Dövlət Vergi Xidmətinin hesabatına görə ƏDV əməl etmə boşluğu 8,14%-ə enib

Azərbaycanda əlavə dəyər vergisi (ƏDV) üzrə əməl etmə boşluğu son illərdə əhəmiyyətli dərəcədə azalıb. İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinin 2024-cü ilə dair illik hesabatına istinadən “APA-Economics” xəbər verir ki, 2018-ci ildə 20,72% olan ƏDV boşluğu 2024-cü ildə 8,14%-ə enib. Bu göstərici ölkədə vergi inzibatçılığı sahəsində aparılan islahatların effektivliyini, həmçinin kölgə iqtisadiyyatına qarşı mübarizənin gücləndiyini göstərir.

ƏDV üzrə əməl etmə boşluğu potensial yığıla biləcək ƏDV ilə faktiki daxilolmalar arasındakı fərqi ifadə edir. Başqa sözlə, bu göstərici vergi sistemi ilə bağlı mövcud çətinlikləri, vergi ödəyicilərinin məsuliyyət səviyyəsini və vergi inzibatçılığı mexanizmlərinin effektivliyini əks etdirir. Hesabatda vurğulanır ki, boşluğun azalması təkcə dövlət büdcəsinin gəlirlərinin artmasına səbəb olmur, eyni zamanda ölkədə şəffaf biznes mühitinin formalaşmasına və kölgə iqtisadiyyatının azaldılmasına da şərait yaradır.

Ekspertlər bildirirlər ki, ƏDV boşluğunun azalmasında bir neçə əsas amil rol oynayıb. Bunlara elektron vergi sistemlərinin geniş tətbiqi, onlayn bəyannamə və ödəniş mexanizmlərinin tətbiqi, vergi ödəyicilərinə dəstək proqramlarının gücləndirilməsi, həmçinin vergi inzibatçılığı sahəsində maarifləndirmə və təlimlərin aparılması daxildir. Bu tədbirlər nəticəsində şirkətlər və fiziki şəxslər vergi öhdəliklərini daha düzgün yerinə yetirir, həmçinin əməl etmə mədəniyyəti yüksəlir.

Bununla yanaşı, boşluğun azalması kölgə iqtisadiyyatının ölçülərinin kiçilməsi baxımından da mühüm əhəmiyyət kəsb edir. ƏDV boşluğunun azaldılması, xüsusilə də qeyri-rəsmi iqtisadi fəaliyyətlərin minimuma endirilməsi, dövlətin vergi gəlirlərinin planlaşdırılması və ictimai xidmətlərin maliyyələşdirilməsi baxımından strateji əhəmiyyət daşıyır. Şəffaf vergi inzibatçılığı biznes mühitinin proqnozlaşdırıla bilən olmasına kömək edir və xarici investorlar üçün cəlbediciliyi artırır.

Hesabatda qeyd edilir ki, Azərbaycanda vergi inzibatçılığı sisteminin təkmilləşdirilməsi istiqamətində aparılan islahatlar davamlı xarakter daşıyır. Vergi orqanları tərəfindən tətbiq edilən yeni texnologiyalar, elektron vergi bəyannamələrinin, onlayn ödənişlərin və məlumat bazalarının optimallaşdırılması vergi nəzarətinin daha effektiv həyata keçirilməsinə imkan yaradır. Bu da ƏDV üzrə əməl etmə boşluğunun azaldılmasında əsas rol oynayan amillərdəndir.

Nəticə etibarilə, ƏDV boşluğunun son illərdə 2,5 dəfə azalması həm dövlət büdcəsinin gəlirlərinə müsbət təsir göstərir, həm də kölgə iqtisadiyyatı ilə mübarizədə uğurlu nəticələrin əldə olunduğunu nümayiş etdirir. Bu proses ölkədə şəffaf, davamlı və ədalətli vergi sistemi qurulmasının göstəricisidir. ƏDV boşluğunun azaldılması həm vergi ödəyicilərinin məsuliyyətini artırır, həm də iqtisadiyyatın sağlam və dayanıqlı inkişafını təmin edir.

AzNews.az