Xəzərin dərinliklərində texnoloji kəşf və iqtisadi perspektivlər - ŞƏRH

BP-Azerbaijan tərəfindən Qarabağ layihəsi çərçivəsində seysmik tədqiqatların ikinci mərhələsinin 2026-cı ilin mart ayından aprelin sonunadək aparılması planlaşdırılır. Tədqiqat 170-185 metr dərinlikdə həyata keçiriləcək və yüksək dəqiqlikli akustik texnologiyalar vasitəsilə Xəzər dənizinin geoloji xüsusiyyətlərinin qiymətləndirilməsini hədəfləyir. Bu mərhələdə müxtəlif dərinlik profiloqrafları, hidrofon qəbuledici kabellər və exolokator sistemləri istifadə ediləcək. Layihənin məqsədi gələcək mühəndislik qərarlarının dəqiqliyini artırmaq və Qarabağ yatağının hasilata hazırlanma prosesini optimallaşdırmaqdır.

Qarabağ yatağı Azərbaycanın enerji sektorunda strateji əhəmiyyət daşıyan sahələrdən biridir. Onun Bakıdan təxminən 120 kilometr məsafədə və 150-200 metr dərinlikdə yerləşməsi geoloji və texnoloji baxımdan mürəkkəb mühit yaradır. Buna görə də yüksək dəqiqlikli seysmik tədqiqat mərhələsi yatağın potensial ehtiyatlarının daha düzgün qiymətləndirilməsində əsas rol oynayır. İlkin hesablamalara əsasən, burada 60 milyon tondan artıq geoloji neft ehtiyatı mövcuddur ki, bunun da 21 milyon tonu çıxarıla bilən neft, 13 milyard kubmetri isə qazdır. Belə göstəricilər layihənin iqtisadi və texnoloji baxımdan dayanıqlılığını təmin edir və Azərbaycanın uzunmüddətli enerji təhlükəsizliyinə mühüm töhfə verir.

Seysmik tədqiqat mərhələsinin geniş texnoloji spektrdə aparılması təkcə yatağın strukturunu öyrənmək məqsədi daşımır, həm də Xəzər dənizində təhlükəsiz mühəndislik planlaşdırmasını təmin edir. BP-nin bu istiqamətdə tətbiq etdiyi ultra yüksək dəqiqlikli texnologiyalar, xüsusilə sparker və mini-top sistemləri, beynəlxalq enerji sənayesində yeni nəsil seysmik kəşfiyyat vasitələri sayılır. Bu, həm hasilat prosesinin səmərəliliyini, həm də ekoloji risklərin minimumlaşdırılmasını təmin edən əsas faktorlardan biridir. Ətraf mühitə təsirin qiymətləndirilməsi sənədi çərçivəsində aparılan müzakirələr də göstərir ki, layihənin bütün mərhələləri beynəlxalq ekoloji standartlara uyğun həyata keçirilir.

Qarabağ layihəsində SOCAR və BP arasında əməkdaşlığın möhkəmlənməsi Azərbaycanın enerji siyasətində mühüm mərhələlərdən biridir. Bu əməkdaşlıq həm texnologiya transferinə, həm də yerli kadr potensialının inkişafına xidmət edir. BP-nin regionda apardığı oxşar layihələr göstərir ki, belə seysmik tədqiqatların nəticələri sonradan hasilatın optimallaşdırılması, xərclərin azaldılması və təhlükəsizlik səviyyəsinin artırılması baxımından mühüm rol oynayır. Azərbaycanın digər dəniz yataqları, o cümlədən Azəri-Çıraq-Günəşli blokunda əldə olunan təcrübə Qarabağ layihəsində texnoloji qərarların daha effektiv qəbuluna imkan yaradır.

Hazırda qlobal enerji bazarlarında neft və qaz layihələrinin iqtisadi dəyəri yalnız hasilat həcmi ilə deyil, həm də texnoloji səmərəliliklə ölçülür. Bu baxımdan Qarabağ layihəsində tətbiq edilən yüksək dəqiqlikli seysmik tədqiqatlar Azərbaycanın enerji sektorunu yeni keyfiyyət mərhələsinə daşıyır. Həmçinin layihə Xəzərin dayanıqlı enerji potensialının beynəlxalq bazarlara inteqrasiyası üçün mühüm elmi baza formalaşdırır. Nəticədə Azərbaycanın enerji sənayesi təkcə xammal ixracı deyil, innovativ texnologiyaların tətbiqi və regional enerji idarəçiliyi baxımından da güclənir.

Nuray,

Aznews.az