2030-cu ilə qədər smartfonlar süni intellekt tərəfindən əvəz olunacaq - ŞƏRH

Amerikalı milyarder İlon Mask yaxın gələcəkdə smartfonların tamamilə sıradan çıxacağını və onların yerini süni intellekt əsaslı cihazların tutacağını bildirib. Sahibkar teleaparıcı Co Roqanın verilişində çıxışı zamanı qeyd edib ki, 2030-cu ilə kimi əməliyyat sistemləri və tətbiqlər anlayışı aradan qalxacaq, onları insan davranışlarını təxmin edən, istəkləri avtomatik yerinə yetirən ekranlı və səsli qurğular əvəzləyəcək. Maskın fikrincə, bu texnoloji transformasiya artıq baş verməkdədir və qarşıdakı illərdə cihazlarla insan münasibətlərini köklü şəkildə dəyişəcək.

Qlobal texnoloji tendensiyalar Maskın söylədiklərini təsdiqləyən istiqamətdə inkişaf edir. Hal-hazırda süni intellektin tətbiqi cihaz dizaynından tutmuş proqram təminatına qədər bütün ekosistemləri dəyişdirir. “OpenAI”, “Google DeepMind”, “Anthropic” kimi şirkətlərin inkişaf etdirdiyi çoxmodal modellər səs, şəkil və mətnlə təbii ünsiyyət qurmağı mümkün edib. Bu isə insanla cihaz arasında fiziki interfeysə, yəni ekran və klaviaturaya ehtiyacın azalması deməkdir. 2024-cü ildən etibarən bazarda “AI pin”, “Rabbit R1” və “Humane AI” kimi süni intellektlə idarə olunan geyilə bilən cihazlar artıq real məhsul formasını alıb. Onlar istifadəçinin səsini, baxış istiqamətini, hərəkət vərdişlərini və gündəlik davranışlarını analiz edərək fərdi qərarlar vermək gücünə malikdir.

Smartfonların tədricən sıradan çıxması iqtisadi baxımdan həm yeni bazarların yaranması, həm də mövcud texnoloji nəhənglərin biznes modellərinin dəyişməsi deməkdir. Hazırda qlobal smartfon bazarının dəyəri təxminən 500 milyard dollara yaxındır. Bu bazarın mühüm hissəsini təşkil edən “Apple” və “Samsung” kimi şirkətlər artıq süni intellektlə işləyən cihazlar istiqamətində ciddi investisiyalar yatırır. “Apple Intelligence” və “Galaxy AI” kimi sistemlər göstərir ki, rəqabət artıq texniki göstəricilər üzərində deyil, intellektual adaptasiya və fərdiləşmə səviyyəsi üzərində qurulacaq. Bu, istehlakçı davranışlarını dəyişdirərək cihazdan istifadə müddətini azaldacaq, lakin proqram xidmətləri və bulud əsaslı süni intellekt ekosistemlərinə tələbi artıracaq.

Süni intellekt əsaslı cihazların yüksəlişi həm də əmək bazarına və iqtisadi struktur dəyişikliklərinə təsir göstərəcək. Əgər 2010-cu illərdə mobil tətbiq proqramçılığı, dizayn və proqram təminatı sahələri ən çox tələbat olan istiqamətlər idisə, indi prioritet süni intellekt mühəndisliyi, məlumat modelləşdirməsi və etik dizayn kimi sahələrə keçir. Bu keçid təkcə yeni texnologiyanın tətbiqi deyil, həm də istehlakçı ilə informasiya arasındakı münasibətin yenidən formalaşmasıdır. Artıq istifadəçi öz məlumatlarını ekran üzərindən deyil, səsli və hissə əsaslı qarşılıqlı əlaqə vasitəsilə idarə edəcək. Bu isə şəxsi məlumatların qorunması və süni intellekt etikası məsələlərini qlobal səviyyədə daha aktual edir.

Maskın 2030 proqnozu texnoloji tərəqqinin tempi nəzərə alındıqda reallığa uzaq deyil. Süni intellektin hesablama gücü hər il təxminən iki dəfə artır, bulud infrastrukturlarının genişlənməsi isə fərdi cihazların fiziki ehtiyaclarını azaldır. Bununla belə, ekspertlər hesab edirlər ki, tamamilə ekran və tətbiqsiz texnoloji mühitə keçid birdən-birə baş verməyəcək. Smartfonlar hələ bir müddət körpü rolunu oynayacaq, lakin paralel şəkildə yeni tip interaktiv cihazların payı sürətlə artacaq. Bu prosesin iqtisadi nəticəsi ondan ibarətdir ki, rəqəmsal xidmətlər və süni intellekt infrastrukturu investisiyaları ənənəvi istehsal sektorlarından daha çox gəlir gətirəcək.

Azərbaycan və digər inkişaf etməkdə olan ölkələr üçün bu transformasiya həm risk, həm də imkan mənbəyidir. Bir tərəfdən, süni intellekt əsaslı cihazların yayılması texnoloji idxaldan asılılığı artıra bilər, digər tərəfdən isə yerli İT startaplar üçün yeni xidmət istiqamətləri aça bilər. Rəqəmsal iqtisadiyyatın inkişafı strategiyasında süni intellektin tətbiqi və təlim modellərinin yerli bazaya uyğunlaşdırılması bu mərhələdə əsas prioritetlərdən biri olmalıdır. Bu, həm texnoloji müstəqilliyi, həm də rəqabət qabiliyyətini təmin edəcək.

Qlobal texnologiya sənayesi artıq post-smartfon dövrünə hazırlaşır. Süni intellekt təkcə bir funksiya deyil, yeni bir infrastruktur anlayışına çevrilir. Bu keçid təkamül xarakteri daşısa da, nəticədə insanla texnologiya arasında sərhədlərin demək olar ki, itəcəyi bir dövr başlayacaq. Texnologiya sadəcə alət deyil, düşünən və öyrənən tərəfdaş formasına çevriləcək. Bu reallıq iqtisadi modelləri, iş mədəniyyətini və gündəlik həyat tərzini köklü şəkildə dəyişdirəcək.

Nuray,

Aznews.az