Dollar manat qarşısında ucuzlaşa bilər - ŞƏRH

Ağ Ev sözçüsü Karoline Leavitt bildirib ki, ABŞ Prezidenti Donald Trump ABŞ Mərkəzi Bankının rəhbəri Jerome Povellə göndərdiyi ismarıcda onun qərarlarının ölkəyə böyük maliyyə yükü yaratdığını və Mərkəzi Bankın faiz dərəcələrini azaltmalı olduğunu deyib.

Faiz dərəcələrinin azalması Mərkəzi bankların iqtisadiyyatı stimullaşdırmaq üçün borclanma xərclərini aşağı salmasıdır. Bu addım adətən iqtisadi artımı artırmaq və deflyasiyanın qarşısını almaq üçün həyata keçirilir. Faizlərin endirilməsi kommersiya banklarının daha ucuz kredit almasına və öz müştərilərinə daha aşağı faizlə borc verməsinə imkan yaradır. Bu, həm istehlakı artırır, həm də investisiyaları stimullaşdırır.

Faizlərin azalması eyni zamanda valyutalara təsir göstərir. Aşağı faizlər bir ölkənin valyutasını daha az cəlbedici edir və xarici investorların həmin valyutada aktiv saxlamaq marağını azaldır. Bu proses dolların beynəlxalq bazarlarda dəyərinin azalması ilə nəticələnə bilər.

ABŞ Mərkəzi Bankının faizləri aşağı salmasının Azərbaycan manatına təsirini isə bir neçə əsas aspektdən təhlil etmək mümkündür.

Birincisi, ABŞ dollarının dəyərinin azalması dünya bazarlarında neftin qiymətinə təsir edə bilər. Neft qiymətləri adətən dollarda ifadə olunur və dollar zəiflədikdə, neftin qiyməti artmağa meylli olur. Azərbaycan neft ixrac edən ölkə kimi bu vəziyyətdən faydalana bilər. Neft gəlirlərinin artması manatın sabitliyini qorumağa və valyuta ehtiyatlarını artırmağa kömək edə bilər. Lakin neftin qiyməti qlobal iqtisadi artımın sürətindən və geosiyasi hadisələrdən də təsirlənir. Əgər neftə olan tələb kəskin artmasa, dolların zəifləməsi Azərbaycana uzunmüddətli üstünlük qazandırmaya bilər. Ümumilikdə isə, ABŞ Mərkəzi Bankının (FED) faiz endirimi dolları beynəlxalq bazarlarda zəiflədir. Dolların zəifləməsi neft kimi dollarla qiymətləndirilən əmtəələrin qiymətini adətən artırır. Azərbaycan neft ixracatçısı olduğu üçün neftin qiymət artımı milli valyuta ehtiyatlarını gücləndirir və manatın sabitliyini təmin edir. Əgər neft qiymətləri yüksək səviyyədə qalarsa, manatın dollar qarşısında güclənməsi mümkündür.

İkincisi, faizlərin azalması Azərbaycan manatının digər valyutalara qarşı dəyərinə dolayı təsir göstərə bilər. Azərbaycanın əsas ticarət tərəfdaşlarının valyutaları dollarla müqayisədə güclənərsə, manatın məzənnəsi həmin valyutalarla müqayisədə dəyişə bilər. Bu da idxal olunan malların qiymətinə və daxili bazarda inflyasiya səviyyəsinə təsir edə bilər.

Üçüncüsü, faizlərin azalması ABŞ iqtisadiyyatında aktivliyi artırsa, bu, qlobal iqtisadi artımı dəstəkləyə bilər. Belə bir ssenaridə Azərbaycanda ixracdan əldə olunan gəlirlər artar və iqtisadiyyat müsbət təsirlənər. Lakin əks halda, qlobal iqtisadi zəiflik və qeyri-müəyyənlik manat üçün də risklər yarada bilər.

Nəticədə, ABŞ faizlərinin azalması Azərbaycan manatına həm müsbət, həm də mənfi təsirlər göstərə bilər. Əsas təsir mənbələri arasında neftin qiyməti, Azərbaycanın ticarət tərəfdaşlarının iqtisadi vəziyyəti və daxili valyuta siyasəti dayanır. Manatın sabitliyini qorumaq üçün Azərbaycan Mərkəzi Bankı xarici valyuta bazarındakı dəyişiklikləri diqqətlə izləməli və valyuta ehtiyatlarını effektiv idarə etməlidir. Geniş mənada, ABŞ-da qəbul edilən qərarların təsirini düzgün qiymətləndirərək daxili iqtisadi siyasəti uyğunlaşdırmaq vacibdir.

Zeynal ABDİN,

AzNews.az