ADB Azərbaycanı dayanıqlı turizm üzrə regional layihəyə cəlb edib - ŞƏRH

Asiya İnkişaf Bankının (ADB) "Dayanıqlı turizm və xidmət ticarəti" adlı regional təşəbbüsü, Azərbaycan da daxil olmaqla CAREC regionunda rəqəmsal transformasiya və dayanıqlı turizmin inkişafına texniki dəstək ayırmaqla yeni iqtisadi mərhələnin başlanğıcını nümayiş etdirir. 550 min ABŞ dolları məbləğində maliyyə ilə dəstəklənən layihə, turizm sektorunda rəqəmsal innovasiyaların tətbiqi, ekoloji davamlılıq və sərhədlərarası əlaqələrin gücləndirilməsi məqsədi daşıyır. Bu çərçivədə Azərbaycan, Gürcüstan, Çin, Pakistan, Monqolustan və Mərkəzi Asiya ölkələri turizmin rəqəmsallaşması istiqamətində koordinasiyalı addımlar atacaq.

Son illərdə turizm və xidmət ticarəti qlobal iqtisadi artımın əsas hərəkətverici qüvvələrindən birinə çevrilib. Ümumdünya Turizm Təşkilatının məlumatına görə, 2024-cü ilin sonunda beynəlxalq turist axını pandemiyaöncəsi səviyyələrin 95 faizinə çatıb. Bu artım, rəqəmsallaşmanın və dayanıqlı siyasətlərin turizmdə rolunun əhəmiyyətini artırıb. ADB-nin təşəbbüsü də məhz bu qlobal trendlə uzlaşır. Layihənin əsas məqsədi rəqəmsal və ekoloji yanaşmalar vasitəsilə turizm sektorunun struktur məhdudiyyətlərini aradan qaldırmaq, region daxilində ticarət əlaqələrini və iqtisadi şaxələndirməni gücləndirməkdir. Rəqəmsal texnologiyalar sərhədlərarası turizmdə məlumat axınını, marketinqi və xidmət koordinasiyasını asanlaşdırır ki, bu da region ölkələrinin turizm gəlirlərinin artımına birbaşa təsir göstərə bilər.

Azərbaycan üçün bu layihə, turizmin iqtisadi şaxələndirmə vasitəsi kimi strateji rolunu daha da dərinləşdirmək imkanı yaradır. Ölkə 2019-cu ildə 3,2 milyon xarici turist qəbul etmişdi və bu, ÜDM-də 4,5 faiz pay demək idi. Lakin pandemiya dövründə azalan turist axını, həm də regiondakı rəqabətin artması Azərbaycan üçün yeni yanaşmaların zəruriliyini göstərdi. ADB-nin texniki dəstəyi turizm idarəçiliyində rəqəmsal innovasiyaların tətbiqini, eləcə də ekoturizm və ağıllı turizm modellərinin inkişafını stimullaşdıra bilər. Bu, həm dövlət, həm özəl sektor səviyyəsində dayanıqlı idarəetmə mexanizmlərinin formalaşmasına gətirib çıxara bilər.

Layihə həmçinin turizm sektorunda informasiya texnologiyalarının tətbiqini sürətləndirəcək. Rəqəmsal platformalar vasitəsilə region ölkələrinin turizm məhsulları bir-birinə inteqrasiya ediləcək, sərhəd keçidi və viza prosedurları sadələşdiriləcək, bu da turizmin həcmini və xidmət keyfiyyətini artıracaq. Azərbaycanın "Smart Tourism" təşəbbüsləri və "Azərbaycan 2030: sosial-iqtisadi inkişaf strategiyası"nda qeyd olunan rəqəmsallaşma hədəfləri bu layihə ilə uyğunluq təşkil edir. Xüsusilə, yerli turizm bazarının rəqəmsal xəritələşməsi, mehmanxana və xidmət sektorunda süni intellekt tətbiqlərinin artırılması və məlumat bazalarının inteqrasiyası ADB-nin texniki dəstəyindən faydalana biləcək istiqamətlər sırasındadır.

ADB-nin qiymətləndirməsinə görə, CAREC regionunda turizmin inkişafının qarşısında duran əsas maneələrdən biri zəif qurumlararası əlaqələndirmə və səmərəsiz sərhəd prosedurlarıdır. Bu layihə vasitəsilə tənzimləyici çərçivələr təkmilləşdiriləcək, turizm siyasətləri region səviyyəsində uyğunlaşdırılacaq və regional brendin formalaşması dəstəklənəcək. Beləliklə, region ölkələrinin turizm potensialı bir-birini tamamlayan sinerji effekti yarada bilər. Bu proses həm də iqlim dəyişikliklərinə adaptasiya və yaşıl iqtisadiyyat prinsiplərinin turizm sektoruna inteqrasiyası baxımından əhəmiyyətlidir.

İqtisadi baxımdan bu təşəbbüs Azərbaycanın xidmət ticarətinin həcmini artırmağa da yönəlib. 2023-cü ildə Azərbaycanın xidmət ixracı 2,5 milyard ABŞ dolları səviyyəsində olub və bunun 20 faizi turizmin payına düşüb. Rəqəmsal transformasiyanın sürətləndirilməsi və regional inteqrasiya bu göstəricinin yaxın illərdə artmasına şərait yarada bilər. Bundan əlavə, layihə turizm siyasətini hazırlayan və əlaqələndirən dövlət qurumlarının institusional imkanlarının gücləndirilməsinə dəstək verəcək. Bu isə uzunmüddətli dövrdə dövlət proqramlarının icrasında şəffaflığı və effektivliyi artıracaq.

ADB-nin 2030-cu ilə qədər nəzərdə tutduğu bu proqram, həm də region ölkələrinin iqtisadi əlaqələrində yeni koordinasiya mərhələsinə keçidi simvolizə edir. Azərbaycanın turizm və rəqəmsal xidmət ticarətində artan payı, ölkənin regiondakı logistik və texnoloji imkanları ilə birlikdə, bu inteqrasiyanın əsas dayaqlarından biri ola bilər. Rəqəmsal turizm modellərinin tətbiqi həm xarici investisiyaların cəlbini, həm də yerli sahibkarlığın inkişafını təşviq edəcək. Bu baxımdan ADB-nin təşəbbüsü təkcə maliyyə dəstəyi deyil, həm də yeni idarəetmə fəlsəfəsinin region ölkələrində formalaşmasına təkan verəcək.

Nuray,

Aznews.az